મેલ મેટર્સઃ AI તથા ઓટોમેશનના સમયમાં પુરુષાર્થનું નવું સ્વરૂપ કેવું હશે?
અંકિત દેસાઈ
વર્તમાન સમય તકનીકી ક્રાંતિનો છે. આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ (AI) અને ઓટોમેશન (સ્વયંસંચાલન) જે રીતે કાર્યસ્થળનું ચિત્ર બદલી રહ્યા છે તે જોતાં માત્ર પુરુષો જ નહીં, પરંતુ દરેક કાર્યકર્તા માટે સમયની સાથે કદમ મિલાવવું અનિવાર્ય બન્યું છે. ખાસ કરીને, પુરુષો માટે, જે પરંપરાગત રીતે અમુક ચોક્કસ ક્ષેત્રોમાં પ્રભુત્વ ધરાવતા હતા. તેમણે હવે ભવિષ્યના પડકારોનો સામનો કરવા માટે તેમની કુશળતાના સેટને ફરીથી વ્યાખ્યાયિત કરવો પડશે. સફળતા મેળવવા માટે હવે માત્ર સખત મહેનત પૂરતી નથી, પરંતુ નવી તકનીકો સાથે ‘સ્માર્ટ’ કુશળતાઓનું સંયોજન જરૂરી છે.
નવા યુગમાં, પુરુષોએ સૌપ્રથમ તકનીકી કુશળતાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું પડશે. AI અને ડેટા વિશ્લેષણ હવે ફક્ત વિજ્ઞાનના વિષયો નથી, પરંતુ દરેક વ્યવસાયનો મૂળભૂત ભાગ બની ગયા છે. આથી દરેક પુરુષે ડેટા સાક્ષરતા (Data Literacy) શીખવી જરૂરી થઈ ગઈ છે. આનો અર્થ એ છે કે, મોટા પ્રમાણમાં ઉપલબ્ધ ડેટાને સમજવો, તેનું અર્થઘટન કરવું અને તેમાંથી વ્યવસાય માટે ઉપયોગી નિર્ણયો તારવવા. આ માટે ડેટા વિશ્લેષણના સામાન્ય સાધન અને પદ્ધતિનું જ્ઞાન હોવું જરૂરી છે.
આ ઉપરાંત, સ્વયંસંચાલન (ઓટોમેશન) ને સમજવું પણ મહત્ત્વનું છે. પુરુષએ એ શીખવું પડશે કે તેમના દૈનિક કાર્યમાં કયા પુનરાવર્તિત કાર્યોને ઓટોમેટ કરી શકાય છે, જેનાથી સમયની બચત થાય અને વધુ વ્યૂહાત્મક કાર્ય પર ધ્યાન આપી શકાય. આ માટે પ્રોસેસ ઓટોમેશન (Process Automation) અને રોબોટિક પ્રોસેસ ઓટોમેશન (RPA)ના મૂળભૂત સિદ્ધાંતો સમજવા જરૂરી છે. જે પુરુષ કોડિંગ (સંકેતલેખન) માં રસ ધરાવે છે, તેણે AI અને મશીન લર્નિંગના મોડેલ્સ બનાવવા કરતાં, તેને પોતાના ક્ષેત્રમાં કેવી રીતે લાગુ કરવા તેની કુશળતા વિકસાવવી જોઈએ. સરળ ભાષામાં કહીએ તો, ટેક્નોલોજીના ઉપભોક્તા (Consumer) બનવાને બદલે તેના અમલકર્તા (Implementer) બનવું પડશે.
જોકે, સૌથી મોટો બદલાવ તકનીકી ક્ષેત્રે નહીં, પરંતુ સોફ્ટ સ્કિલ્સમાં આવશે, કારણ કે AI માનવીય સંવેદના અને સર્જનાત્મકતાનું સ્થાન લઈ શકતું નથી. આ યુગમાં, પુરુષોએ તેમની સર્જનાત્મકતા અને ક્રિટિકલ થિંકિંગને ધાર આપવી પડશે. જ્યારે મશીનો ડેટા પ્રોસેસ કરી શકે છે, ત્યારે માત્ર માનવીઓ જ નવા વિચારો ઉત્પન્ન કરી શકે છે અને અણધાર્યા પ્રશ્નોના ઉત્તરો આપી શકે છે. આ કુશળતાઓ મશીનરી દ્વારા સંચાલિત વિશ્વમાં માનવીય હસ્તક્ષેપને અનિવાર્ય બનાવે છે.
બીજી મહત્ત્વની માનવીય કુશળતા છે ભાવનાત્મક બુદ્ધિમત્તા (Emotional Intelligence – EQ) અને સહાનુભૂતિ (Empathy). AI ના વધારા સાથે, ગ્રાહકો અથવા સહકર્મીઓ સાથેની ક્રિયા-પ્રતિક્રિયામાં વ્યક્તિગત અને લાગણીસભર સ્પર્શનું મૂલ્ય વધશે. પુરુષે તેની લાગણીઓને ઓળખતા અને તેનું અસરકારક સંચાલન કરતા શીખવું પડશે, તેમજ અન્યની લાગણીઓને સમજીને યોગ્ય પ્રતિસાદ આપવો પડશે. આ કુશળતા સંચાલન (Management), વેચાણ અને નેતૃત્વની ભૂમિકાઓમાં નિર્ણાયક સાબિત થશે.
વળી, જટિલ સમસ્યા ઉકેલ (Complex Problem Solving) અને નિર્ણય લેવાની ક્ષમતા (Decision Making) એ પણ એવી કુશળતાઓ છે, જેને AI સંપૂર્ણપણે હસ્તગત કરી શકશે નહીં. મશીનો માહિતી પ્રદાન કરી શકે છે, પરંતુ અનિશ્ચિતતાના માહોલમાં માનવીય મૂલ્યો અને નૈતિકતાના આધારે અંતિમ નિર્ણય લેવાનું કાર્ય પુરુષોએ જ કરવું પડશે.
ઈનશોર્ટ, આ યુગમાં અનુકૂલન ક્ષમતા (Adaptability) સૌથી મોટો ગુણ બની રહેશે. ટેક્નોલોજી ખૂબ ઝડપથી બદલાય છે. આથી, પુરુષોએ જીવનભર શીખવાની (Lifelong Learning) માનસિકતા અપનાવવી પડશે. જૂની પદ્ધતિઓ છોડીને નવી તકનીકો અને કાર્યશૈલીઓ અપનાવવાની તેમની તૈયારી જ તેમને સ્પર્ધામાં ટકાવી રાખશે. આજના પુરુષાર્થનો સાચો અર્થ તકનીકી જ્ઞાન, માનવીય સંવેદનશીલતા અને સતત પરિવર્તન માટેની સજ્જતાના ત્રિવેણી સંગમમાં છુપાયેલો છે. આ સંયોજન જ પુરુષોને ભવિષ્યના કાર્યસ્થળમાં માત્ર ટકી રહેવા માટે જ નહીં, પરંતુ વિકાસ કરવા માટે પણ શક્તિ આપશે.
આ પણ વાંચો…મેલ મેટર્સઃ જીવનશૈલીની સરળ આદતો પણ તમારી જૈવિક ઉંમર ઘટાડી શકે!
