બ્રાન્ડ બનશે બિઝનેસ વધશે: નામ ગુમ જાયેગા, ચહેરા ભી બદલ જાયેગા તેરી આવાઝ હી પહેચાન હે ગર યાદ હો…

• સમીર જોશી

સવારે ઉઠીને ટૂથબ્રશ હાથમાં લઈએથી લઈને રાત્રે જે બેડ પર સુઈએ એની મેટ્રેસ સુધીની લગભગ બધી વસ્તુઓ આપણે બ્રાન્ડેડ વાપરતા હશું. આ બધી વસ્તુઓ કોઈને કોઈ ઉત્પાદન છે. આને ફક્ત ઉત્પાદનની નજરથી જોઈશું અને તેની પર કોઈપણ બ્રાન્ડના વાઘા નહિ હોય તો શું આપણે તેને વાપરીશું ખરાં?

સવારે જો મારી ટૂથબ્રશની કોઈ જ બ્રાન્ડ નથી તો શું મારા દાંત સાફ નહિ થાય? જો રાત્રે અન-બ્રાન્ડેડ મેટ્રેસ હશે તો ઊંઘ નહિ આવે? આજે આપણે સૂકા નાસ્તા પણ બ્રાન્ડેડ ખરીદીએ છીએ. જે ચેવડો, વેફર, ખાખરા, ભુસુ, ગાંઠિયા વગેરે આપણે ઘરે બનાવતા અથવા ફરસાણવાળાને ત્યાંથી લઇ આવતા તે બધું હવે આજે વધુ પૈસા આપીને બ્રાન્ડેડ પેકેટમાં ખરીદીએ છીએ… આમ જોવા જઇએ તો સાબુ, શેમ્પુ, કપડાં, ગાડી, જૂતાં , પર્ફ્યૂમ ઈત્યાદિ બધા ઉત્પાદનો બ્રાન્ડેડ છે. એમાં આજે જે નવી વાત એક ઉત્પાદનમાં છે તે આવતીકાલે બધે દેખાશે.

કહેવાનું તાત્પર્ય તે છે કે; ઉત્પાદનો ઉત્પાદનો જ રહેશે, તેની કોપી પણ થઇ જશે.

આનો અર્થ તે કે આપણે કોઈ ઇનોવેશન ના કરવું? ના, તેમ નહિ, તે તો કરતાજ રહેવું પડે, જે તમને થોડા સમય માટે વધુ વેચાણ કરી આપશે, પણ પછી જયારે તેનીએ થઇ જશે ત્યારે?

આવા સમયે એક વાત યાદ રાખવા જેવી છે અને તે એટલે બધુ કોપી થઇ જશે પણ એક વાત છે જે કોપી નહિ થાય અને તે એટલે તમારી બ્રાન્ડ. આથી બ્રાન્ડ બનાવવાની જરૂર છે. હવે કોઈ કહેશે કે આજે બ્રાન્ડની કોપી પણ થાય છે પણ તે બ્રાન્ડની કોપી હશે અને તેના નામે વેચાશે. આથી બ્રાન્ડની કોપી થવી અને ઉત્પાદનોની કોપી થવી આમાં ફરક છે.

આ જ કારણ છે કે તમારા નાસ્તા પણ આજે બ્રાન્ડેડ ખરીદવા લાગ્યા છો. આ હકીકતનો સામનો કરવો પડશે. વ્યવસાયમાં મોટાભાગની વસ્તુઓની નકલ કરી શકાય છે. પણ તમારું ઉત્પાદન? તમારા ઉત્પાદનોની કિંમત? તમારી વ્યૂહરચના? પણ તમારી બ્રાન્ડ? તે એક એવી વસ્તુ છે જે કોપી કરવી મુશ્કેલ છે.

બ્રાન્ડ વિશ્વાસ નિર્માણ કરે છે કે આ ફલાણું ઉત્પાદન બ્રાન્ડેડ છે ને તો નુકસાન નહિ કરે. આ ભરોસાના કારણે બ્રાન્ડની ખરીદી થાય છે. ગ્રાહક ઉત્પાદનનાં ઘટક (ઇન્ગ્રેડીએંટ) પ્રત્યે વફાદાર નથી રહેતા, પણ ઓળખ (આઇડેન્ટિટી) પ્રત્યે વફાદાર રહે છે.

બ્રાન્ડ વ્યક્તિગત રીતે તમને અનુભવ કરાવે છે, તેના કલર, તેની ટોનાલીટી, તેનું પોઝિશનિંગ, વગેરે તેને અલગતા બક્ષે છે અને લોકોના મગજમાં આ વાતો ઘર કરે છે જેના પરિણામે લોકો બ્રાન્ડ ખરીદે છે. નહિ તો એક ઉત્પાદન જેને આપણે સાબુ કહીયે છીએ તે અલગ અલગ લોકો માટે અલગ અલગ બ્રાન્ડ અલગ અલગ કિંમતે વેચાય છે. કામ તેનું એક જ છે શરીરને સ્વચ્છ કરવું, પણ આમાં જયારે કથા કે વાત ઉમેરાય છે કે ‘આનાથી તમે સુંદર દેખાશો’ ત્યારે તમારો આત્મવિશ્વાસ વધશે કે તમે ફલાણી અભિનેત્રીની પસંદગીનો સાબુ વાપરો છો, જે તમારી સૂકી કે તૈલી ત્વચા માટે ઉપકારક છે! આમ ક્ધઝ્યુમરને જે જોઈએ છે તે મળ્યું તેને સમજાય તેવી વાતથી, જેની બીજો કોઈ ઉત્પાદક કોઈ કોપી નહિ કરી શકે…

ક્ધઝ્યુમર ઉપરાંત વ્યવસાયના પરિપેક્ષમાં પણ બ્રાન્ડનું મહત્ત્વ ઘણું છે. તમારી કંપનીનું વાસ્તવિક મૂલ્ય ફક્ત ઉત્પાદનમાં નથી. તે બ્રાન્ડ દ્વારા પૂરી પાડવામાં આવતી કાર્યક્ષમતા અને વિશેષતામાં છે. બ્રાન્ડ કદાચ તમારી બેલેન્સ શીટ પર સૌથી મોટી અમૂર્ત સંપત્તિ છે. બ્રાન્ડ રોકાણકારોને લાંબા ગાળાના વળતર આપે છે. કર્મચારીઓને પોતે કઈ બ્રાન્ડ સાથે કામ કરે છે નું ગર્વ અને સુરક્ષા પ્રદાન કરે છે.

આવી મજબૂત બ્રાન્ડ્સ પ્રીમિયમ ચાર્જ કરે છે. બ્રાન્ડે ભાવ ઘટાડાની રમત રમવાની જરૂર નથી પડતી. કોઈપણ કેટેગરી લીડર્સ જોઈ લો તેઓ બ્રાન્ડ સાથે જીતે છે. એ ફક્ત વધુ સારા ઉત્પાદન વેચતા નથી એ વધુ સારી બ્રાન્ડ્સ બનાવે છે, જેથી સમય આવતા ક્ધઝ્યુમર એને ખરીદે છે.

હિન્દી ફિલ્મનું એક ગીત છે : ‘નામ ગુમ જાયેગા, ચહેરા ભી બદલ જાયેગા તેરી આવાઝ હી પહેચાન હે ગર યાદ હો…’

બસ, આ જ વાત ઉત્પાદન અને બ્રાન્ડની છે. બધુ નકલ થઇ શકશે પણ બ્રાન્ડ નહિ, કારણ કે બ્રાન્ડ તમારો એ અવાજ છે જે બદલવો અને ભુલાવો મુશ્કેલ છે. આથી બ્રાન્ડને આપણો એવો જ અવાજ બનાવીએ…

આ પણ વાંચો…બ્રાન્ડ બનશે બિઝનેસ વધશે : લેબ ગ્રોન ડાયમંડ (કૠઉ)… એ કેટેગરી છે કે કોમોડિટી?