ઉડાન મુગ્ધાવસ્થાથી મધ્યાવસ્થા સુધી : જો સંપૂર્ણ ન બની શકો તો સુવ્યવસ્થિત બનો…

શ્વેતા જોષી-અંતાણી

સોળ વર્ષની ઉંમરની રેવાનો રૂમ કબાડખાનાને પણ સારો કહેવડાવે એવો તદ્દન અસ્તવ્યસ્ત હતો. જ્યાં-ત્યાં પડેલા કાગળના ડુચ્ચાં, અધખુલ્લાં પુસ્તકો, અડધાં ખવાયેલાં ચિપ્સના પેકેટસ, મેલા કપડાંનો ઢગ અને ચારેકોર જાતભાતની ચીજ-વસ્તુઓનો ખડકલો.

રેવાનો પલંગ, બિછાના, સ્ટડી ટેબલ પર ઉભરાય રહેલી વસ્તુઓનો કોઈ તોડ નહોતો. મમ્મી આરાધનાએ એને રોકટોક કરવાનું હવે લગભગ છોડી દીધેલું. એ નિ:સાસા સાથે માત્ર એટલું જ કહેતી, ‘તું ક્યારેય નહીં સુધરે’. આટલું કહી એ ત્યાંથી ચાલી જતી.

આમ તો રેવા સખ્ત મહેનતું છોકરી હતી. સ્પોર્ટ્સમાં અવ્વલ અને સ્ટડીમાં પણ ઘણો સારો સ્કોર એના દસમા ધોરણની માર્કશીટમાં છપાયેલો. સ્પોર્ટ્સ અને સ્ટડીના આવા સંતુલનને જોઈ ચારેકોર લોકો રેવાની વાહ વાહ કરતા થાકતા નહોતા, પણ વાત જ્યારે ટાઈમ મેનેજમેન્ટ કે સેલ્ફ ઓર્ગેનાઈઝિંગની આવે ત્યારે રેવાબેન પાછાં પડતાં. એ પછી ભણવામાં હોય કે અન્ય કોઈ વાતમાં, રેવાની બેદરકારી ઊડીને આંખે વળગે એવી હતી. એ ગમે તેટલું ધ્યાન રાખે, લગભગ દર વખતે એનાથી ચૂક થઈ જતી.

રેવા આમ તો સ્ટડીને લઈ લાપરવાહ તો નહોતી, પણ સ્કૂલના સ્કોલર કે ટોપર સ્ટુડન્ટ્સ માફક એ અવ્વલ ના આવી શકતી, કારણ એ કે એ પોતે અસાઈમેન્ટ ભૂલી જતી ને ડેડલાઈન મિસ કરી દેતી, છેલ્લી ઘડીએ પ્રોજેક્ટ સબમિશન કે પરીક્ષાઓની તૈયારી કરવાની આદત એના માર્ક્સ આરામથી ખાઈ જતાં. રેવાનું સપનું તો ગ્રાફિક ડિઝાઈનર બનવાનું હતું, પણ પરીક્ષાનાં પરિણામ એના સપનાને સપોર્ટ નહોતાં કરી રહ્યાં. સ્કૂલમાં ટીચર્સ પણ રેવાને કહેતા:

‘આમ તું બહુ હોંશિયાર છે. તકલીફ માત્ર એ છે કે તારું ભણવામાં પૂરતું ધ્યાન નથી રહેતું….’ રેવા આ ટકોરને હળવાશમાં લેતી. વિચારતી કે એને તો છેલ્લી ઘડીના ટાસ્ક પૂરા કરવામાં જોરદાર રોમાંચ આવે છે અને રિઝલ્ટ પણ ઠીકઠાક આવી જાય છે પછી કોણ દરરોજ ભેજાફોડી કરે ભણવાની…!

આ લાસ્ટ મિનિટ લડ્ડુ માટે એક સોમવારની સવાર એવી ઊઠી કે બધું જ બદલાય ગયું. થયું એવું કે રવિવારે દિવસભર જલસા કર્યા બાદ આખી રાત જાગી એણે પ્રોજેક્ટ પૂરો કર્યો હતો. જોકે સ્કૂલ પહોંચ્યા બાદ એને યાદ આવ્યું કે, પ્રોજેક્ટ તો પોતે ઘેર ડાઈનિંગ ટેબલ પર જ ભૂલી આવી છે. દુષ્કાળમાં અધિક માસ કે વળી એ દિવસે જ મેથ્સનો પ્રોગ્રેસ રિપોર્ટ પણ આવ્યો. માત્ર પિસ્તાલિસ માર્ક્સ. ક્લાસ આખામાં હાંસીપાત્ર બનેલી રેવા શર્મિંદગી સાથે નિરાશા વદને ઘેર પાછી ફરી.

સાંજે એની મોટી બહેન એવી નિધિ હોસ્ટેલથી આવવાની હતી એનો ઉત્સાહ પણ મરી પરવાર્યો. મુંબઈમાં આર્કિટેક્ચરનું ભણી રહેલી નીધિ હંમેશાંથી રેવા માટે આદર્શ હતી. એ અદ્દલ મોટી બહેન જેવી બનવા માગતી હતી. શાંત, સંયમિત, શિસ્તબદ્ધ અને ક્રિએટિવ. રેવાનું ઊતરેલું મોં જોઈ નિધિ એ તરત પૂછ્યું:
‘શું થયું છે?’

મમ્મી સાંભળે નહીં એમ રેવાએ હળવેકથી કહ્યું: ‘આજે પ્રોજેક્ટ લઈ જતાં ફરી ભૂલી ગઈ. અને મેથ્સમાં પણ ફરી ફેલ…. દીદી, હું તારા જેવી ક્યારેય નહો બની શકું કે બધું એકસાથે સંભાળી લઉં. દસમા સુધી વાત અલગ હતી, પણ હવે મારાથી નથી થતું…’ રેવાએ શરણાગતિ સ્વીકારી. આ સાંભળી નિધિ બે હાથ પસરાવી રેવાને નજીક ખેંચી:

‘જો રેવા, આપણે કોઈ ક્યારેય પરફેક્ટલી પરફેક્ટ નથી હોતા. તું તારી નબળાઈઓને સ્વીકારી-સંભાળીને આગળ વધી શકે એમ છો. એક કામ કર, ધીમે-ધીમે નાના-નાના બદલાવથી શરૂઆત કરીએ આપણે…’

એ રાત્રે બન્ને બહેને સાથે મળી એક સાદો, સરળ વિકલી પ્લાન તૈયાર કર્યો. દરેક વિષયને નાના-નાના હિસ્સામાં વિભાજિત કરી દીધા. સ્ટડી, આર્ટ, ડિઝાઈનિંગ, આરામનો સમય એમ બધું સમય પ્રમાણે ગોઠવ્યું. અંતે પથારીમાં પડી આંખ મીંચતા પહેલા નિધિએ શીખ આપી: ‘રેવા, કોઈપણ વાતમાં બેલેન્સ બહુ જરૂરી છે. એ યાદ રાખીશ તો ક્યાંય પાછી નહીં પડે…’

આ પણ વાંચો….ઉડાન મુગ્ધાવસ્થાથી મધ્યાવસ્થા સુધી : વાત ડિજિટલી સ્માર્ટ જનરેશનની…

બીજા દિવસે રેવાએ સૌથી પહેલું કામ પોતાનો રુમ સાફ કરવાનું કર્યું. એ કબાડીખાનામાંથી એને પોતાના જૂનાં અસાઈમેન્ટ્સ, ખોવાયેલા ઓરનામેન્ટ્સ, ચોળાયેલાં કપડાં અને મોટું જ્યોમેટ્રી બોક્સ સુધ્ધાં મળી આવ્યું!

રેવાને યાદ આવ્યું કે પોતાનું સ્ટડી ટેબલ લગભગ એકાદ વર્ષ પહેલા સાફ કર્યું હતું. એણે ટેબલની સામે મોટીવેશનલ ક્વોટ્સ લગાવ્યા, ફોલ્ડર્સ પર લેબલ્સ માર્યા. ચાદર સાફ કરી. કપડાં ઘડી કરીને મૂક્યા. લગભગ બે કલાક પછી એને ખુદને વિશ્વાસ ના આવ્યો કે આ એનો પોતાનો રૂમ છે… માહોલ જાણે સકારાત્મક ઊર્જાથી ભરાય ગયો. રેવાને પોતાની અંદર પણ નવી તાજગીનો સંચાર થયો હોય એવું લાગ્યું.

મેથ્સના ટ્યુશનનો સમય પણ મમ્મીએ ગોઠવી આપ્યો. આરાધનાને રેવામાં ફરી રસ લેતી કોઈએ કરી હોય તો એ હતો રેવાનો રૂમ. એક શનિવાર સાંજે આરાધનાએ એના રૂમમાં નજર ફેરવવાની હિંમત કરી. આશ્ચર્યથી એની આંખો પહોળી અને મોં ખુલ્લું રહી ગયું: ‘ઓહ, આ કોનો રૂમ છે?’ રેવા પાછળથી મમ્મી આરાધનાને વળગી પડી, ‘મમ્મી, કંઈક નવું શરૂ કર્યું છે….’

જોકે હજુ અમુક દિવસો ઉબડખાબડ હોતા. અસ્તવ્યસ્ત રહેવાની આદત એમ જલ્દીથી એનો પીછો નહોતા છોડી રહ્યા. પરંતુ હવે રેવા પાસે એક સિસ્ટમ હતી. જે એને વારંવાર આકર્ષી રહેલી. એના માર્ક્સ સુધરવા લાગ્યા. અને સૌથી મોટી વાત એ કે હવે એને કોઈ પણ જાતનો તણાવ નહોતો રહેતો. ડિઝાઈનર બનવા માટે ‘એન.આઈ.ડી.’ માં એડમિશન અસંભવ નહોતું લાગી રહ્યું.

આ પણ વાંચો….ઉડાન મુગ્ધાવસ્થાથી મધ્યાવસ્થા સુધી : પ્રેમ – રોમાન્સથી પણ પર છે એક મૈત્રીભર્યો સંબંધ

રેવાએ ટર્મ પૂરી થાય ત્યાં સુધીમાં ના માત્ર બધા વિષયમાં સારા માર્ક્સ મેળવ્યા, પરંતુ ડિઝાઈનિંગની એન્ટ્રાન્સ એક્ઝામમાં પણ અવ્વલ સ્થાન મેળવ્યું. ઈન્ટરવ્યુમાં સફળતા વિશે એના પર સવાલોનો મારો ચાલ્યો ત્યારે એણે પોતાનામાં આવેલા બદલાવનો શ્રેય એક સીધા- સાદા ડેઈલી પ્લાનરને આપ્યો. માત્ર પોતાની જાતને સુવ્યવસ્થિત રાખવાથી કેટલો ફર્ક પડે છે એનો પરચો રેવાને આજે મળી ગયેલો. આ ખુશીના મોકા પર મોટી બહેન નિધિએ કહેલી એક વાત રેવાના મગજમાં હંમેશ માટે છપાય ગઈ: ‘વ્યવસ્થિત રહેવા માટે દરેક વાતમાં સંપૂર્ણ હોવું જરૂરી નથી. તમારાં સપનાંઓ માટે હરહંમેશ સજાગ રહેવું એ સુવ્યવસ્થિત હોવાની ખરી નિશાની છે.’