- અંકિત દેસાઈ
દોસ્તી… આ માત્ર એક શબ્દ નથી, પણ એક ઊંડો, લાગણીસભર સંબંધ છે, જે જીવનના દરેક તબક્કે આપણને ટેકો આપે છે, હૂંફ આપે છે અને ક્યારેક તો મૌન રહીને પણ ઘણું બધું કહી જાય છે.
ખાસ કરીને પુરુષોની દોસ્તી, જે બહારથી ભલે કડક અને લાગણીવિહીન દેખાતી હોય, પણ અંદરથી તે આત્માનો અરીસો હોય છે, જ્યાં શબ્દોની જરૂર ઓછી પડે છે અને સમજણનો સેતુ વધુ મજબૂત હોય છે. આ દોસ્તીમાં ‘કહું દોસ્ત સે, દોસ્ત કી બાત ક્યા ક્યા’ એક મિત્ર બીજા મિત્રને શું શું કહે છે એ માત્ર વાતો નથી, પણ એકબીજાના અસ્તિત્વમાં ભળી જવાની, સુખ-દુ:ખના સાથી બનવાની, અને ક્યારેય ન તૂટે તેવા બંધનની કહાની છે.
પુરુષોની દોસ્તીમાં ઘણીવાર લાગણીનો સીધો પ્રવાહ જોવા નથી મળતો. એ ‘આઈ લવ યુ’ કહીને પ્રેમ વ્યક્ત નહીં કરે, પરંતુ ખભા પર મૂકેલો હાથ, એક નજર, કે પછી સાથે બેસીને પીવાયેલી એક ચાનો કપ આ બધું જ ઘણું કહી જાય છે. એમની દોસ્તીમાં એક અનોખી મર્દાનગી હોય છે, જ્યાં એકબીજાની મજાક ઉડાવવી, ફિલ્મોના ડાયલોગ બોલીને હસવું, કે પછી ક્રિકેટના મેદાન પર એકબીજાને પડકારવા જેવી રોજિંદી વાત હોય છે, પણ આ બધાની પાછળ એક અદમ્ય લગાવ, એક ઊંડો વિશ્વાસ અને એક અનોખી સમજણ છુપાયેલી હોય છે. જ્યારે જીવનમાં મુશ્કેલી આવે છે ત્યારે આ જ દોસ્તો ઢાલ બનીને ઊભા રહે છે, કોઈ પણ પ્રશ્ન પૂછયા વિના, કોઈ પણ અપેક્ષા રાખ્યા વિના.
ભલેને બાળપણની શેરીઓની ધૂળમાં રમીને મોટી થયેલી દોસ્તી હોય, કે પછી કોલેજના દિવસોમાં રાતોની રાતો જાગીને કરેલી મસ્તીથી બંધાયેલી દોસ્તી હોય, પુરુષ માટે મિત્ર એક સુરક્ષિત આશ્રયસ્થાન જેવા હોય છે. અહીં એ પોતાના ડર, પોતાની નબળાઈ અને પોતાના અંદરના તોફાનને કોઈ પણ સંકોચ વિના રજૂ કરી શકે છે. સમાજની અપેક્ષાઓનું ભારણ પુરુષોને ઘણીવાર લાગણીને દબાવી દેવા મજબૂર કરે છે,
પરંતુ મિત્રોની સંગતમાં આ બધાં બંધન તૂટી જાય છે. એ સાચા અર્થમાં ‘પોતાના’ હોય છે. એક મિત્ર બીજા મિત્રના મૌનને પણ સમજી જાય છે, એની આંખોમાં છુપાયેલા-લપાયેલા દુ:ખને ઓળખી જાય છે અને તેને બહાર કાઢવા માટે કોઈ પણ હદ સુધી જવાની તૈયારી રાખે છે.
સમય વીતતો જાય છે, જવાબદારીઓ વધતી જાય છે, પણ પુરુષોની દોસ્તી એક મજબૂત વટવૃક્ષની જેમ ઊભી રહે છે. લગ્ન પછી, કારકિર્દીના પડકારો વચ્ચે, કે પછી સંતાનોના ઉછેરમાં જીવનના દરેક તબક્કે આ દોસ્તો એકબીજાની પડખે ઊભા રહે છે. એ ભલે રોજ મળતા ન હોય, કે રોજ ફોન પર વાતો ન કરતા હોય, પણ જ્યારે પણ મળે છે ત્યારે એવું લાગે છે કે સમય જાણે થંભી ગયો હોય. જૂની યાદો તાજી થાય છે, નવાં સપનાઓ વહેંચાય છે, અને એક અનોખી ઊર્જાનો સંચાર થાય છે. આ દોસ્તીમાં કોઈ ઈર્ષ્યા નથી, કોઈ શરત નથી, ફક્ત નિસ્વાર્થ પ્રેમ અને અતૂટ વિશ્વાસ છે.
પુરુષોની દોસ્તીમાં ઘણીવાર ગહેરાઈ ત્યારે દેખાય છે જ્યારે જીવનની સૌથી અંધકારમય ક્ષણો આવે છે. નોકરી ગુમાવવી, સંબંધોમાં ભંગાણ, કે પછી કોઈ અંગત દુ:ખ આવી પરિસ્થિતિઓમાં જ્યારે દુનિયા આખી વિરુદ્ધ ઊભી હોય તેવું લાગે છે ત્યારે આ મિત્રો જ હોય છે જે મજબૂત ટેકો પૂરો પાડે છે. એ ન્યાય કરવાને બદલે સાંભળે છે, સલાહ આપવાને બદલે સમજણ આપે છે અને રડવા માટે એક ખભો પણ આપે છે.
આ દોસ્તી જ એમને ફરીથી ઊભા થવાની શક્તિ આપે છે, પડકારોનો સામનો કરવાની હિંમત આપે છે. ખાસ આ વિકરાળ દુનિયામાં ટકી જવાનું કારણ પૂરું પાડે છે, નહીંતર કોણ જાણે કેટલાય પુરુષ પારિવારિક કે આર્થિક ત્રાસને કારણે હોમાઈ ગયા હોત !
આ દોસ્તી કોઈ બંધનમાં બંધાતી નથી. તે કોઈ દેખાડો નથી. તે મનના ઊંડાણમાંથી નીકળતો એક નિસ્વાર્થ ભાવ છે, જે પુરુષોના જીવનમાં એક અણમોલ ખજાના સમાન છે.
આપણ વાંચો: મુખ્બિરે ઈસ્લામ : સ્વાર્થ ઈન્સાનમાં રહેલી પશુવૃત્તિ: ઉન આંખો કા હસના ભી કયા, જિન આંખો મેં પાની ના હો
‘કહું દોસ્ત સે, દોસ્ત કી બાત ક્યા ક્યા’ આ ફક્ત એક વાક્ય નથી, પણ પુરુષોની દોસ્તીની અદભુત ગાથા છે, જ્યાં શબ્દો કરતાં લાગણીઓ વધુ બોલે છે, અને જ્યાં સમયની કે ભૌગોલિક સીમાઓની કોઈ અસર થતી નથી. આ એ બંધન છે જે આત્માને આત્મા સાથે જોડે છે, અને જીવનભર અડીખમ ઊભું રહે છે.
