નવી દિલ્હી: ભારત અને રશિયાના સંયુક્ત સાહસ દ્વારા વિકસિત અત્યંત ઘાતક બ્રહ્મોસ સુપરસોનિક ક્રૂઝ મિસાઇલ હવે સંપૂર્ણપણે ભારતમાં બનાવવામાં આવી છે. ઉત્તર પ્રદેશના લખનૌમાં બ્રહ્મોસ મિસાઇલ ઉત્પાદન સુવિધામાં ઉત્પાદિત પ્રથમ બેચ આજે ભારતીય સેનાને સોંપવામાં આવી, જે દેશની આત્મનિર્ભર સંરક્ષણ ક્ષમતા (Aatmanirbhar Defence Capability) તરફનું એક મોટું પગલું છે.
ભારત માટે બ્રહ્મોસનું વ્યૂહાત્મક મહત્વ
સંરક્ષણ પ્રધાન રાજનાથ સિંહે લખનૌમાં મિસાઇલો સોંપતી વખતે આધુનિક શસ્ત્રોનું નિરીક્ષણ કર્યું અને એક સખત નિવેદન આપ્યું કે, “જ્યાં સુધી પાકિસ્તાનનો સવાલ છે, તેના પ્રદેશનો દરેક ઇંચ હવે બ્રહ્મોસની પહોંચમાં છે. ઓપરેશન સિંદૂરમાં જે બન્યું તે ફક્ત એક ટ્રેલર હતું. પરંતુ તે ટ્રેલરે જ પાકિસ્તાનને અહેસાસ કરાવ્યો કે જો ભારત પાકિસ્તાનને જન્મ આપી શકે છે, તો સમય આવશે ત્યારે તે… મને વધુ સમજાવવાની જરૂર નથી; તમે બધા બુદ્ધિશાળી છો.”
બ્રહ્મોસ હાલમાં ભારતીય સેનાના ત્રણેય દળોનું એક મહત્વપૂર્ણ હથિયાર છે. ભારતીય સેના પાસે હાલમાં ચાર બ્રહ્મોસ રેજિમેન્ટ્સ છે, જે દેશભરના વિવિધ વ્યૂહાત્મક વિસ્તારોમાં તૈનાત છે. ભારતીય નૌકાદળના લગભગ તમામ મુખ્ય વિનાશક જહાજો બ્રહ્મોસ મિસાઇલથી સજ્જ છે. ભારતીય વાયુસેનાના સુખોઈ Su-30 MKI ફાઇટર એરક્રાફ્ટ હવે હવામાં છોડવામાં આવતા બ્રહ્મોસ સાથે લાંબા અંતરની ચોકસાઇથી પ્રહાર કરવા સક્ષમ છે.
સંરક્ષણ ક્ષેત્રે ભારત બન્યું ‘આત્મનિર્ભર’
સૂત્રો અનુસાર, ઓપરેશન સિંદૂર દરમિયાન, સુખોઈ-30 MKI માંથી છોડવામાં આવેલી બ્રહ્મોસ મિસાઇલે 300 કિલોમીટરથી વધુ અંતરેથી પાકિસ્તાની આતંકવાદી ઠેકાણાઓને સચોટ રીતે નિશાન બનાવ્યા હતા, જે આટલા અંતરેથી ભારતીય મિસાઇલ દ્વારા પાકિસ્તાની જમીન પર કરાયેલો પ્રથમ પ્રહાર હતો. હાલની 290 થી 400 કિલોમીટરની રેન્જની સામે, DRDO અને બ્રહ્મોસ એરોસ્પેસ હવે બ્રહ્મોસ-NG (નેક્સ્ટ જનરેશન) પર કામ કરી રહ્યા છે. જે 500 કિલોમીટરથી વધુ રેન્જ સાથે વધુ હલકી અને સ્ટીલ્થ હશે.
લખનૌમાં બ્રહ્મોસ ઉત્પાદન સુવિધા ભારતનું પ્રથમ પૂર્ણ-સ્કેલ એસેમ્બલી યુનિટ છે. તેની ઉત્પાદન ક્ષમતા હાલમાં દર વર્ષે 80 થી 100 મિસાઇલોની છે, જેને વાર્ષિક 150 મિસાઇલો સુધી વધારવાની યોજના છે. આ સુવિધા માત્ર સૈન્યની જરૂરિયાતો પૂરી નહીં કરે, પરંતુ ભવિષ્યમાં નિકાસ કેન્દ્ર તરીકે પણ ઉભરી શકે છે. સંરક્ષણ મંત્રીએ આ અંગે ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે, “આ પહેલ દર્શાવે છે કે ભારત હવે માત્ર સંરક્ષણ સાધનોનો ગ્રાહક નથી, પરંતુ એક મોટો અને સક્ષમ ઉત્પાદક પણ છે.”
