હું શું કહેતો’તો?!

આજે આટલું જ -શોભિત દેસાઈ

હો સકતે હૈં આપ તવાના
કામ કરેં બસ દો, રોઝાના
રોટી ખા કર ખુશ હો જાના
ખુશ હો કર ફીર રોટી ખાના
(આરિફ પાકિસ્તાની)
સમયથી મોટો કોઈ સંગ્રાહક છે અસ્તિત્વનો જગતમાં?! સમય જો માનવ આકૃતિ હોત તો એનું વજન અરબોખરબો ટન હોત અને એ વજનમાંથી ય ૯૦% તો સમયનું પૃથ્વી જેવડું પેટ જ હોત, એટલું બધું સંઘરી, પચાવીને બેઠો છે સમય. હવે જુઓ આવડો મોટો Euphoria રામ મંદિરનો, એ ય સમય પચાવી ગયો. બધું પડવા માંડ્યું થાળે. બજેટ આવીને જતું રહ્યું. જિંદગી રાબેતા મુજબની, એ જ જૂની અને જાણીતી જિંદગી બનવા માંડી. તો આપણે ય આપણી ‘યાદ પિયાકી આયે’ શ્રેણીના બાકીના ૨-૩ હપ્તા તરફ જઈએ ને!
કૂંપળો ફૂટે – બને પર્ણો-ખરે…
વૃક્ષની આવી સતત બૂમો! અરે!
પણ જઈએ બાકીના ૨-૩ હપ્તા તરફ એ પહેલા એક સત્ય જે દરેક આનંદ કે Euphoria પછી જાણવા મળે છે એ તરફ તમને લઈ જઉં, તો… નાટક ભજવાતું હોય એવા સભાગૃહમાં આગલી હરોળમાં અને સિનેમાના થિયેટરમાં પાછલી હરોળમાં બેસવાનું પસંદ કરાતું હોય છે. જિંદગી પણ એ જ પ્રમાણે હંગામી છે, સંબંધિત છે. સંપૂર્ણ, ખચિત નથી. તમને બિલકુલ પહોંચાડી શકું એવું ઉદાહરણ આપું તો સાબુ બનાવવા તેલ જરૂરી છે અને વાસણ પરનું કે વસ્ત્ર પરનું તેલ સાબુથી સાફ થાય છે. આ જ તો છે મોટામાં મોટી કમાલ જિંદગીની… કલાપીએ કહ્યું છે કોઈ જુદા સ્તરથી કે ‘જે પોષતું એ મારતું એ ક્રમ દીસે છે કુદરતી.’ માનવજાતની વિધવિધ શ્રેણીમાંથી બે જ નિરામય અને મસ્ત છે. પાગલ અને બાળક. તમારું ધારેલું મળવાપાત્ર થાય એવડા પાગલ બનો અને જે મળ્યું છે એ માણી શકો એવડા બાળક બનો. જિંદગી… તમને મળેલી જિંદગી, કોઈ પણ ફરિયાદ વગર સંપૂર્ણ જીવો. જે ક્ષણે સંપૂર્ણ જીવવાનું નક્કી કરશો એ જ ક્ષણથી તમે સુખેથી વહોરી લીધેલી જિંદગીમાંથી અફસોસ ગાયબ થતા જશે અને જે બચશે એ હશે નર્યું, તમારું પોતાનું, તમને સંપૂર્ણ અફસોસમુક્ત બનાવતું સત્ય.
ખરા કે ખોટાની મરજાદ રાખતો જ નહીં
તું બોલ સાચું, કશું યાદ રાખતો જ નહીં
કરી તું દેજે એ કાયમનો રોશનીથી સભર
હૃદયના તખ્ત પર પશ્ર્ચાદ રાખતો જ નહીં
છે શબ્દ ઓછા, પરંતુ છે કીમિયો અકસીર
સુખી થવું હો તો ફરિયાદ રાખતો જ નહીં
નથી તમે ભેટી શકવાના તમારી જાતને કે નથી તમે ઊંચકી શકવાના તમને પોતાને. જિંંદગીનો અર્થ જ છે એકબીજા માટે જીવવું. તો મારા સાહેબો! મારકણી અદાઓથી વિભૂષિત મારી મેમસાહેબાંઓ! જીવો ને જલસાથી! જોતજોતામાં આ ક્ષણ જે છે એ હતી થઈ જાય છે… તો ક્યાં તમે બધા હિસાબનીશો બનીને લેખાં-જોખાં ને સરવૈયાં તૈયાર કરવા બેઠાં!
એ ‘હતી’? કે ‘હશે?’ની ચિંતામાં
આવી, ચાલી ગઈ ‘આ ક્ષણ’ની સભા
નહીં જ પારખી શકે પૈસાની ભાષા સંબંધોની નાજુક નાડ. આંગળી લજામણીનો છોડ જરા તરા અડે કે છોડનો જીવ તાળવે જતો રહે છે… સર્જનહારની એ બારીકી શબ્દમાં શેં મુકી શકાય! મેં ય અત્યાર સુધી તો આજે બરાબર વેંઢારી છે મારી તમારી સાથેની જમાવટ. હવે અટકું… આ મોટા વિધાન સાથે: જીવો એમની સાથે ભરપૂર જે તમને વ્યક્ત કે અવ્યક્ત બેશુમાર ચાહતા હોય, ‘કેટલીક’ મૂડીના કેટલાક રોકાણ તમને નફો નહીં કમાવી આપે પણ સમૃદ્ધ તો બનાવશે જ.

જી હા, આજે લખવા તો ધારેલું ‘યાદ પિયાકી આયે’ ભાગ (૩) વિષે… પણ આજે તમારા ચહેરાના આવા મીઠ્ઠા હાવભાવ જોઈ ઉપરની વાત છેડાઈ ગઈ. ઘળટજ્ઞ ઠજ્ઞ ઘળક્ષળણ, ક્ષવર્ળ્ૈખ ઉ્ંરૂજ્ઞ ખણિ- લપઙ ઉ્ંરૂજ્ઞ ણળ ?! આવતા રવિવારે ભાગ-ત્રણ ૧૦૦%. પણ આજે એમ સાવ કોરા તમને થોડા જવા દઉં? એક ૪૩ વરસ જૂની ગઝલને નવી બનાવીને મન ધુળેટી રમી રહ્યું છે, એ તમારી સાથે જવફયિ કરું ને!
એમ બોલી’તી તરસ : આપીશ પદી
તો પગેરું શોધવા ચાલી નદી
યાદ છે ભૂલી જવાનું એમને
બસ, પછી પૂરી થઈ આખી સદી
હું હજી આજેય મળવાપાત્ર છું
આ તરફ જો નીકળી આવો કદી
હું કહું છું શ્ર્વાસ છે મારા બધા
એ કહે છે આ બધી તો છે બદી
આંગળી ભેદે સીમાના સૈનિકો
ફૂલની ચોમેર કાંટા સરહદી
આજે આટલું જ…