મોજની ખોજ : સા-રે-ગ-મ આ ગયા તો સારે ગમ દૂર હો ગયા

-સુભાષ ઠાકર
આ પૃથ્વી પર જેવુ મારુ આગમન થયું ને તુર્ત જ રડ્યો. શું કામ? અલ્યા ભાઇ, ઈશ્વર જેવો ઈશ્વર થઈને આપણને એનાથી રેઢો મૂકી દે ને આ સાવ અજાણ્યા પ્રદેશમાં અજાણ્યા સંબધોની જાળમાં ફસાવે તો આપણી હટી ન જાય? એમાં બાથરૂમ સિંગર આ મારા બાપુનો સંગીતમય આત્મા મને રડતો જોઈ પોકારી ઉઠ્યો: ‘વાહ શું સંગીતમય રુદન! હવે રાત્રે રડતાં શ્વાનનો સૂર બંધ થઈ જશે તો પણ મને એની ખોટ નઇ સાલે ને યોગાનુંયોગ કે બંને કાળી બે થી જ રડે છે (સૂરનો પ્રકાર).. વાહ કેવું સુરમય રુદન…’
મારી હટી તો ગઈ, પણ ચાર વર્ષ પછી. કેમ કે ચાર વર્ષે કૂતરો જોયો પછી ખબર પડી કે બાપુએ મને કોની સાથે સરખાવેલો.ખેર, જવા દો જૂનો કેસ શું કામ ઉખેડવો ને એ પણ સગા બાપુજી સામે?
હવે મને વાંધો એ પડ્યો કે મારા કોઈપણ વાંક વગર બાપુજી મને ગાયક બનાવવાના રવાડે ચડયા. શરીરમાં મન્નાડેનો આત્મા પ્રવેશ્યો ને ઉપાડ્યું ‘મેરા નામ કરેગા રોશન જગમે મેરા રાજ દુલારા…’ પણ હું સમજણો થયો ને બાપુને સમજાવવા લાગ્યો:
‘જુઓ મિસ્ટર બાપુજી, ખોટી જીદ ન કરો, ગાવામાં મારી ચાંચ… સોરી, મારા હોઠ ન ડૂબે, તમે કેહેશો તો આપણા જ ઘરમાં VRS આઇ મીન ‘વાસણ, રસોઈ, સફાઇ’ કરીશ પણ ગાયક તરીકે…’
‘અરે, સંગીતની દુનિયામાં હું આપણા તરફથી જગતને યોગદાન આપવા માગું છુ’
‘પ્લીઝ બાપુ, તમે કહેશો તો રક્તદાનનું યોગદાન આપીશ પણ સંગીત….’
‘અરે, બેટા સાચો સંગી સંગીત જ છે’
‘તો આપી દો બાને છૂટાછેડા અથવા મુકી દો વૃદ્ધાશ્રમમાં’ મારી ખચકી:
‘અલ્યા બાપુ મને એમાં જ્યુસ તો પડવો જોઈએ ને?’
‘જ્યુસ?’ બાપુના ચહેરા પર નાક જેવુ પ્રશ્નાર્થ સર્જાયું
‘જ્યુસ એટલે રસ, રિયલી બાપુ, તમારામાં આ ઉંમરે પણ બુદ્ધિ રિપેરીંગનો ખર્ચો છે,ગાવામાં મારું મન માનતુ નથી’
‘શું થયું?’ બાનો પ્રવેશ થયો:
‘શેનો વિવાદ ચાલે છે?’
‘સમજાવ બા સમજાવ,તારા પતિ-કમ મારા બાપુજીને સમજાવ, સાલુ આવા તો કોઈના બાપુ હોતા હશે? આ તો બાપુ છે કે બહારવટિયા? મને પરાણે ગાયક બનાવવાના અભરખા જાગ્યા છે અને..’ ‘હા, જાગ્યા એટલે જાગ્યા એ પાછા સૂઈ નઇ જાય, સમજ્યો?’
બાપુ ભડક્યા ‘પ્લીઝ, તમે જુલમ ન કરો… જુઓ, આ જેઠ મહિનામાં પણ બિચારાની આંખમાં શ્રાવણ-ભાદરવો વહેવા લાગ્યા’ બા એ મારી સાઇડ લીધી
‘તો? તારી આંખોમાં મોતિયો ન આવ્યો હોય તો મારી આંખોમાં જો -કારતક માગશર કે પોષ મહા વહે છે? અરે, એની આંખોમાં ઝળઝળિયા આવતા હોય તો રાગ યમનમાં ‘મેરે નૈના સાવન ભાદો ગાવું જોઈએ…’
‘અરે, ગુસ્સામાં રાગ યમનને બદલે વૈરાગ લઇ લેશે તો દીકરો ખોઈ બેસશુ’ બા તો ભડક્યાં:
‘ટ્રાય કરી જોરથી ગાશે ને સ્વર પેટી બહાર આવી જશે ને મુખ પરના સ્નાયુ તરડાઈ ગયા ને લકવો પડી જશે તો આખી જિંદગી આપણે ગાવું પડશે ‘મેરે નૈના સાવન ભાદોં…’
‘અરે બેટા’ બાપુ બોલ્યા ‘મારી ટાલ પર વરસાદના ટીપાં પડે તો કોઈ તબલાવાદક તબલા પર થાપ મારતો હોય એવી અનુભૂતિ કરુ ,ને તું થોડી મહેનત કરી ગાયક બનવાની ના …’
આપણ વાંચો: ઓપરેશન સિંદૂર બાદ ભોજપૂરી સિંગરે આપી પ્રતિક્રિયા, પણ થઈ ગઈ ટ્રોલ…
‘અરે પણ એને રસ નથી તો મજબૂર શું કામ કરો છો? ‘બિચારાની આંખમાંથી ચોમાસું જતું જ નથી, યુ નો? આભમાંથી વરસતા વરસાદની સિઝન હોય છે પણ આંખમાંથી વરસતા વરસાદની સિઝન નથી…પ્લીઝ’ બાએ કહ્યું ‘નો પ્લીઝ… રોજ રિવાજ કરવાથી… સોરી રિયાઝ કરવાથી તાનસેનથી પણ આગળ નીકળી જવાય અને સંગીત તો જીવતરને જાગતું રાખે…
સમજી?’
‘પણ એને જાગતું નથી રાખવુ ભલે સૂતો’ બા બોલ્યાં:
‘સાલુ, તમે મુકેશનાં ગીતો રફીના વોઇસમાં, રફીના ગીતો મન્નાડેના અવાજમાં ગાઓ છો. મોટું મન રાખી અત્યાર સુધી સહન કર્યું એટલે? આ ત્રણે હયાત હોત તો એમની સાથે જ મોકલી દિધા હોત… બેટા, ઘરમાં કંકાશ ન થાય એટલે એમનું માન રાખવા એમની ઈચ્છાને માન… ગમેતેમ તોય તારા બાપુ છે.’
‘ધિસ ઈઝ લુખ્ખી દાદાગીરી બા, બાળક હોઈએ ત્યારે મા-બાપનું માનવાનુ, જુવાનીમાં વાઈફનુ માનવાનુ, બુઢાપામાં દીકરાઓની ઈચ્છા પ્રમાણે … સાલું , જિંદગીમાં મારી ઈચ્છા પ્રમાણે ક્યારે જીવવાનુ?’
‘જો બેટા, હું ગાયક ન બન્યો એટલે જગતને એક ગાયક ઓછો મળ્યો તો એ ખોટ પૂરી કરવાની તારી ફરજ નથી? અને સંગીત શક્તિ હૈ … અરે બેટા, જિસકો સંગીતકા સા-રે-ગ-મ આ ગયા સમજો ઉસકા સારે-ગમ દૂર હો ગયા’
‘અરે બાપુજી, અગર હર સ્વરમે બસા હૈ રામ તો ફીર ગમ કિસ બાતકા..! ’
‘અરે, પણ એક વાત યાદ રાખ બેટા જીવનમાં ને સંગીતમાં કોઈની સાથે સૂર મેળવતા આવડી જાય તો જીવતર સફળ પણ આપણે તો જ્યાં તારો ને મારો જ સૂર નથી મળતો તો દુનિયા સાથે તો..’
‘તો બાપુ તમે જાણી લો આપે મને જન્મ આપ્યો છે. તમે છો તો હું છું. તમારી ઈચ્છા છે ને કે હું ગાયક બનું તો તમને કે બા ને મારાથી નારાજ ન કરાય હવેથી હું બોલીશ સૂરમાં, ચાલીશ સૂરમાં,વિચારીશ પણ સૂરમાં’
‘અરે સુભાષની બા, સાંભળ્યું તે? તારા જેવા સૂરના અસુર સાથે આટલા વર્ષો સુધી સૂર મેળવ્યા પણ આજે દીકરો…’
‘પણ બાપુ, મારી એક શરત. તમારે આજે બેસુરા અવાજે પણ ગાવું પડશે… પ્લીઝ’
અને બાપુજીએ બેસૂરું ઉપાડ્યું ‘મિલે મેરા તુમ્હારા તો સૂર બને હમારા’
ત્રણે હસીને એકબીજાને વળગી પડ્યા…
શું કહો છો?