ઓમોઇડે યોકોચોમાં માણેક ચોકનો સાક્ષાત્કાર!
અરાઉન્ડ ધ વર્લ્ડ – પ્રતીક્ષા થાનકી
રોજિંદી જિંદગીની બાબતોને ખાસ ટૂરિઝમ કોન્સેપ્ટ તરીકે રજૂ કરવામાં જાપાનની જાણે માસ્ટરી હોય તેવું લાગતું હતું. કાપ્પાબાશીને અમે જે નવીનતાથી માણી હતી, તે સાથે સતત એક પ્રશ્ન જરૂર થતો હતો, અંતે તો આ એક વાસણ બજાર જ છે ને. ભારતનાં દરેક શહેરમાં આવું વાસણ બજાર હોય જ છે. ત્યાં પણ સ્થાનિક જરૂરિયાતની ચીજો મળતી જ હોય, પણ તેમાં ટૂરિસ્ટને નવાઈ લાગે તેવો માહોલ ઊભો કરવો એ જ જાણે જાપાન ટૂરિઝમની ખાસિયત બની ગઈ છે. બાકી અમદાવાદના માણેકચોકમાં પણ કંસારા બજારને કે પછી આખા ગુજરાતમાં અવારનવાર લાગતાં સિરામિકનાં વાસણોની ટેમ્પરરી બજારને ક્યારેક ટૂરિસ્ટી મેક-ઓવર આપવાનું પણ શક્ય લાગે જ છે. આપણાં વાસણોની બહારથી આવેલાં લોકોને જરૂર ખરી કે નહીં તે પ્રશ્ન જરૂર થાય. બાકી મેં ટોક્યોથી ખરીદેલાં ક્યુટ ચોપસ્ટિક હોલ્ડરનો કોઈ દિવસ ઉપયોગ થશે કે નહીં તે પણ એક પ્રશ્ન છે. ખં જોવા જાઓ તો પ્રવાસમાં ખરીદાયેલી ઘણી ચીજો પાછળથી ભાગ્યે જ કામ લાગતી હોય છે. જોકે મેં ટસ્કિનીથી ખરીદેલું મોકા પોટ, ગ્રીસ અને સાયપ્રસથી ખરીદેલી ટોટ બેગ્સ, દુનિયાભરથી આવેલા મસાલા, અને એવું ઘણું બધું વપરાયા તો કરે જ છે. અવારનાવર કોઈ ને કોઈ એવી ચીજ પણ આવી જાય જેનો કદી કોઈ ઉપયોગ જ ન થાય.
કાપ્પાબાશીમાં વધુ રહૃાં હોત તો ત્યાંથી જ વધુ એક બેગ લેવી પડત એવી હાલત હતી. અમે વધુ પડતો સામાન પહેલેથી ન ખરીદવાનું પણ નક્કી કરેલું. ખાસ એટલા માટે કે, તે પછી ઓસાકા અને ક્યોટો તરફ જવામાં બુલેટ ટે્રન પર હેવી બેગ્સ લઈને જવા માટે મર્યાદિત સ્ટોરેજનું ઘણું પહેલેથી જ બુકિગ કરાવવું પડે. અમે શહેરના ઇન્ટરનલ પબ્લિક ટ્રાન્સપોર્ટમાં તો સામાન લઈ જવાનું ટાળતાં જ હતાં. ત્યાં એક શહેરથી બીજા શહેરની હોટલ પર ડાયરેક્ટ સામાન પહોંચાડવાની સર્વિસનો ઉપયોગ કરવાની ઘણી સલાહ મળી હતી. જોકે તે સર્વિસ પણ અત્યારે ઓવરલોડેડ હોય છે. એટલે અમે મોટું શોપિંગ છેલ્લાં સ્ટે્રચમાં ઓસાકાથી કરવાનું વિચારીને બાકી બધે મર્યાદિત શોપિંગ કરતાં હતાં. એવામાં કાપ્પાબાશીમાં શોપિંગ પર કંટ્રોલ રાખવાનું સાટું વાળવા અમે ઓમોઇડે યોકોચો જઈ પહોંચ્યાં.
આ ખાણીપીણીની બજાર પણ માણેકચોક કે પછી કોઈ પણ નોર્થ ઇન્ડિયાની ખાઉ ગલીની યાદ અપાવે તેવી હતી. માળખું અને ઇમારતોનાં બાંધકામ પણ જુનવાણી અને માંડ માંડ ટકી રહૃાાં હોય તેવાં હતાં. બસ બધું ચોખ્ખું હતું. હવે કાપ્પાબાશીથી શિન્જૂકુ સ્ટેશન પહોંચ્યાં અને મજાથી ઓમોઇડે માર્કેટ તરફ નીકળી પડ્યાં. હજી શિન્જૂકુ અને શિબૂયાને સારી રીતે અનુભવવાનાં બાકી હતાં.
શિન્જૂકુ પ્રમાણમાં ઉંમરલાયક માણસો માટે હતું, જ્યારે શિબૂયામાં વધુ પડતાં યંગ લોકો જ દેખાતાં હતાં. શિન્જૂકુ સ્ટેશનથી ઓમોઇડે માર્કેટ શોધવામાં પણ જરા ટાઇમ લાગ્યો. ખાસ તો એટલા માટે પણ કે શિન્જૂકુ સ્ટેશન ખુદ એટલું લોડેડ હતું કે માત્ર એ સ્ટેશનમાં જ ઘણા દિવસો વિતાવી શકાય. થોડા સમય પહેલાં જર્મનીમાં એક જાપાનીઝ કોલીગ મિયૂકી આવી હતી. તેને અમે ક્યાં શું સાં મળે તેવા પ્રશ્નોનો વરસાદ કર્યો હતો, અને તેનો દરેક જવાબ હતો `શિન્જૂકુ સ્ટેશન’. દરેક રેસ્ટોરાં ચેઇન, ખ્યાતનામ બૂટિક્સ, બધું તે મલ્ટી-લેયર સ્ટેશનમાં હતું. કદાચ જાપાનનાં મેટ્રોનાં અન્ડરગ્રાઉન્ડ સ્ટેશનને એક્સપ્લોર કરવા માટે તો અલગ ટ્રિપ જ કરવી પડે.
શિન્જૂકુના સ્ટેશનના અહોભાવમાં અમે ઓમોઇડે યોકોચોના એન્ટ્રન્સ પર આવીને ઊભાં. ઓમોઇડે એટલે યાદગીરી. આ માર્કેટની ખાસિયત જ તેનો ઐતિહાસિક માહોલ છે. તે આજે પણ સો વર્ષ પહેલાંની હોય તેવી જ લાગે છે. સ્વાભાવિક છે અમને ફરી માણેકચોક યાદ આવી ગયું. એકદમ સાંકડી, પ્રમાણમાં અંધારી ગલીમાં લોકો બંને તરફ ભટકાઈ રહૃાાં હતાં અને ગલીની બંને તરફ ફૂડ સ્ટોલ્સ અને રેસ્ટોરાં જાગી રહૃાાં હતાં. હજી અહીં માહોલ જામ્યો ન હતો. ઘણી ઇટરી તો ખૂલી પણ ન હતી. મોટાભાગનાં રેસ્ટોરાં સાવ ટચૂકડાં હતાં જેમાં કૂકનાં સ્ટોવ અને ગ્રીલની ત્રણેય બાજુ હાઇ ચેર ગોઠવેલી હોય. ઇઝાકાયા તરીકે ઓળખાતાં આ રેસ્ટોરાંમાં માંડ દસેક લોકો સંકડાઇને બેસી શકે તેવું હતું. ઘણાંની સાઇડથી લાકડાની સાંકડી સીડી ઉપર જતી. ઉપર વધુ સાંકડાં ટેબલ પર પણ લોકો બેસી શકતાં.
મોટાભાગનાં ઇઝાકાયાનો કૂક આસપાસનો વિસ્તાર તો બધે ભરાઈ ચૂક્યો હતો. ક્યાંય એક સાથે બે ચેર પણ ખાલી દેખાતી ન હતી. ઉપરના માળે નીચે જેવો માહોલ મળે કે નહીં તે પ્રશ્ન હતો. અમે એક પછી એક રેસ્ટોરાં વટાવતાં મજાથી લટાર મારવાની ચાલુ રાખી. હજી માંડ સાડા આઠ થયા હતા. અહીં ઘણી ગાઇડેડ ફૂડ ટૂર આવતી હોય તેવું લાગ્યું. તેના ગાઇડ પહેલેથી જ ગ્રુપ માટે રિઝર્વેશન કરાવીને રાખે છે. વળી આ માર્કેટમાં વર્ષોથી આવનારાં રેગ્યુલર સ્થાનિકોને પણ પ્રાયોરિટી આપવાનું કલ્ચર છે. એવામાં અમને નીચે તો જગ્યા મળવાની કોઈ શક્યતા દેખાઈ નહીં.
અમે શાણપણથી સાંકડી સીડી ચઢીને ઉપરના માળે ટેબલ પર ગોઠવાયાં. અહીં સ્વાદિષ્ટ પ્લમ ઉઝો સાથે યાકીટોરીનું મિશ્રણ ઓર્ડર કર્યું. એક પછી એક નાની પ્લેટ આવ્યા કરી અને અમે ફટાફટ ખાવામાં પડી ગયાં. હવે આસપાસમાં જોવા માટે માહોલ ન હોય અને ગપ્પાં મારવા માટે ગ્રુપ ન હોય તો યાકીટોરી કદાચ બોરિગ પણ લાગે. અમે દિવસ કેવો રહ્યો અને આગળના દિવસોમાં શું કરીશુંની વાતો પરથી ફરી માણેકચોકની સરખામણી પર પહોંચી ગયાં.
બીજા વિશ્વયુદ્ધ પછી સ્થાનિકોને વાજબી ભાવે જમવાનું મળે તે માટે ખોલવામાં આવેલી આ `મેમરીલેન’ એટલે કે ઓમોઇડે યોકોચો ઘણી જાપાનીઝ વાર્તાઓનો ભાગ પણ રહી ચૂકી છે. અમારી પાસે વિષયોની કમી ન હતી, પણ તેમની પાસે યાકીટોરીમાં ખાસ નવીનતા ન હતી. અમે એ જ પ્રોસેસ બીજી બે જગ્યાએ રિપીટ કરી. માણેકચોક સાથેની સરખામણીના કારણે યાકીટોરીની ટચૂકડી સ્ક્યુવર્સમાં અમે પાંઉભાજીનો સ્વાદ શોધી રહ્યાં હતાં. ઓમોઇડે યોકોચોની યાદો મગજ પર કંડારાઈ ચૂકી હતી.
આપણ વાંચો : અરાઉન્ડ ધ વર્લ્ડ : એડિનબરા ફ્રિન્જ – દુનિયાના સૌથી મોટા કોમેડી ફેસ્ટિવલમાં…