- વિનોદ ભટ્ટ
ઘણાં કુટુંબમાં પુરુષ બબ્બે નામ ધરાવતો હોય છે. ઉદાહરણ તરીકે ગટુભાઈ ઉર્ફે ગ્રીષ્મકુમાર કે ટીકુભાઈ યાને સ્નેહલભાઈ. એ રીતે હર્ષલ અને યુરેનસ જેવાં બે નામ આ ગ્રહને અપાયાં છે. હર્ષલ નામના ખગોળશાસ્ત્રીએ 1781ની સાલમાં તેને શોધ્યો હોવાથી તે હર્ષલના નામથી જાણીતો છે, પણ તેનું સાચું નામ યુરેનસ છે. જોકે તેને પોતાને તો તેના નામોની ખબર પણ નથી. આ ઉપરાંત તેનું ત્રીજું નામ પણ છે: પ્રજાપિતા. ના, આ તેની અટક નથી, નામ જ છે. તેનામાં બ્રહ્માના તમામ ગુણ મોજૂદ હોવાથી તે પ્રજાપિતા પણ કહેવાય છે.
રાહુ અને કેતુની પેઠે હર્ષલ અને નેપ્ચૂન નામના ગ્રહ મોડા શોધાયેલા હોવાથી તેમનો નામોલ્લેખ મહાભારત કે રામાયણમાં તો શું, ‘દર્શક’ની નવલકથા ‘સોક્રેટિસ’માં પણ નથી. આ હર્ષલ યાને યુરેનસ મોડો મોડો શોધાયો એ માટેનો દોષ વિજ્ઞાનીઓ કે જ્યોતિષીઓને દેવાને બદલે તેને ખુદને દેવો જોઈએ, કેમ કે સૂર્ય, ચંદ્ર, મંગળ અને શુક્ર જેવા ગ્રહ તો આંખ સામે ધસી આવીને પોતાના અસ્તિત્વની નોંધ લેવડાવે છે, જ્યારે આ હર્ષલને જોવાની તો જાણે આપણને જ ગરજ હોય તેમ અતિ સૂક્ષ્મ અને શક્તિશાળી દૂરબીનની મદદ લેવામાં આવે ત્યારે તે માંડ જડે છે. તેને આપણી સાથે જ નહીં, સૂર્ય સાથે પણ દૂરનો સંબંધ છે. સૂર્ય તે બે અબજ અને અઠયાસી કરોડ કિલોમીટર દૂર છે. સૂર્યની પ્રદક્ષિણા કરતાં તેને અમુક વિજ્ઞાની 74 વર્ષ લગાડે છે, જ્યારે કેટલાક ઉદાર વિજ્ઞાની 84 વર્ષ લગાડે છે, એથી જોકે તેને કે આપણે કશો ફરક પડતો નથી. પૃથ્વીથી વજનમાં તે પંદરગણો મોટો છે છતાં પોતાની ધરી પર તે બાર કલાક અને 18 મિનિટમાં ચક્કર ફરી લે છે. ત્યાં દિવસ ટૂંકો હોવાને કારણે ભવિષ્યમાં જો વસતિ અસ્તિત્વમાં આવશે તો ગરીબો ફાવી જશે, એમના દુ:ખના દિવસો જલદી પૂરા થશે, પણ ત્યાં ખાનગી પેઢીઓ ધરાવનારા દુ:ખી થઈ જશે. બોણી માગવા આવનાર પોસ્ટમેન કે ટેલિફોનવાળાને એ ધમકાવશે કે અલ્યા, હજી હમણાં તો બોણી લઈ ગયો હતો એટલામાં પાછો ક્યાંથી ટપકી પડ્યો! વરસ આટલું જલદી કેમ પૂરું કરી નાખ્યું!
યુરેનસ પાસે પોતાની માલિકીના પાંચ-પાંચ ચંદ્ર છે અને ત્યાં પાણી હોવાનું પણ માલૂમ પડ્યું છે એટલે આપણે ત્યાં માત્ર એક જ ચંદ્રના જોરે દરિયો આટલો બધો ઊછળે છે તો પાંચ ચંદ્ર હોવાને કારણે ત્યાં દરિયો ગાંડો થઈને કેટલા ઉછાળા મારતો હશે!
કહે છે કે ચંદ્રને પાગલપન સાથે સ્નેહસંબંધ છે એટલી નિકટતા કવિ સાથે પણ છે. તમે તપાસ કરી જોજો, એવો એક પણ કવિ નહીં જડે, જેણે ચંદ્ર પર આખેઆખી કવિતા નહીં લખી હોય તો છેવટે તેના પર એકાદ મુક્તક કે હાઈકુ તો લખ્યું જ હશે અને પૃથ્વી પાસે તો સોગંદ ખાવા અથવા તો પ્રેમીઓને તુલના કરવા માત્ર એક જ ચંદ્ર હોવા છતાં એકલા ભારતમાં જ કેટલા બધા પાગલ છે! સર્ટિફાઈડ પાગલોથી પાગલખાનાં ભરાઈ ગયાં છે. બાકીની વસતિના ચાલીસ ટકા પાગલ એવા છે, જે જરૂરી સર્ટિફિકેટ મેળવવામાં નિષ્ફળ જવાથી પાગલખાનાની બહાર છે.
આવા માહોલ વચ્ચે આપણે ઈચ્છીએ કે યુરેનસ ગ્રહ પર માનવવસિત ન હોય, કારણ એ કે ત્યાં તો પાંચ પાંચ ચંદ્ર છે. ત્યાં જો માણસોની વસતિ ઊભી થશે તો સરકારનું તમામ બજેટ માત્ર પાગલોને સાજા કરવા પાછળ, એમની સારવારમાં જ ખતમ થઈ જશે. અને જે રડ્યાખડ્યા ડાહ્યા માણસો જડી આવશે એ અત્યંત લઘુમતીમાં હોવાથી એમના પર સરકારે વિશેષ ધ્યાન આપવું પડશે.
આ હર્ષલ – યુરેનસ એક દુર્લભ તેમ જ વિશિષ્ટ પ્રકારનો ગ્રહ છે, જે ઑર્ડિનરી માણસો પેદા નથી કરતો, વિશ્વમાં નામ કાઢે એવી વ્યક્તિઓના મેન્યુફેક્ચરિંગમાં જ એને વધારે રસ છે. ગેલિલિયો, આર્કિમિડીઝ, પાયથાગોરસ, બે બિલાડી ફેઈમ ન્યુટન, આર્યભટ્ટ (ના, વિનોદ ભટ્ટ તો નહીં જ), પતંજલિ અને પરાશરઋષિ તેમજ સહદેવથી વરાહમિહિર અને જેની એકાદ આગાહી પણ બાય ફલુક સાચી પડી હોય એવા છાપામાં કોલમ લખતા જ્યોતિષીઓ તેમજ માર્કોની જેવા સંશોધકો વગેરે હર્ષલની દેન છે. આ બધાં એનાં માનસસંતાનો છે.
કોઈ પણ જાતનો વેરો ભરવો ન પડતો હોય તેવો આલીશાન ટેક્સ ફ્રી ડિપાર્ટમેન્ટલ સ્ટોર તે ચલાવે છે, પણ આ સ્ટોરમાં સોયથી માંડીને સ્ટીમ એન્જિન સુધીનું બધું જ મળે છે એમ કહી શકાય નહીં, કેમકે સોય જેવી તુચ્છ વસ્તુઓને તે પોતાના સ્ટોરમાં પેસવા દેતો નથી. આખાય જગતમાં તમામ પ્રકારની જે રિસર્ચ લેબોરેટરીઓ ચાલે છે (અથવા તો ચાલતી અચાનક બંધ થઈ જાય છે) એ બધીનો પ્રોપરાઈટર અર્થાત્ સ્વતંત્ર માલિક આ હર્ષલકુમાર છે. વિશ્ર્વમાં દેખાતા તેમજ છૂપાં જે અણુકેન્દ્રો છે, સ્પેસ ઍપ્લિકેશન સેન્ટરો છે તેમજ વેધશાળાઓ છે એ તમામનો વહીવટ હર્ષલના હસ્તક છે. અમેરિકા, બ્રિટન, ચીન કે પાકિસ્તાન ભલે ફાંકો રાખતા કે અમારી પાસે આટલા કે તેટલા હાઈડ્રોજન બોમ્બ, નેપામ બૉમ્બ, મિસાઈલ્સ, શસ્ત્રો-અસ્ત્રો (જેને હેર કટિંગ સલૂનવાળાઓ અસ્તરો કહે છે તે) વગેરે છે, પણ એ બધાંની સાચી માલિકી હર્ષલની છે. બૉમ્બ વગેરે કોણે, ક્યાં ફેંકવો એ પણ હર્ષલ જ નક્કી કરે છે. ભારતને તેણે બૉમ્બ બનાવવાની પરમિશન આપી છે, પણ પડોશી દેશો પર ફેકવાની પરવાનગી હજી આપી નથી.
‘તું તો યાર, અહિંસક દેશ છે, તારાથી તે કંઈ કોઈના પર બૉમ્બ ઝીંકાય? બાપુનો આત્મા કકળી ઊઠે…’ એમ કહીને તે ભારતને ધમકાવ્યા કરે છે.
આ હર્ષલ પાસે ગૂઢ રહસ્યોની અદ્ભુત જાણકારી છે. કોણ છાનુંછપનું અણુપ્રયોગ કરે છે, કોણ કોની સામે પ્લાસ્ટિકની, ગોળીઓ વગરની બનાવટી પિસ્તોલ તાકી અણુપ્રયોગની ધમકી આપી ડરાવવા મથે છે, કોણ પોતાનો હવાઈ ગયેલો દારૂગોળો બીજાને વળગાડવા મથે છે એ બધાનો સમગ્ર રેકોર્ડ હર્ષલ પાસે છે. આમ તો હર્ષલ પોતે જ ઝીરો ઝીરો સેવન-007 છે, પણ એ એવો રહસ્યમય છે કે તેની એક પણ હિલચાલ તે કોઈના હાથમાં આવવા દેતો નથી. તેને કોઈ ફાડી શકતું નથી કે ધનદોલત યા શરાબ-સુંદરી વગેરે તેને ભોળવી કે ખરીદી શકતા નથી., ક્ધિતુ તેના અંતરાત્માનો અવાજ કોઈ કહેતા કોઈ સાંભળી શકતું નથી એ જ તો તેની વિશેષતા છે.
હા, પ્રિય વાચક! આ અંતરાત્માના અવાજ એક અલૌકિક અવાજ હોય છે. જે કોઈ સદ્ભાગી આ હર્ષલના આંદોલન પકડવામાં કામિયાબ નીવડે અર્થાત્ ઉપકારવશ થઈ હર્ષલ જો તેની કુંડળીમાં પ્રવેશ કરે તો તે જાતકનો બેડો પાર થઈ જાય છે. તેવી વ્યક્તિ ચુંબકીય વ્યક્તિત્વ ધરાવતી થઈ જાય છે. વિશ્ર્વમાં ગૂઢાતિગૂઢ રહસ્યો પામવાની તેમ જ ઉકેલવાની વૃત્તિ – શક્તિ તેનામાં બચપણથી દૃષ્ટિગોચર થાય છે. આવો જાતક જિનિયસ હોય છે, પણ હર્ષલની એવી ગોઠવણ છે કે આ હકીકતની તેના સિવાય કોઈને ખબર પડતી નથી. સામાન્ય માણસોની નજરે તે પ્રમાણસર ચક્રમ, ધૂની અને/ અથવા પાગલ હોય છે. ઉદાહરણ તરીકે મોહમ્મદ તઘલખ. તેનામાં અસાધારણ બુદ્ધિપ્રતિભા હતી, પણ તેની પ્રજા પોતાનાં ચર્મચક્ષુથી તે જોઈ શકી નહીં. ઈતિહાસને પણ તેની ખબર ન પડી.
જન્મ સમયે જે ગ્રહને હર્ષલ સાથે સારાસારી હોય એ જ ગ્રહના કાર્યક્ષેત્રમાં હર્ષલની મદદ મળે. હર્ષલના કૃપાદૃષ્ટિવાળા જાતકો અત્યંત ઉત્સાહી, ક્યારેક તો બિનજરૂરી જણાય એટલા ઉત્સાહી બની જાય. તેમની કલ્પનાશક્તિ પણ ઘણી ઊંચી હોય, પોતાની જ કલ્પનામાં પ્રેમમાં તે પડી જાય. આ કારણે અમુક કિસ્સામાં એવું પણ બને કે જાતકને કલ્પના નામની પત્ની મળે, જે હાઈટમાં સાડા પાંચ ફૂટ જેટલી તો હોય જ અને આ કારણે લાગતાવળગતાઓ તેને ઊંચી કલ્પનાવાળો ગણી તેની મજાક કરે. સામાન્ય રીતે કોઈને ન આવે એવા નવા-અવનવા વિચારો, કેટલીક વાર તો અમલમાં ન મૂકી શકાય એવા શેખચલ્લીને આવતા હતા એવા મૌલિક વિચારો આ જાતકને સૂઝે.
હર્ષલ એટલે મંગળ અને બુધનો સરવાળો. આ બે ગ્રહ ભેગા થઈ ભાગીદારીમાં જે કંઈ કરી શકે તે આ એકલો હર્ષલ કરી શકે છે. તેનામાં મંગળની સ્ફોટકતા અને બુધની તર્કશક્તિ, બુદ્ધિ અને ફળદ્રુપતા ભારોભાર છે. એને ગતિમાં પણ એટલો જ રસ છે. જે કોઈ ચીજમાં પ્રચંડ ગતિ હોય તેનો માલિક હર્ષલ છે. જેટ વિમાન, અણુબોમ્બ, રોકેટ, મિસાઈલ અને હાઈ વોલ્ટેજવાળી વીજળી વગેરે હર્ષલનું સર્જન છે. ના, ઠીચુક ઠીચુક ચાલતી બાપુની ગાડીઓ, બળદગાડાં, જોગિંગ કરતા માણસો, પાછલા પગે દોડતા દોડવીરો તેમ જ સ્લો સાઈક્લિગંની રેસ કરનાર વગેરે…
હર્ષલ આમ તો નમ્ર અને વિવેકી ગ્રહ હોવાની પ્રતિષ્ઠા ધરાવે છે, પણ ક્યારેક જો ગોચરના અન્ય ગ્રહો તેને છંછેડે તો એ ગ્રહોને તે કશું નથી કરતો, પરંતુ એ ગ્રહો પરનો ગુસ્સો તે રડ્યાંખડયાં રાંક પર એટલે કે માનવજાત પર ઉતારે છે, સાધન તરીકે પણ તે માફિયા-બોમ્બ જેવા દાઉદ ઈબ્રાહિમ, છોટા રાજન, મઝલા રાજન, બડા રાજનો ને અબુ સાલેમોનો પાસે બૉમ્બધડાકા કરાવે છે કે પછી કોમી તોફાનો કરાવે છે. છતાં ખૂબીની વાત પાછી એ છે કે પોલીસ આ બધાં તોફાન માટે ભળતા માણસોની ધરપકડ કરીને એમને જેલમાં ધકેલી દે છે, પણ આ સબબે હર્ષલનો કોઈ વાળ સુધ્ધાં વાંકો કરી શકતું નથી, તેની ધરપકડ કરી કોઈ તેને પાટા કે પાસામાં ઝડપી લેતું નથી.
કાયદાના હાથ લાં…બા છે એવી કહેવત અત્યારે તો બહુ જૂની ને અપ્રસ્તુત થઈ ગઈ છે, પણ હર્ષલના હાથ ખાસ્સા લાંબા છે. પોળનાં પ્રગતિ મંડળ કે ગ્રામ પંચાયતની જ નહીં, ઠેઠ લોકસભાની ચૂંટણીઓ સુધી તેની પહોંચ છે. જ્યોતિષીની ભાષામાં સૂર્યને રાજસિંહાસનનો કારક કહેવામાં આવે છે, તે છેય ખરો, પણ એકલો સૂરજ જાતકને દઝાડવાથી વધારે કશું કરી શકતો નથી. આથી વિશેષ તેનું ગજું પણ નથી, ક્ધિતુ કોઈ પણ કુંડળીમાં સૂર્ય અને હર્ષલ સાથે ત્રિકોણમાં હોય અને આ બેમાંથી એક દસમા સ્થાને હોય તો જાતકને તે પ્લેનમાં બેસાડીને છેક દિલ્હી દરબારમાં મૂકી આવે છે. તેની પૂરી મરજી હોય કે ન હોય, પણ પોલિટિક્સમાં પડેલા તેની પાસે સફળતા હસતી હસતી પહોંચી જાય છે અને તેની પાસે રોકાઈ પણ જાય છે. કેટલીક વાર તો ચૂંટણી લડ્યા વગર પણ રાજકારણમાં તેની ફેં ફાટે છે.
આનું જ્વલંત દૃષ્ટાંત ધીરેન નામના બ્રહ્મચારીનું ટાંકી શકાય. આ ધીરેન બ્રહ્મચારી એમની અટક પ્રમાણે તો સંસાર તેમ જ રાજકાજથી જોજનો દૂર હોવા જોઈતા હતા, પણ એ ક્યાંય કશું નહોતા છતાં બધે બધું હતા. ભલભલા સંસારીઓ આ બ્રહ્યચારીની વાડીમાંથી બંદૂકો બનાવવાનું કારખાનું પકડાયું હતું. પણ બ્રહ્મચારી બાઈજ્જત છૂટી ગયેલા. આ જ તો છે હર્ષલનો પ્રભાવ.
હર્ષલ આમ તો પુરુષાર્થનો ગ્રહ છે, છતાં કેટલીક વાર તેની જાતક પર એટલી બધી મહેરબાની ઊતરે છે કે પેલી જૂની કહેવત સુધારીને કહેવાનું મન થાય કે હર્ષલ મહેરબાન તો જાતક પહેલવાન. જે જાતક બજારમાં ઊભો હોય તો તેની સામે જોવાની કોઈને ફુરસદ પણ ન હોય તે હર્ષલની કૃપાથી એવી જગ્યા પર ચડી બેસે જે જોઈને જોનારા મોંમાં આંગળાં નાખી દે. આશ્ર્ચર્ય અને આઘાતથી સ્તબ્ધ થઈ બોલી પણ પડે કે ભાગ્ય કેવા કેવા માણસોને ક્યાંના ક્યાં પહોંચાડી દે છે! ઉદાહરણ તરીકે, વી. પી. સિંહ, પી. વી. નરસિંહરાવ, દેવ ગોવડા અને ઈન્દર ગુજરાલ. એમને દિલ્હીના રાજસિંહાસન પર બેઠેલા જોઈને એ દિવસે જ કેટલાકને તો પરિશ્રમમાંથી વિશ્ર્વાસ ઊઠી ગયો હતો, એવા લોકો રાતોરાત પ્રારબ્ધમાં માનતા થઈ ગયા હતા.
હર્ષલ તો એક ફાસ્ટફૂડ જેવો ગ્રહ છે, જે ઈન્સ્ટન્ટ રિઝલ્ટ આપી દે છે. તે રીઝે તો જાતકની સાત સાત પેઢી તરી જાય છે. તરતાં ન આવડતું હોય તેને પણ તે તારે છે, પણ તે જેના પર ખીજે તેને બે-ત્રણ બુલેટથી નહીં, મશીનગનમાંથી વરસતી ગોળીઓના વરસાદથી છિન્નભિન્ન કરી નાખે છે અથવા તો એના જ ઘરમાં જઈ બૉમ્બધડાકા કરી જાતકને તે રાખમાં ફેરવી નાખે છે…
અલબત્ત, એ જાણવું રસપ્રદ છે કે આ હર્ષલ એ કંઈ મંગળ, બુધ, ગુરુ, શનિ, સૂર્ય કે રાહુ-કેતુ જેવો સાવ નવરોધૂપ ગ્રહ નથી કે બધા જ જાતકોની કુંડળીમાં આવીને બેસી જાય. તે સહેજ પણ ચીપ નથી. વીઆઈપી પ્રકારનો ગ્રહ છે. આ કારણે તે ગમે તે કુંડળીમાં પડતું મૂકતો નથી, પરંતુ જો કોઈ જાતકની નિયતિએ જ એવું નક્કી કરી નાખ્યું હોય, અલબત્ત, તેને પૂછી ગાછીને નક્કી કર્યું હોય તો તેને ઓબ્લાઈઝ કરવા તેની કુંડળીમા સન્માનપૂર્વક પ્રવેશ કરે છે અને તેનું ભલું કરવામાં યથાશક્તિ સહાયભૂત થાય છે. હર્ષલને જાદુઈ ચિરાગ કહી નવાજવામાં આવે છે, પણ એકાદ અલાઉદ્દીનના હાથમાં જ આવો ચિરાગ આવે છે. ના, જાદુઈ ચિરાગ પ્રાપ્ત કરવા માટે નામ બદલવાથી કોઈ ફરક પડતો નથી, કેમ કે હર્ષલ પાસે ઓરિજિનલ અલાઉદ્દીનના આઈડેન્ટિટી કાર્ડની અસલ તેમજ ઝેરોક્સ બંનેની નકલ હોય છે.
હર્ષલની અશુભ અસર ટાળવા એલેક્ઝાન્ડ્રા નામનું રત્ન વીંટીમાં જડી તે પહેરવાથી તેનાં બૂરાં પરિણામોમાંથી બહાર આવી જવાય છે.
કિંતુ અત્રે થોડીક ટેક્નિકલ મુશ્કેલીઓ છે. આ ગ્રહ હર્ષલ હજી નવો નવો છે એ કારણે જ્યોતિષીઓ તેમ જ કર્મકાંડી બ્રાહ્મણો તેનો પરિચય બરાબર કેળવી શક્યા નથી. આથી એમને ખબર નથી કે એલેક્ઝાન્ડ્રા નંગની વીંટી કયા હાથની કઈ આંગળીઓ પહેરવી, હર્ષલને રાજી કરવા બ્રાહ્મણોને કયા વારે, શેનું ને કેટલું દાન કરવું, કયા રંગનાં વસ્ત્રો પહેરીને પૂજા કરવી, વગેરે વગેર. પણ આ ગ્રહ લીલા રંગનો છે એવું વિજ્ઞાનીઓએ શોધી કાઢ્યું છે એટલે બ્રાહ્મણને દાનમાં લીલા રંગના ઈમ્પોર્ટેડ ગોગલ્સ આપવા હિતાવહ ખરા કે કેમ? વગેરે વિગતો શોધવી બાકી છે, પણ આ લખનારને એવી પાકી શ્રદ્ધા છે કે રાહુ, કેતુ, શનિ અને મંગળ જેવા કમાઉ દીકરાઓમાંથી સમય કાઢીને પણ પંદરથી વીસ વર્ષમાં જ્યોતિષીઓ હર્ષલને પ્રસન્ન રાખવાના વિધિવિધાનો શોધી કાઢશે અને જાતકને કહી પણ શકશે કે આ વિધિ કરાવવાથી જાતકને એન્જિનિયરિંગ કોલેજમાં વગર ડોનેશન એડમિશન મળી જશે, કમ્પ્યુટર લાઈનમાં આગળ વધવું હશે, વિદેશમાં નોકરી કરવી હશે તો સામેથી અપોઈન્ટમેન્ટ ઑર્ડર તેમજ એચ-વન વિઝા મળી જશે. ત્રીજું વિશ્ર્વયુદ્ધ ફાટી નીકળશે અને શહેર પર ભારે બૉમ્બમારો થશે તો પણ જાતકના ઘર પર બૉમ્બ નહીં પડે ને ટેલિફોનમાં વધુ પડતા રોન્ગ નંબરો પણ નહીં આવે…
બોલો, આટલું ઓછું છે?!
આપણ વાંચો: ટ્રાવેલ પ્લસ: વિશ્વના ઐતિહાસિક વારસાની ઉજવણીનું પર્વ વર્લ્ડ હેરિટેજ વીક – 2025
