દિલ્હીમાં જૂના વાહનો પરનો પ્રતિબંધ હટાવ્યો, દંડ નહીં થાયઃ સુપ્રીમ કોર્ટનો મોટો નિર્ણય…

નવી દિલ્હીઃ દિલ્હી-એનસીઆરમાં 10 વર્ષથી જૂના ડીઝલ અને 15 વર્ષથી જૂના પેટ્રોલના વાહનો પરનો પ્રતિબંધ હટાવીને સુપ્રીમ કોર્ટે આમ જનતાને સૌથી મોટી રાહત આપી છે. દિલ્હી સરકારે 2018ના આદેશની સમીક્ષાની માગણી કરતી અરજી કરી હતી. આ અરજીની સુનાવણી કરતા કોર્ટે આ નિર્ણય પરત લીધો છે.

આ આદેશથી વાહનમાલિકોને દંડની ચિંતામાંથી મુક્તિ મળશે અને વાયુ ગુણવત્તા પ્રબંધન આયોગ (CAQM)ને ચાર અઠવાડિયામાં જવાબ આપવા સૂચના આપવામાં આવી છે. આ નિર્ણય વાયુ પ્રદૂષણ નિયંત્રણ અને વાહન માલિકોની સુવિધા વચ્ચે સંતુલન સ્થાપવાનો પ્રયાસ દર્શાવે છે.

સુપ્રીમ કોર્ટનો આદેશ
સુપ્રીમ કોર્ટમાં દિલ્હી સરકારની અરજી પર સુનાવણી કરવામાં આવી હતી. કોર્ટે 2018ના તે આદેશને પડકારતી અરજી પર વાયુ ગુણવત્તા પ્રબંધન આયોગને નોટિસ જારી કરી અને ચાર અઠવાડિયામાં જવાબ માગ્યો છે, જેમાં 10 વર્ષથી જૂના ડીઝલ અને 15 વર્ષથી જૂના પેટ્રોલ વાહનો પર પ્રતિબંધ લગાવવામાં આવ્યો હતો.

આ સમયગાળા દરમિયાન આવા વાહનો અને તેમના માલિકો સામે કોઈ દંડાત્મક કાર્યવાહી નહીં કરવામાં આવે, એવો અંતરિમ આદેશ પણ જારી કરવામાં આવ્યો છે. દિલ્હી સરકાર તરફથી સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતાએ દલીલ કરી કે આ નીતિની સમીક્ષા જરૂરી છે, કારણ કે તે સામાન્ય લોકોને નુકસાન પહોંચાડે છે.

દિલ્હી સરકારની દલીલ
સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતાએ કોર્ટમાં દલીલ કરી કે ઘણા લોકો પોતાના વાહનોનો મર્યાદિત ઉપયોગ કરે છે, જેમ કે ઘરથી ઓફિસ જવા માટે. આવા વાહનો વર્ષમાં ભાગ્યે જ 2000 કિલોમીટર ચાલે છે, પરંતુ હાલના નિયમો હેઠળ તેમને 10 કે 15 વર્ષ પછી વેચવા પડે છે.

બીજી બાજુ ટેક્સી તરીકે ઉપયોગમાં લેવાતા વાહનો વર્ષમાં બે લાખ કિલોમીટર સુધી ચાલે છે, પરંતુ તેમને તેમની ઉંમર મર્યાદા સુધી ચલાવવાની મંજૂરી છે. આ નીતિની અસમાનતા અને તેનાથી સામાન્ય લોકોને થતી અસુવિધાને ધ્યાને લઈને દિલ્હી સરકારે 2018ના આદેશની સમીક્ષાની માગણી કરી છે. કોર્ટે દલીલ સાંભળીને કહ્યું કે બીજી બાજુનો પક્ષ સાંભળ્યા વિના કોઈ નિર્ણય લઈ શકાય નહીં, પરંતુ આયોગને નોટિસ જારી કરવાનો નિર્ણય લીધો.

આ વર્ષે જુલાઈમાં વાયુ ગુણવત્તા પ્રબંધન આયોગે ‘નો ફ્યુઅલ ફોર ઓલ્ડ વ્હીકલ્સ’ નીતિ લાગુ કરી હતી, જેના હેઠળ 10 વર્ષથી જૂના ડીઝલ અને 15 વર્ષથી જૂના પેટ્રોલ વાહનોને ઈંધણ આપવા પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો. આ નીતિનો જનતા દ્વારા વિરોધ થયો હતો, જેના પગલે દિલ્હી સરકારે આયોગને આ આદેશ પાછો ખેંચવા વિનંતી કરી હતી.

આયોગે જાહેર વિરોધને ધ્યાને લઈને બે દિવસમાં જ આ નીતિ પર રોક લગાવી દીધી હતી. આ ઘટનાએ વાયુ પ્રદૂષણ નિયંત્રણના પ્રયાસો અને સામાન્ય લોકોની સુવિધા વચ્ચે સંતુલનની જરૂરિયાતને રેખાંકિત કરી છે.

સુપ્રીમ કોર્ટનો આ વચગાળાનો આદેશ દિલ્હી-એનસીઆરના લાખો વાહન માલિકો માટે રાહત લાવ્યો છે, જેઓ જૂના વાહનોના પ્રતિબંધથી પરેશાન હતા. આ નિર્ણય વાયુ પ્રદૂષણ નિયંત્રણના ઉદ્દેશ્યોને જાળવી રાખીને સામાન્ય નાગરિકોની મુશ્કેલીઓ ઘટાડવાનો પ્રયાસ દર્શાવે છે. હવે વાયુ ગુણવત્તા પ્રબંધન આયોગનો જવાબ આ મામલે આગળની દિશા નક્કી કરશે, જેમાં પ્રદૂષણ નિયંત્રણ અને જનસુવિધા વચ્ચે સંતુલન જાળવવું મહત્વનું રહેશે.

આ પણ વાંચો…‘40 વર્ષ જૂના વિમાનો ઉડે પણ….’ દિલ્હીમાં ફયુલ પ્રતિબંધ અંગે ભૂતપૂર્વ IAF પાઇલટના સવાલો