નવરાત્રિનો તહેવાર પૂર્ણ થઈ ચૂક્યો છે. જ્યારે આ તહેવાર પૂર્ણ થતાની સાથે દિવાળીની તૈયારી જોરશોરથી શરૂ થઈ ચૂકી છે. ત્યારે આ વર્ષ પણ દિવાળી અને બેસતા વર્ષના દિવસ વચ્ચે ધોકો આવવાનો છે. જ્યારે મહત્વની વાત એ છે કે આવું સતત ત્રીજા વર્ષ સંયોગ સર્જાવાનો છે. જ્યારે દિવાળી અને બેસતા વર્ષ વચ્ચે ધોકો આવવાનો હોઈ. જાણાવી દઈએ કે, દિવાળી અને નૂતન વર્ષની ઉજવણી વચ્ચે એક દિવસનો વિશેષ વિરામ, જેને ‘ધોકો’ કહેવાય છે.
ભારતીય પંચાગની ગણતરી અને ચંદ્રની કળાઓના આધારે આવતો આ દિવસ ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક રીતે રસપ્રદ છે. આ વર્ષે, 2025માં, સતત ત્રીજા વર્ષે દિવાળી અને નૂતન વર્ષ વચ્ચે આ ખાસ દિવસ જોવા મળશે, જે લોકોને તહેવારોની તારીખો અને તેની પાછળની ગણતરી વિશે વિચારવા મજબૂર કરે છે.
આ વર્ષે દિવાળી 20 ઓક્ટોબર, સોમવારે ઉજવાશે, જ્યારે નૂતન વર્ષ 22 ઓક્ટોબર, બુધવારે ઉજવાશે. આ બંને તહેવારો વચ્ચે 21 ઓક્ટોબરે આવતો ‘ધોકો’ અથવા ‘પડતર દિવસ’ એક વધારાનો દિવસ તરીકે ઓળખાશે. આ ઉપરાંત, દિવાળીના તહેવારની શરૂઆત 15 ઓક્ટોબરે પુષ્ય નક્ષત્રથી થશે, જે સોના-ચાંદીની ખરીદી માટે શુભ ગણાય છે. 17 ઓક્ટોબર, શુક્રવારે રમા એકાદશી અને બારસની સંયુક્ત ઉજવણી થશે, જ્યારે 18 ઓક્ટોબરે ધનતેરસ અને 19 ઓક્ટોબરે કાળી ચૌદશની ઉજવણી થશે. નૂતન વર્ષ બાદ 23 ઓક્ટોબરે ભાઈબીજનો તહેવાર આવશે.
ધોકાનો દિવસ શા માટે આવે છે?
ધોકાનો દિવસ ચંદ્રની કળાઓ અને તિથિઓની ગણતરી પર આધારિત છે. ભારતીય પંચાગમાં ચંદ્રની 30 કળાઓને 30 ભાગમાં વહેંચવામાં આવે છે, પરંતુ ચંદ્ર આ કળાઓને 30 દિવસથી ઓછા સમયમાં પૂર્ણ કરે છે. આથી દર મહિને કોઈ એક તિથિનો ક્ષય (ઘટવું) અથવા વૃદ્ધિ (વધવું) થાય છે. દિવાળીના દિવસે અમાસ હોય છે, પરંતુ નૂતન વર્ષની પહેલી તિથિ તુરંત શરૂ થતી નથી. ધોકાના દિવસે સૂર્યોદય વખતે હજુ અમાસ હોય છે, જેથી નવા વર્ષની શરૂઆત આગલા દિવસે થાય છે, જ્યારે પહેલી તિથિ સવારે ચાલુ હોય. આ ધાર્મિક માન્યતા અનુસાર, નવું વર્ષ દેવ-દર્શનથી શરૂ થવું જોઈએ, જે આ દિવસનું મહત્વ સમજાવે છે.
સતત ત્રીજું વર્ષ: ધોકાની પરંપરા
આ વર્ષે સતત ત્રીજા વર્ષે દિવાળી અને નૂતન વર્ષ વચ્ચે ધોકાનો દિવસ આવશે. 2023માં દિવાળી 12 નવેમ્બરે ઉજવાઈ હતી, અને નૂતન વર્ષ 14 નવેમ્બરે, જેમાં 13 નવેમ્બર ધોકાનો દિવસ હતો. 2024માં પણ આ જ પ્રકારે 31 ઓક્ટોબરે દિવાળી અને 2 નવેમ્બરે નૂતન વર્ષ ઉજવાયું, જેમાં 1 નવેમ્બરે ધોકો હતો. આ વર્ષે 2025માં પણ આ પરંપરા ચાલુ રહેશે. આ દિવસ ભારતીય પંચાગની ગણતરીનું એક અનોખું લક્ષણ દર્શાવે છે, જે ચંદ્ર આધારિત કેલેન્ડરની ખાસિયતને રસપ્રદ બનાવે છે. આ માહિતી વાચકોને ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક પરંપરાઓની ગહનતા સમજવામાં મદદ કરે છે.
Disclaimer: આ સમાચાર ધાર્મિક માન્યતાઓ અને સામાન્ય માહિતી પર આધારિત છે. આની પુષ્ટિ નથી કરવામાં આવી.
