અંકિત દેસાઈ
તાજેતરમાં 25 ઓગસ્ટના `સ્ત્રી સમાનતા દિવસ’ ની ઉજવણી કરવામાં આવી. આ દિવસ સ્ત્રીઓને સમાન અધિકારો અને તક મળવા માટેના સંઘર્ષને યાદ કરાવે છે, જેમ કે અમેરિકામાં 19મી સુધારા હેઠળ મતદાનનો અધિકાર મેળવવાની ઘટના. જોકે, આજના વૈશ્વિક સંદર્ભમાં, આ દિવસ માત્ર ઐતિહાસિક ઘટના જ નથી, પરંતુ સમાજમાં સ્ત્રી-પુરુષ વચ્ચેની અસમાનતાને દૂર કરવાની પ્રેરણા છે. આ સંદર્ભમાં, પુરુષોની ભૂમિકા અત્યંત મહત્ત્વપૂર્ણ છે. પુરુષોએ મહિલાઓની ભાગીદારીને માત્ર સ્વીકારવી જ નહીં, પરંતુ એમને પ્રોત્સાહિત અને આવકારવી જોઈએ.
આપણે માનીએ છીએ કે આ દિશામાં ઘણું કામ થઈ ગયું છે. જોકે વાસ્તવિકતા હજુ ઘણી કપરી છે, કારણ કે પુરુષોના મનમાં હજુ ય અનેક ક્ષેત્રે ભાગીદારીને લઈને ખ્યાલ જૂના છે એટલે પુરુષોએ પોતાની માનસિકતામાં પરિવર્તન લાવવું જરૂરી છે. સમાનતા એ માત્ર કાયદાકીય અધિકારોની વાત નથી, પરંતુ દૈનિક વર્તનમાં પ્રતિબિંબિત થવી જોઈએ.
ઉદાહરણ તરીકે, પુરુષે પરંપરાગત જાતિ-આધારિત ભૂમિકાઓને પડકારવી જોઈએ. ઘરમાં, જ્યાં મહિલાને પરંપરાગત રીતે રસોઈ, સફાઈ અને બાળકોની સંભાળની જવાબદારી સોંપવામાં આવે છે ત્યાં પુરુષે પણ સ્વયંભૂ આ કાર્યોમાં ભાગીદારી કરવી જોઈએ. આ નાના પગલાંથી મહિલાને એની કારકિર્દી અથવા વ્યક્તિગત વિકાસ માટે વધુ સમય મળે.
ઉદાહરણ તરીકે, જો એક પુરુષ પત્નીની સાથે ઘરનાં કામ વહેંચે તો એ મહિલાને એની ક્ષમતાઓને વિસ્તારવા માટે પ્રોત્સાહિત કરે છે. આવી ભાગીદારીથી સંબંધો મજબૂત થાય છે અને સમાનતાનું વાતાવરણ બને છે.
બીજું, વ્યાવસાયિક ક્ષેત્રમાં પુરુષોએ મહિલાઓની ભાગીદારીને આવકારવા માટે સક્રિય પગલાં લેવા જોઈએ. કાર્યસ્થળે, જ્યાં મહિલાને હજુ પણ પગારમાં અસમાનતા, પદોન્નતિમાં અવરોધ અને જાતિવાદી વર્તનનો સામનો કરવો પડે છે ત્યાં પુરુષ સાથીઓએ એમના અધિકારોનું સમર્થન કરવું જોઈએ, જેમકે મીટિગમાં જ્યારે મહિલા કોઈ વિચાર કરે તો પુરુષે તેને માન આપીને સ્વીકારવો જોઈએ અને જરૂર પડે તો તેને વધુ પ્રોત્સાહિત કરવો.
વધુમાં, પુરુષ મેનેજરે મહિલાઓ માટે મેન્ટરશિપ પ્રોગ્રામ્સ શરૂ કરવા જોઈએ, જેથી એ નેતૃત્વની જવાબદારીઓમાં વધુ ભાગીદાર બની શકે. આવા પગલાંથી કંપનીઓમાં વિવિધતા વધે છે, જે વ્યવસાયને વધુ નવીન અને સફળ બનાવે છે. અભ્યાસો દર્શાવે છે કે જ્યાં મહિલાઓની ભાગીદારી વધુ હોય છે, ત્યાં કર્મચારીઓનું મનોબળ અને ઉત્પાદકતા વધે છે.
આ પણ વાંચો…મેલ મેટર્સ : પુરુષો હવે પિતા બનવાનું સહેજ મોડું પસંદ કરે છે, પણ…
સામાજિક સ્તરે પણ પુરુષે મહિલાઓની ભાગીદારીને આવકારવા માટે જાગૃતિ ફેલાવવી જોઈએ. સમાજમાં હજુ પણ મહિલાઓને નબળી અથવા મર્યાદિત માનવામાં આવે છે, જેમ કે રમતગમત, રાજકારણ અથવા વિજ્ઞાન જેવા ક્ષેત્રોમાં. પુરુષોએ આ સ્ટિરિયોટાઇપ્સને તોડવા માટે પોતાના મિત્રો, કુટુંબ અને સમુદાયમાં વાતચીત કરવી જોઈએ.
ઉદાહરણ તરીકે, જો કોઈ પુરુષ પુત્રને શીખવે કે છોકરીઓ પણ ફૂટબોલ રમી શકે છે અને એમને પ્રોત્સાહિત કરે, તો તે આગામી પેઢીમાં સમાનતાના મૂલ્યોનું એ રોપણ કરે છે. વધુમાં, પુરુષોએ મહિલાઓ વિરુદ્ધના હિંસા અથવા ભેદભાવ વિરુદ્ધ અવાજ ઉઠાવવો જોઈએ, જેમ કે, સોશિયલ મીડિયા પર મહિલાઓની સફળતાને શેર કરીને અથવા જાતિવાદી જોક્સને વિરોધ કરીને. આવી ક્રિયાઓથી સમાજમાં પરિવર્તન આવે છે અને મહિલાઓને વધુ આત્મવિશ્વાસ મળે છે.
બીજા શબ્દોમાં. શિક્ષણ અને જ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં પુરુષે મહિલાની ભાગીદારીને પ્રોત્સાહિત કરવી જોઈએ. ઘણા વિસ્તારોમાં મહિલાઓને શિક્ષણમાં અવરોધોનો સામનો કરવો પડે છે, પરંતુ પુરુષ એમને સપોર્ટ કરીને આને બદલી શકે છે ,જેમકે પિતા તરીકે પુરુષે એની પુત્રીઓને વિજ્ઞાન, ટેક્નોલોજી અથવા એન્જિનિયરિગ જેવા ક્ષેત્રોમાં પ્રવેશ કરવા માટે પ્રેરિત કરવી જોઈએ.
વધુમાં, શિક્ષક તરીકે પુરુષોએ વર્ગમાં મહિલા વિદ્યાર્થીઓને સમાન તકો આપવી જોઈએ અને એમના વિચારોને વધાવવા જોઈએ. આ ઉપરાંત રાજકીય અને નીતિગત સ્તરે પણ પુરુષ સમાજે મહિલાઓની ભાગીદારીને આવકારવા માટે પ્રયત્નો કરવા જોઈએ. રાજકારણમાં મહિલાઓની સંખ્યા હજુ ઓછી છે, પરંતુ પુરુષ નેતાઓએ એમને પાર્ટીમાં અને નિર્ણય લેવાની પ્રક્રિયામાં સામેલ કરવા જોઈએ.
ઉદાહરણ તરીકે, મહિલા અનામત બિલને સમર્થન આપીને અથવા મહિલા-કેન્દ્રિત નીતિઓને અમલમાં મૂકીને. આવા પગલાંથી સમાજમાં સમાનતા વધે છે અને વિવિધ મુદ્દાઓ પર વધુ વ્યાપક દૃષ્ટિકોણ મળે છે. સ્ત્રી સમાનતા દિવસના આ સંદર્ભમાં, પુરુષોએ યાદ રાખવું જોઈએ કે સમાનતા એ માત્ર મહિલાઓનો મુદ્દો નથી, પરંતુ સમગ્ર સમાજનો. જ્યારે પુરુષો મહિલાઓની ભાગીદારીને આવકારે છે, ત્યારે તેમને પણ વધુ સ્વતંત્રતા મળે છે અને સમાજ વધુ સમૃદ્ધ બને છે. આવા પ્રયત્નોથી આપણે એક એવા વિશ્વનું નિર્માણ કરી શકીએ જ્યાં જેન્ડર એ કોઈ અવરોધ ના રહે.
આ પણ વાંચો…મેલ મેટર્સ : શું ‘હમ્બલ એરોગન્સ’ પુરુષને સફળ થવામાં મદદરૂપ થઈ શકે?
