- મિલન ત્રિવેદી
મેળાના મેદાનમાં પ્રવેશતા જ આંખુ ચકડોળની જેમ ચકળ વકળ ફરવા માંડે, ગમતી વ્યક્તિ સાથે આંખ ચાર કરવા ચિત્ત વ્યાકુળ થઈ ઊઠે. મેળામાં એકલા હોય તેવું લાગે અને જેવી `એણે’ કીધેલી જગ્યાએ એ દેખાય ત્યાં તો હૃદયમાં મોતના કૂવામાં ચાલતા સ્કૂટર જેવું ઘમસાણ સર્જાય. પછી બે’ય એકલા હોય તો પણ મેળો, મેળો… આ છે જુવાનિયાવની
મેળાની વ્યાખ્યા. આમ તો મેળા કેટલાંય પ્રકારના હોય છે.
અમુક તો સરકાર આયોજિત હોય છે, જેમાં જન્માષ્ટમીનો મેળો, ગરીબ કલ્યાણ મેળો, સરકારી યોજનાના જુદા જુદા મેળા… જોકે, આ બધાની વચ્ચે જુવાનિયાઓને બે પ્રકારના મેળા પસંદ પડે. એક : જન્માષ્ટમીનો મેળો અને બીજો જ્ઞાતિ આધારિત પસંદગી મેળો.
આજે જન્માષ્ટમી નજીક છે એટલે એ મેળાની વાત કરાય અને એમાં સરખું આવે તો જ્ઞાતિ પરિચય મેળામાં જવાની જરૂર ન પડે.
અમારો સ્વાનુભવ કહીએ તો ચૂનિયો એટલો હોશિયાર માણસ છે કે અમારા રૂપિયે આખો મેળો માણે અને છેલ્લે હું કંઈક ખવડાવીશ’ એવું વચન આપ્યું હોય એટલે અમે પણ હોંશે હોંશે ખર્ચ કરતા જઈએ. ગયા વર્ષે કુલ 745 રૂપિયાનો ખર્ચ કરાવ્યા પછી ખાવાની ઉઘરાણી કરી એટલે તરત જ ગીર્દી વાળી જગ્યા તરફ આગળ વધ્યો અને એક- બે બહેનોની એવી મસ્તી કરી કે બેફામ ગાળો મળી. આ પૂરું થયું એટલે અમને એમ કે ચૂનિયો હવે તો ખવડાવશે એટલે ફરી ઉઘરાણી કરતા તરત જ જવાબ આપ્યો :અલ્યાઓ, આટલી બધી ગાળો તો ખવડાવી, હવે ઇચ્છા હોય તો માર ખવડાવવાની આપણી તૈયારી છે…’
આ પણ વાંચો…મસ્તરામની મસ્તી: પાળેલું ડોગી જ બનાય હોં…
જો હિન્દી સંગીતકારોને નવા કંપોઝિશન ન સૂઝતા હોય તો એકવાર અમારા સૌરાષ્ટ્રના મેળામાં ચક્કર મારવું.
મેળાની ખાસિયત હોય છે કે બે બાજુ લાઉડ સ્પીકરના ભૂંગળામાં સામસામે ગીતોનું યુદ્ધ ચાલતું હોય કેમ કે બધાને પોતાનો માલ વેંચવો હોય એટલે શોધી શોધીને ગીતોનો મારો ચાલતો હોય. સંગીતકાર જો વચ્ચોવચ ઊભા રહી જાય તો ચારે બાજુનું મિશ્રિત સંગીત તેને નવા કંપોઝિશન ન સૂઝાડે તો કહેજો. માત્ર સંગીત જ નહીં, અહીં જાતજાતના વોઇસ ઓવર આર્ટિસ્ટ પણ મળી રહે. હિન્દીભાષી મોતના કૂવાવાળા અને ચકડોળવાળા ગુજરાતીઓને લલચાવવા માટે જે હથોડા છાપ ગુજરાતી બોલે એ વોઇસ ઓવર તો ક્યાંય સાંભળવા ન મળે. સવારથી સાંજ સુધી સતત એમની રેકર્ડ ચાલુ હોય ત્યારે સાંજ પડ્યે ટે્રક ઘસાયા પછીનો એમનો અવાજ માણવાલાયક હોય છે, જેમકે મોતના કૂવા જોવા.. આવો આવો.. બીસ રૂપિયામાં છોકરી ગાડી ચલાવવાના.. થોડા જ સીટ બાકી... જલદી કરવાના...શો ચાલુ કરવાના ટાઇમ થઇ ગયા છે. આવો આવો આવો..' તરત જ એક કડી ગીત વાગેસુનકે તેરી પુકાર.. સંગ ચલને કો તેરે કોઈ હો ના હો તૈયાર હિંમત ના હાર’ પાછો તરત જ અવાજ આવે `ચાલો ચાલો ચાલો.. બાબાએ જોયા, બાબાના બાપુજીએ જોયા. તમે રૈ ગ્યા. બીસ રૂપિયામાં મોતના કૂવા’.
આ ગીત તો ગોખાય ગયું છે કેમ કે વર્ષોથી આ એક જ ગીત વાગે છે પણ હું ખાસ ત્યાં ઊભો રહું આ સાઉથ ઇન્ડિયન ટોનમાં બોલાતા ગુજરાતી સાંભળવા…
દરેક મેળા પછી અમારે ચૂનિયાની ડોકીનો ઇલાજ કરાવવાનો જ હોય. જો કોઈ રાઇડ્સમાં સારું પાત્ર જોઈ ગયો હોય
તો પાલખીની સાથોસાથ એટલી વાર ડોકા ધુણાવ્યા હોય કે જેવો તેવો હોય તો ચક્કર આવી જાય. મેળ તો હજુ સુધી
પડ્યો જ નથી પણ આદત થોડી છૂટે! અમારો ચૂનિયો ફેમિલી સાથે નીકળો હોય ત્યારે એનો છોકરો એક ફૂગ્ગા
માટે આખો મેળો રડતા રડતા ફર્યો હોય, પણ જો ચૂનિયો અમારી સાથે હોય અને કોઈ હસીને સામે જુએ અને સાથે જો નાનો છોકરો હોય તો ચૂનિયો પાંચથી ઓછા ફૂગ્ગા ન જ અપાવે અને પાછો બોલે પણ ખરો કે `સરસ મમ્મી જેવો જ ક્યૂટ છોકરો છે’…
આમ જુઓ તો મેળો એ સંસ્કૃતિનું પ્રતીક છે. સૌરાષ્ટ્રના મેળામાં હજુ એ છાંટ રહી છે. તરણેતરનો મેળો તો જગ
વિખ્યાત છે. ભૂરિયાઓ વિદેશથી પણ માણવા આવે છે, પણ આપણા હાઇ પ્રોફાઇલ કહેવાતા દેશી- વિદેશીઓ મેળાનું
નામ આવતા જ કહે કે `બહુ ડર્ટી હોય’. પણ જેણે ધૂળ સાથેનો સંબંધ મૂક્યો છે એ જીવનની સાચી મઝા માણી
નથી શક્યો. જેટલી અગવડતા એટલી જ મઝા તમે મેળામાં માણી શકો…હા, શરત એ છે કે મહોરુ ઉતારીને આવવું
પડે. દરેક વરણને દિલ ફાડીને પ્રેમ કરવો પડે.. મેળો એ મનનો મેળ છે અને મેળ હોય તો જ મન પાંચમનો મેળો માણી શકાય.
આવો છો ને આ વખતે સૌરાષ્ટ્રમાં…અમારા મેળા જોવા?
વિચાર વાયુ:
ટેટુ ડ્રો કરાવવાવાળા માટે મેળો નથી,
અહીં છૂંદણાંની બજાર લાગે છે.
આ પણ વાંચો…મસ્તરામની મસ્તી – લો, વિદ્યાર્થીઓની પેરોલ પૂરી લ્યો…
