વિકલાંગ વ્યક્તિઓના કલ્યાણ માટે કામ કરતી એનજીઓ અને સંસ્થાઓ માટે મહારાષ્ટ્ર સરકારે SOP જાહેર કરી…
મુંબઈમાં મહારાષ્ટ્ર સરકારે વિકલાંગ વ્યક્તિઓના કલ્યાણ, વિકાસ અને પુનર્વસન માટે કામ કરતી બિન-સરકારી સંસ્થાઓ (એનજીઓ) અને અન્ય સંસ્થાઓ માટે એક SOP જાહેર કરી છે. આ પગલુ વિકલાંગ અધિકાર અધિનિયમ, 2016ના વિભાગો 49થી 53 અનુસાર ફરજિયાત નોંધણીને ધ્યાનમાં રાખીને લેવામાં આવ્યું છે. આ SOPથી આ ક્ષેત્રમાં કાર્યરત સમાજસેવી સંસ્થાઓમાં એકરૂપતા, પારદર્શિતા અને જવાબદારી વધશે તેવી અપેક્ષા છે.
વિકલાંગ કલ્યાણ વિભાગ દ્વારા જારી કરાયેલા સરકારી ઠરાવમાં આ SOPની વિગતો આપવામાં આવી છે. વિકલાંગ કલ્યાણ કમિશનરને અધિનિયમ હેઠળ અધિકૃત અધિકારી તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે. આ નવી માર્ગદર્શિકા અનુસાર, સંસ્થાઓએ સોસાયટી રજિસ્ટ્રેશન એક્ટ, બોમ્બે પબ્લિક ટ્રસ્ટ એક્ટ અથવા કંપનીઝ એક્ટની કલમ 8 હેઠળ નોંધણી કરાવી હોવી જરૂરી છે. તેમના ઉદ્દેશ્યોમાં વિકલાંગ વ્યક્તિઓના સશક્તિકરણ, તાલીમ, સંશોધન અને પુનર્વસન જેવા ક્ષેત્રો સ્પષ્ટપણે સમાવિષ્ટ હોવા જોઈએ.
સંસ્થાઓએ પર્યાપ્ત કર્મચારીઓ, આર્થિક ક્ષમતા, સુલભતા અને અન્ય નિર્ધારિત ધોરણોનું પાલન કરવું પડશે. નોંધણી માટે અરજીઓ જિલ્લા-સ્તરના અધિકારીને સોંપવી પડશે, જે પ્રાથમિક તપાસ બાદ તેને કમિશનરને મોકલવાની રહેશે. જિલ્લા તપાસ સમિતિ 30 દિવસમાં અહેવાલ આપવો પડશે, અને મંજૂરી બાદ સંસ્થાને એક વર્ષનું નોંધણી પ્રમાણપત્ર અને અનન્ય આઈડી આપવામાં આવશે.
સંસ્થાઓએ નોંધણીની મુદત પૂરી થવાના ઓછામાં ઓછા 60 દિવસ પહેલા નવીકરણ માટે અરજી કરવી પડશે અને દર વર્ષે વાર્ષિક અહેવાલ તેમજ ઓડિટેડ નાણાકીય વિવરણો સોંપવા પડશે. દરેક નોંધાયેલી સંસ્થાનું વર્ષમાં ઓછામાં ઓછું એક વખત તપાસ કરવામાં આવશે. સરકારી અથવા અદાલતી આદેશોનું ઉલ્લંઘન, ભંડોળનો દુરુપયોગ, વિકલાંગ વ્યક્તિઓને લાભ ન પહોંચાડવો, આર્થિક અનિયમિતતા અથવા શોષણના કિસ્સામાં નોંધણી રદ કરવામાં આવશે.
