શિયાળામાં ઘૂંટણના દુખાવાથી બચવા બાલાસન કરો

યોગાસન – દિવ્યજ્યોતિ નંદન

બાલાસન એટલે કે ચાઇલ્ડ પોઝ એક એવું યોગ આસન છે, જે નિયમિત રીતે કરવામાં આવે તો સાંધાના દુખાવાથી રાહત મળે છે, ખાસ કરીને શિયાળામાં.
આ વિન્યાસ યોગનું આસન છે, તેને નિયમિતપણે કરવાથી જાંઘ, હિપ્સ અને પગની ઘૂંટીઓમાં ખેંચાણ આવે છે.
આ આસન ચિંતા, તણાવ, હતાશા અને ઊંઘ સંબંધિત સમસ્યાઓમાં રાહત
આપે છે.
કરવાની સાચી રીત
બાલાસન કરવા માટે, તમારી યોગ મેટ અથવા ચાદર જમીન પર ફેલાવી વજ્રાસન મુદ્રામાં બેસો. ધીમે-ધીમે શ્વાસ લેતી વખતે બંને હાથને સીધા માથાની ઉપર ઊંચા કરો, પરંતુ ધ્યાન રાખો કે આ દરમિયાન હથેળીઓ જોડાવી ન જોઈએ. થોડીવાર પછી શ્વાસ છોડતા ધીમે ધીમે આગળ ઝુકાવો અને નમતી વખતે એ વાતનું ધ્યાન રાખો કે તમારે કમરના સાંધાથી નહીં પણ હિપના સાંધાથી વાળવાનું છે. તમારી હથેળીઓ જમીન પર આરામ કરે ત્યાં સુધી ધીમે ધીમે આગળ નમતા રહો. હવે તમાં માથું જમીન પર રાખો. હવે તમે બાલાસનની મુદ્રા ધારણ કરી લીધી છે. આખા શરીરને આરામ આપો અને અંદર અને બહાર લાંબા શ્વાસ લો. હવે બંને હાથની આંગળીઓને એકબીજા સાથે ચુસ્ત રીતે જોડો અને તમારા માથાને તેમની વચ્ચે રાખીને તેમને ટેકો આપો. આ પછી માથું હળવા હાથે બંને હથેળીઓ વચ્ચે રાખો અને શ્વાસ સામાન્ય રાખો. શરૂઆતમાં 30 સેક્નડ સુધી બાલાસન મુદ્રામાં રહો, ત્યાર બાદ જેમ જેમ પ્રેક્ટિસ વધે તેમ ધીરે ધીરે આ મુદ્રામાં તમારા રોકાણનો સમયગાળો એક મિનિટથી વધારીને પાંચ મિનિટ કરો.
બાલાસન કરતા
પહેલા અને પછી
બાલાસન એક ખૂબ જ સરળ મુદ્રા છે, તેમાં કોઈ જટિલતા નથી. તેથી, તમે બાલાસન કરતા પહેલા અથવા પછી કોઈપણ આસન કરી શકો છો. આમાં કોઈ નુકસાન થશે નહીં, જો તે સરળતા સાથે કરવામાં આવે, સિવાય કે શરીરમાં કોઈ ખાસ તકલીફ ન હોય. તેવી જ રીતે, બાલાસન પછી કોઈપણ આસન કરી શકાય છે, પરંતુ બાલાસન કરતી વખતે થોડી સાવધાની રાખવી જરૂરી છે. જો તમે ગર્ભવતી મહિલા છો તો ભૂલથી પણ આ આસન ન કરો. જો ઘૂંટણમાં ઈજા થઈ હોય અથવા પેટમાં ગડબડ અને ઝાડા હોય તો આ આસન ન કરવું જોઈએ. જો તમે શીર્ષાસન કરો છો તો બાલાસન અવશ્ય કરો. આ ઉપરાંત, ધ્યાનમાં રાખો કે ક્યારેય તમારી શારીરિક ક્ષમતાઓથી આગળ વધશો નહીં. જો કે, બાલાસન એ આરામની મુદ્રા છે, તેથી જો તમે અન્ય કોઈ આસન કરી રહ્યા હોવ તો પણ, આસન કર્યા પછી આરામ કરવા માટે બાલાસન કરી
શકાય છે.
બાલાસનના ફાયદા
શરૂઆતમાં જણાવ્યા મુજબ શિયાળામાં બાલાસનનો નિયમિત અભ્યાસ કરવાથી ઘૂંટણનો દુખાવો દૂર થાય છે અને થાકથી પણ રાહત મળે છે. આ સિવાય આ આસનના બીજા પણ ઘણા ફાયદા છે. બાલાસન કરવાથી શરીરમાં ઓક્સિજનનું સ્તર વધે છે, તેથી જો સૂતી વખતે દુખાવો થતો હોય અને ગરદનમાં પણ દુખાવો થતો હોય તો બાલાસન આ સમસ્યાઓથી પણ રાહત આપે છે. નિયમિત રીતે બાલાસન કરવાથી પીઠના દુખાવા અને પીઠના નીચેના સ્નાયુઓમાં એટલે કે હિપના દુખાવાથી પણ રાહત મળે છે.
હકીકતમાં, કોરોનાનાં રોગચાળા પછી, વિશ્વના મોટાભાગના ભાગોમાં ઘરેથી કામ કરવાનો ટે્રન્ડ વધ્યો છે, જેના કારણે લોકો લાંબા સમય સુધી ખુરશીઓ પર એક જ મુદ્રામાં બેસી રહે છે, આવા લોકો માટે બાલાસન કરવાના ફાયદા છે. અનિયમિત ધબકારા, સિસ્ટોલિક બ્લડ પ્રેશર અને ડાયસ્ટોલિક બ્લડ પ્રેશર જેવા હૃદયના રોગોમાં પણ બાલાસન ફાયદાકારક છે, પરંતુ હૃદય રોગથી પીડિત લોકોએ ડોક્ટરની સલાહ લીધા વિના આ આસન ન કરવું જોઈએ.
આ લોકોએ પણ
સાવધાન રહેવું
જો તમે હાઈ બ્લડ પ્રેશરથી પીડિત છો અથવા ગર્ભવતી મહિલા છો તો બાલાસન કરવાનું ટાળો.
જો તમને તે જરૂરી લાગે છે, તો પછી સંબંધિત સમસ્યાઓ વિશે પ્રથમ યોગ નિષ્ણાત અને ડોક્ટરની સલાહ લો. ધ્યાનમાં રાખો કે આ આસન દરમિયાન ક્યારેક શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થાય છે અને લોકોને ગૂંગળામણ અનુભવાય છે. તેથી જો તમને ઉચ્ચ બ્લડ પ્રેશરની સમસ્યા હોય અથવા શ્વાસ લેવામાં સમસ્યા હોય તો લાંબા સમય સુધી માથું જમીન પર ન રાખો. સ્લિપ ડિસ્ક, ઘૂંટણની ઇજા અથવા સ્પોન્ડિલાઇટિસથી પીડાતા દર્દીઓએ બાલાસન કરવાનું ટાળવું જોઈએ. ઉ