ભારતનું એકમાત્ર ગણેશ મંદિર જ્યાં બાપ્પાનું વાહન મોર છે, જાણો આ મંદિરની વિશેષતાઓ

દેશભરમાં ગણેશ ચતુર્થીનો તહેવાર ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવી રહ્યો છે. 10 દિવસના ગણેશોત્સવ દરમિયાન દરેક વ્યક્તિ ગણપતિ ‘બાપ્પા’ની ભક્તિમાં લીન જોવા મળે છે. ઘરે ઘરે બાપ્પાની સ્થાપના થાય છે. મંડપ શણગારવામાં આવે છે અને બાપ્પાને દરરોજ વિવિધ વાનગીઓ અને બાપ્પાને પ્રિય લાડુનો થાળ ધરવામાં આવે છે. આ જ કારણ છે કે ગણેશ ચતુર્થી માત્ર શ્રદ્ધાનું જ નહીં પરંતુ ઉત્સાહ અને ઉજવણીનું પણ પ્રતીક બની ગયું છે.

ભારતમાં ગણેશજીના ઘણા પ્રખ્યાત મંદિરો છે અને દરેક મંદિરની પોતાની ઓળખ અને વાર્તા છે. પરંતુ, અમે તમને ગણેશજી સાથે જોડાયેલા એક અનોખા મંદિર વિશે જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ, જેની માન્યતા અને વિશેષતા તમને આશ્ચર્યચકિત કરશે. આ મંદિર ભક્તોમાં તેની અદ્ભુત શ્રદ્ધા માટે પણ જાણીતું છે. એવું કહેવાય છે કે અહીં આવ્યા પછી સાચા હૃદયથી કરેલી પ્રાર્થના ચોક્કસપણે પૂર્ણ થાય છે. ચાલો જાણીએ તે મંદિરની વિશેષતા વિશે.

શ્રદ્ધાનું કેન્દ્ર છે ત્રિશુંડ મંદિર

આપણે જે મંદિર વિશે વાત કરી રહ્યા છીએ તે મહારાષ્ટ્રના પુણેમાં આવેલું છે. તેનું નામ ત્રિશુંડ ગણપતિ મંદિર છે. તે સદીઓથી અતૂટ ભક્તિનું પ્રતીક રહ્યું છે. શહેરની વચ્ચોવચ આવેલું આ મંદિર પોતાની અનોખી આકર્ષણ આભાથી ભક્તોને આકર્ષે છે. ત્રિશુંડ ગણપતિ, જેને ત્રિશુંડ વિનાયક તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તેનો ઇતિહાસ લગભગ એક હજાર વર્ષ જૂનો હોવાનું માનવામાં આવે છે. તમને જણાવી દઈએ કે પહેલા તે શિવ મંદિર હતું, પરંતુ પછીથી તે ભગવાન ગણેશને સમર્પિત કરવામાં આવ્યું.

મંદિર ક્યારે બંધાયું હતું

ત્રિશુંદ્ર મયુરેશ્વર ગણપતિ મંદિરનું બાંધકામ 26 ઓગસ્ટ 1754 ના રોજ ધામપુર (ઇન્દોર નજીક) ના ભિક્ષુગિરિ ગોસાવી દ્વારા શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું અને 1770 માં પૂર્ણ થયું હતું. આ મંદિર સોમવાર પેઠની વ્યસ્ત ગલીઓમાં કમલા નહેરુ હોસ્પિટલ ચોક પાસે આવેલું છે. મંદિર તરફ જવાનો સીધો રસ્તો નાગજરી નદી સુધી જાય છે.

નામ અને મહત્વ પણ જાણો

તમને જણાવી દઈએ કે ત્રિશુંડનો અર્થ ત્રણ સૂંઢ થાય છે. જે ભગવાન ગણેશની આ અનોખી મૂર્તિની વિશેષતા છે. આ મૂર્તિને ત્રણ આંખો અને છ હાથ છે. આ મૂર્તિની સૌથી મોટી ખાસિયત એ છે કે બાપ્પા તેમના વાહન ઉંદર પર નહીં, પરંતુ મોર પર સવાર છે. આ મૂર્તિ કિંમતી રત્નોથી શણગારેલી છે. જે કોઈ આ મૂર્તિને જુએ છે તે તેને જોતો રહી જાય છે. ભક્તોનું માનવું છે કે અહીં ગણેશજીની પૂજા કરવાથી કોઈપણ નવા કાર્યમાં સફળતા, જ્ઞાન અને સૌભાગ્ય પ્રાપ્ત થાય છે.

અદ્ભુત મૂર્તિ અને કારીગરી

મંદિરની મૂર્તિ કાળા પથ્થરની બનેલી છે. ભગવાન ગણેશની આંખો અને સૂંઢ પર કરવામાં આવેલી ઉત્તમ કારીગરી તે સમયના કલાકારોની અદ્ભુત કલા દર્શાવે છે. મૂર્તિના સૂંઢમાં લાડુ પણ બનાવવામાં આવ્યા છે.

સ્થાપત્ય અને શિલ્પકળા

મંદિરના આગળના ભાગમાં દેવી-દેવતાઓ, પ્રાણીઓ અને પ્રાચીન વાર્તાઓના પાત્રો દર્શાવતી અદ્ભુત કોતરણીઓ છે. ત્યાં કેટલાક ખાસ ચિત્રો છે જેમ કે એક બ્રિટિશ સૈનિક ગેંડાને બાંધી રહ્યો હોય. એવું માનવામાં આવે છે કે આ કોતરણીઓ ૧૭૫૭માં પ્લાસીના યુદ્ધ પછી બંગાળ અને આસામ પર અંગ્રેજોના વિજયને દર્શાવે છે. બીજી બાજુ મંદિરની સ્થાપત્યમાં માલવા, રાજપૂતાના અને દ્રવિડ શૈલીનું સુંદર મિશ્રણ જોવા મળે છે.

ગુરુ પૂર્ણિમાએ દરવાજા ખૂલે છે

મંદિરની વિશેષતાની વાત કરીએ તો દક્ષિણ ભારતના મંદિરોની જેમ અહીં પણ લિંગોદ્ભવની પ્રતિમા છે. દરવાજાઓની રક્ષા કરતા દ્વારપાલોની ઉપર ગજ-લક્ષ્મીની પ્રતિમા પણ છે. મંદિરમાં એક ભોંયરું છે, જ્યાં તપસ્વીઓ ધ્યાન કરતા હતા. આ સ્થાન સામાન્ય રીતે બંધ રહે છે. તે ફક્ત ગુરુ પૂર્ણિમાના દિવસે જ દર્શન માટે ખુલે છે.

મંદિર ગણેશ ચતુર્થી અને ગુરુ પૂર્ણિમાના દિવસે લાઈટિંગથી ઝગમગી ઉઠે

ત્રિશુંડ ગણપતિ મંદિર ખાસ કરીને ગણેશ ચતુર્થી અને ગુરુ પૂર્ણિમાના દિવસે રોશનીથી ઝગમગતું રહે છે. આ ખાસ પ્રસંગોએ, ભજન, કીર્તન, ઢોલ અને ભક્તોની સામૂહિક પ્રાર્થના સમગ્ર વાતાવરણને દિવ્યતાથી ભરી દે છે. લોકો અહીં માત્ર પૂજા કરવા માટે જ નહીં પરંતુ આધ્યાત્મિક શાંતિ અને શ્રદ્ધાનો અનુભવ કરવા માટે પણ આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભક્તો અહીં જે પણ ઈચ્છા સાથે આવે છે તે પૂર્ણ થાય છે.

કેવી રીતે પહોંચશો?

તમે પુણેમાં છો અથવા ત્યાં જઈ રહ્યા છો, તો તમારે આ મંદિરને તમારી યાદીમાં સામેલ કરવું જ જોઈએ. તમે તમારી કાર, સ્કૂટર અથવા કેબ દ્વારા પુણેમાં કમલા નહેરુ હોસ્પિટલ પાસે સ્થિત ત્રિશુંડ ગણપતિ મંદિરમાં સરળતાથી પહોંચી શકો છો. જો તમે જાહેર પરિવહનનો ઉપયોગ કરવા માંગતા હો, તો તમે પુણે જંકશન રેલવે સ્ટેશન પરથી જઇ શકો છો અને મંદિર સુધી પહોંચવા માટે ઓટો-રિક્ષા અથવા લોકલ બસ લઈને જઈ શકો છો. જોકે, બસ થોડે દૂર ઉતારતી હોવાથી, તમારે મંદિર સુધી પહોંચવા માટે થોડું ચાલવું પડશે.

આ પણ વાંચો…ગણેશ ચતુર્થી સ્પેશિયલઃ જાપાનમાં પણ ગણપતિ બાપ્પાની ગુંજે છે જયકાર, અલગ નામે અને સ્વરૂપે થાય છે પૂજા…