Electoral Bonds: SBIએ ચૂંટણી બોન્ડ વિશે માહિતી આપવા સુપ્રીમ કોર્ટે પાસે 30 જૂન સુધીનો સમય માંગ્યો
ભારતીય સ્ટેટ બેંકે ચૂંટણી બોન્ડ વિશે માહિતી આપવા માટે સુપ્રીમ કોર્ટ પાસે 30 જૂન સુધીનો સમય માંગ્યો છે. સુપ્રીમ કોર્ટે તાજેતરમાં જ ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ સ્કીમને રદ્દ કરી દીધી હતી. આ સાથે જ, કોર્ટે SBIને ચૂંટણી પંચને ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ વિશે માહિતી આપવા જણાવ્યું હતું. વાસ્તવમાં, SBI પોતે ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ જારી કરતી હતી.
15 ફેબ્રુઆરી, 2024 ના રોજ, CJI DY ચંદ્રચુડની બેન્ચે તાત્કાલિક અસરથી ચૂંટણી બોન્ડ યોજના પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો, તેને ગેરબંધારણીય અને RTI એક્ટનું ઉલ્લંઘન ગણાવ્યું હતું. CJIની આગેવાની હેઠળની 5 ન્યાયાધીશોની બેન્ચે SBIને એપ્રિલ 2019થી અત્યાર સુધીમાં મળેલા દાનની માહિતી 6 માર્ચ સુધીમાં ચૂંટણી પંચને આપવા જણાવ્યું હતું. કોર્ટે ચૂંટણી પંચને 13 માર્ચ સુધીમાં આ માહિતી પોતાની વેબસાઈટ પર અપલોડ કરવા કહ્યું હતું.
SBIએ સુપ્રીમને શું કહ્યું?
લાઈવ લોના રિપોર્ટ અનુસાર, SBIએ તેની અરજીમાં કોર્ટને જણાવ્યું કે 12 એપ્રિલ 2019થી 15 ફેબ્રુઆરી 2024 સુધી વિવિધ પક્ષોને દાન આપવા માટે 22217 ચૂંટણી બોન્ડ જારી કરવામાં આવ્યા છે. દરેક તબક્કાના અંતે મુંબઈની મુખ્ય બ્રાન્ચમાં માન્ય શાખાઓ દ્વારા રોકડ કરાયેલા બોન્ડ સીલબંધ કવરમાં જમા કરવામાં આવ્યા હતા. SBIએ કહ્યું કે બંને માહિતી સિલોમાંથી માહિતી એકત્રિત કરવા માટે, 44,434 સેટોને ડીકોડ કરવાના રહેશે. આવી સ્થિતિમાં, સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા નિર્ધારિત 3 અઠવાડિયાનો સમય સમગ્ર પ્રક્રિયા માટે પૂરતો નથી.
SBIમાં મળતા હતા ચૂંટણી બોન્ડ
મોદી સરકારે 2018માં ચૂંટણી બોન્ડ યોજના શરૂ કરી હતી. ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ સ્કીમ દ્વારા, એવા રાજકીય પક્ષો દ્વારા દાન પ્રાપ્ત થઈ શકે છે જે લોકો પ્રતિનિધિત્વ અધિનિયમ 1951ની કલમ 29A હેઠળ નોંધાયેલા છે અને જેમણે છેલ્લી લોકસભા અથવા વિધાનસભાની ચૂંટણીઓમાં એક ટકાથી વધુ મત મેળવ્યા છે. આ અંતર્ગત કોઈપણ નાગરિક, કંપની કે સંસ્થા કોઈપણ પક્ષને દાન આપી શકે છે. આ બોન્ડ્સ રૂ. 1000, રૂ. 10 હજાર, રૂ. 1 લાખ અને રૂ. 1 કરોડના હોઈ શકે છે. ખાસ વાત એ છે કે દાતાએ બોન્ડમાં પોતાનું નામ લખવાનું નહોતું. આ ચૂંટણી બોન્ડ SBIની 29 શાખાઓમાં ઉપલબ્ધ હતા. આ બોન્ડ વર્ષમાં ચાર વખત એટલે કે જાન્યુઆરી, એપ્રિલ, જુલાઈ અને ઓક્ટોબરમાં જારી કરવામાં આવતા હતા. ગ્રાહક તેને બેંકની શાખામાંથી અથવા તો તેની વેબસાઇટ પર ઓનલાઈન ખરીદી શકતા હતા.