- ફોકસ – નિધિ શુકલા
દરેક ક્ષેત્રમાં આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI) નો ઉપયોગ વધી રહ્યો છે અને તબીબી ક્ષેત્ર પણ તેનાથી અલગ નથી. ખાસ કરીને રેડિયોલોજીમાં એટલે કે એક્સ-રે, MRI જેવા પરીક્ષણોમાં અઈંનો ઉપયોગ ઝડપથી વધી રહ્યો છે. જો કે આ સાથે દર્દીઓની ગોપનીયતા અને ડેટાની સુરક્ષા અંગે પણ પ્રશ્નો ઉભા થઈ રહ્યા છે. ઇન્ડિયન જર્નલ ઓફ રેડિયોલોજી એન્ડ ઇમેજિંગમાં પ્રકાશિત થયેલા તાજેતરના લેખમાં ડોકટરે આ વિશે વિગતવાર વાત કરી. તેમણે ચેતવણી આપી હતી કે AIનો ઉપયોગ વધી રહ્યો છે, પરંતુ તેની યોગ્ય તપાસ અને મૂલ્યાંકન એટલી ઝડપથી થઈ રહ્યું નથી. તેઓ કહે છે કે જો રેડિયોલોજીમાં AIનો યોગ્ય રીતે ઉપયોગ કરવો હોય, તો તેના માટે તબક્કાવાર વ્યૂહરચના બનાવવાની જરૂર છે.
રેડિયોલોજીમાં AI કેવી રીતે મદદ કરી રહ્યું છે?
રેડિયોલોજીમાં AI અને મોટા ભાષા મોડેલો (LLMS) નો ઉપયોગ ઘણી રીતે થઈ રહ્યો છે. આ તકનીકો ડૉકટરોને રિપોર્ટ તૈયાર કરવામાં, દર્દીઓની તપાસ કરવામાં અને હૉસ્પિટલના ઓપરેશનને સરળ બનાવવામાં મદદ કરી રહી છે. ઉદાહરણ તરીકે અઈંની મદદથી, એક્સ-રે અથવા MRI છબીઓને ઝડપથી અને સચોટ રીતે સમજી શકાય છે. આ તકનીકો માત્ર સમય બચાવતી નથી પણ ડોકટરોને વધુ સારા નિર્ણયો લેવામાં પણ મદદ કરે છે. જો કે, તેની સાથે કેટલાક પડકારો છે, જેમાંથી સૌથી મોટી ચિંતા દર્દીના ડેટાની સુરક્ષા છે.
સમસ્યાનું કારણ શું છે?
જ્યારે AI મોડેલો ક્લાઉડ પર કામ કરે છે, ત્યારે દર્દીઓની વ્યક્તિગત માહિતી જેમ કે તેમનો તબીબી ઇતિહાસ અથવા પરીક્ષણ રિપોર્ટ દેશની સરહદોની બહાર જઈ શકે છે. આ ગોપનીયતાને જોખમમાં મૂકી શકે છે. ભારતના ડિજિટલ પર્સનલ ડેટા પ્રોટેક્શન એક્ટ 2023 સ્પષ્ટપણે જણાવે છે કે દર્દીનો સંવેદનશીલ ડેટા તેમની સંમતિ વિના વિદેશ મોકલી શકાતો નથી. આવી સ્થિતિમાં, ડોકટર સૂચવે છે કે અઈં મોડેલ સ્થાનિક રીતે એટલે કે હૉસ્પિટલની અંદર બનાવવું જોઈએ અને ચલાવવું જોઈએ. આ ડેટા સુરક્ષિત રાખશે અને કાનૂની નિયમોનું પણ પાલન કરવામાં આવશે.
રોડમેપ અસરકારક બની શકે છે
ડોક્ટરોએ AIનો સુરક્ષિત અને અસરકારક રીતે ઉપયોગ કરવા માટે 3-પગલાંનો રોડમેપ બનાવવાની સલાહ આપી છે. ચાલો જાણીએ તેના વિશે.
ઉપયોગ કરતા પહેલા
ઉપયોગ કરતા પહેલા : AI સિસ્ટમનું સંપૂર્ણ પરીક્ષણ કરવું જોઈએ. આમાં ટેકનિકલ પરીક્ષણો તેમ જ સુરક્ષા સંબંધિત તમામ પાસાઓની તપાસનો સમાવેશ થાય છે. AI સિસ્ટમ યોગ્ય રીતે અને સુરક્ષિત રીતે કાર્ય કરી રહી છે તેની ખાતરી કરવી મહત્ત્વપૂર્ણ છે.
ઉપયોગ દરમિયાન : જ્યારે હોસ્પિટલમાં AI સિસ્ટમનો ઉપયોગ શરૂ થાય છે, ત્યારે તેને નિયંત્રિત રીતે અમલમાં મૂકવો જોઈએ. આનો અર્થ એ છે કે શરૂઆતમાં તેને નાના પાયે અજમાવવા જોઈએ, જેથી જો કોઈ ભૂલ હોય, તો તેને ઝડપથી પકડી શકાય.
ઉપયોગ પછી : AI સિસ્ટમનું સતત નિરીક્ષણ કરવું જરૂરી છે. તેની કામગીરી તપાસવી જોઈએ અને જો કોઈ ખામી જોવા મળે, તો તેને તાત્કાલિક સુધારવી જોઈએ.
આપણ વાંચો: પ્લાસ્ટિક બોટલમાં પાણી પીવું કેટલું સલામત?
