પૂરગ્રસ્ત ખેડૂતો માટે ઐતિહાસિક મદદ: મુખ્ય પ્રધાન ફડણવીસ, નાયબ મુખ્ય પ્રધાનો એકનાથ શિંદે – અજિત પવારની સંયુક્ત જાહેરાત!

સરકારની સહાયનું પોસ્ટમોર્ટમ: કોને ક્યાં કેટલી સહાય

વિપુલ વૈદ્ય

મુંબઈ: મહારાષ્ટ્રમાં ભારે વરસાદ અને નદીઓમાં આવેલા પૂરથી રાજ્યના ખેડૂતોનું જીવન બરબાદ થઈ ગયું છે. ઘણા જિલ્લાઓમાં ખેતીની જમીન પાણીમાં ડૂબી ગઈ છે, ઘરો તૂટી પડ્યા છે, પ્રાણીઓ ધોવાઈ ગયા છે અને દુકાનો નાશ પામી છે. આ ગંભીર પૃષ્ઠભૂમિ સામે, રાજ્ય સરકારે એક મોટો નિર્ણય લીધો છે અને મુખ્ય પ્રધાન દેવેન્દ્ર ફડણવીસ, નાયબ મુખ્ય પ્રધાનો એકનાથ શિંદે અને અજિત પવારે સંયુક્ત પત્રકાર પરિષદ યોજીને ખેડૂતો માટે 31,628 કરોડ રૂપિયાના રાહત પેકેજની જાહેરાત કરી હતી.

ફડણવીસે એવી માહિતી આપી હતી કે આ સિઝનમાં મહારાષ્ટ્રમાં 1 કરોડ 43 લાખ 52 હજાર 281 હેક્ટર વિસ્તારમાં પાકનું વાવેતર થયું છે. આમાંથી લગભગ 68 લાખ 69 હજાર 756 હેક્ટર પાકને નુકસાન થયું છે. આ નુકસાનમાં, કેટલાક ખેતરો આંશિક અથવા સંપૂર્ણપણે ધોવાઈ ગયા છે. તેથી, સરકારે 29 જિલ્લાના 253 તાલુકા અને 2,059 મંડળોને તાત્કાલિક સહાય માટે પાત્ર બનાવ્યા છે.

ધોવાણ થયેલી જમીન માટે ઐતિહાસિક સહાય
મુખ્ય પ્રધાને એવી માહિતી આપી હતી કે જમીનના ધોવાણની ખૂબ જ ગંભીર સમસ્યા છે. ખેડૂતોને ફરીથી ખેતીલાયક બનાવવા માટે માટી ખોદવી પડશે. તેથી, સરકારે મનરેગા યોજના હેઠળ પ્રતિ હેક્ટર 47 હજાર રૂપિયા રોકડા અને પ્રતિ હેક્ટર 3 લાખ રૂપિયા આમ બધું મળીને કુલ 3.5 લાખ રૂપિયાની સહાય આપવાનો નિર્ણય લીધો છે.

ઘરો, પ્રાણીઓ અને દુકાનદારો માટે ખાસ રાહત
પૂર અને ભારે વરસાદને કારણે તૂટી ગયેલા ઘરોને મદદ પૂરી પાડવામાં આવશે.
પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજના હેઠળ સંપૂર્ણ રીતે નાશ પામેલા ઘરોને નવા ઘરો બનાવવા માટે સંપૂર્ણ ભંડોળ આપવામાં આવશે.પહાડી વિસ્તારોમાં રહેતા ઘરોને 10 હજાર રૂપિયાની વધારાની સહાય મળશે.
આંશિક રીતે નુકસાન પામેલા આશ્રયસ્થાનો અને ઘરોને પણ સબસિડી આપવામાં આવશે.
દુકાનદારોને 50,000 રૂપિયા સુધીની સહાય આપવામાં આવશે.

પશુઓના નુકસાન માટે પણ ખાસ વળતર
દૂધાળા પ્રાણીઓ માટે પ્રતિ પ્રાણી 37,500 રૂપિયા
ભારવહન કરનારા પ્રાણીઓ માટે પ્રતિ પ્રાણી 32,000 રૂપિયા
મરઘાં ઉછેરમાં નુકસાન માટે પ્રતિ મરઘાં 100 રૂપિયા
એનડીઆરએફની મહત્તમ ત્રણ પ્રાણીઓની મર્યાદા નાબૂદ કરવામાં આવી છે – હવે રાજ્ય સરકાર મૃત્યુ પામેલા તમામ પ્રાણીઓ માટે વળતર આપશે.

કુવાઓ અને માળખાકીય સુવિધાઓ માટે સહાય
રાજ્ય સરકારે કાંપ ભરાયેલા અથવા નુકસાન પામેલા કુવાઓ માટે પ્રતિ કૂવા 30,000 રૂપિયાની સહાય આપવાનો નિર્ણય લીધો છે. ઉપરાંત, ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં રસ્તાઓ, વીજળી પુરવઠો, પાણી પુરવઠો, શાળાઓ અને અન્ય માળખાકીય સુવિધાઓના સમારકામ માટે 10,000 કરોડ રૂપિયા ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવશે.

કૃષિ અને પાક વળતર અંગે મોટો નિર્ણય
ફડણવીસે જણાવ્યું હતું કે રાજ્ય સરકારે એનડીઆરએફના નિયમો મુજબ સહાયના આધારે પાક વળતર નીચે મુજબ નક્કી કર્યું છે:

સૂકાપાક ખેતી: પ્રતિ હેક્ટર રૂ. 8,500
મોસમી સિંચાઈવાળી ખેતી: પ્રતિ હેક્ટર રૂ. 17,000
બાગાયતી ખેતી: પ્રતિ હેક્ટર રૂ. 55,500
આમ, લગભગ 65 લાખ હેક્ટર ખેતી માટે રૂ. 6,175 કરોડ પૂરા પાડવામાં આવશે. આ ઉપરાંત, ખેડૂતોને રવિ સિઝન માટે બીજ અને અન્ય સામગ્રી ખરીદવા માટે પ્રતિ હેક્ટર રૂ. 10,000 ની વધારાની સહાય પૂરી પાડવામાં આવશે. તેથી, સૂકાપાકના ખેડૂતોને રૂ. 18,500, મોસમી સિંચાઈવાળા ખેડૂતોને રૂ. 27,000 અને બાગાયતીઓને રૂ. 32,500 પ્રતિ હેક્ટર મળશે.

સરકારે 45 લાખ ખેડૂતોનો વીમો ઉતાર્યો છે, અને તેમને પ્રતિ હેક્ટર લગભગ રૂ. 17,000 નું વીમા વળતર પણ મળશે. આનો અર્થ એ થયો કે વીમાધારક ખેડૂતોને પ્રતિ હેક્ટર કુલ રૂ. 35,000 થી રૂ. 50,000 ની સહાય મળશે.

અન્ય છૂટછાટો અને પગલાં
દુષ્કાળ જેવી પરિસ્થિતિઓમાં બધા પગલાં લાગુ કરવામાં આવશે.
આમાં મહેસૂલમાંથી મુક્તિ, લોન વસૂલાત પર મોરેટોરિયમ, લોન પુનર્ગઠન, પરીક્ષા ફી માફી વગેરેનો સમાવેશ થશે.
કૃષિ પંપ માટેનાં વીજ જોડાણો અવિરત રહેશે અને સરકાર થયેલા નુકસાનની ભરપાઈ કરશે.
ખાદ્ય કીટ પણ પૂરી પાડવામાં આવશે.

કયા જિલ્લાને વધુ મદદ મળશે?
મુખ્યમંત્રી ફડણવીસે આપેલી માહિતી મુજબ:
પરભણી, વાશિમ, જાલના, યવતમાળ જિલ્લાને 50 ટકાથી વધુ નુકસાન થયું છે.
છત્રપતિ સંભાજીનગર અને અહિલ્યાનગરને 75 ટકાથી વધુ નુકસાન થયું છે.
જ્યારે લાતુર, ધારાશિવ, નાંદેડ, બીડ, હિંગોલી અને સોલાપુરને 80થી 100 ટકા નુકસાન થયું છે, આ જિલ્લાને સૌથી વધુ મદદ મળશે.

ફડણવીસે કહ્યું હતું કે, રાજ્ય સરકાર કોઈપણ ખેડૂતને તરછોડશે નહીં. પૂર અને ભારે વરસાદના દરેક પીડિતને સીધી સહાય પૂરી પાડવામાં આવશે. આ સહાય ફક્ત નાણાકીય જ નહીં, પણ ખેડૂતોના વિશ્ર્વાસના પાયાને મજબૂત બનાવવાનો એક માર્ગ પણ છે.

નાયબ મુખ્ય પ્રધાન એકનાથ શિંદેએ કહ્યું હતું કે વહીવટીતંત્ર યુદ્ધના ધોરણે કામ કરી રહ્યું છે, જ્યારે અજિત પવારે કહ્યું કે સરકારે એવો નિર્ણય લીધો છે કે બજેટની મર્યાદાઓને ધ્યાનમાં લીધા વિના ખેડૂતોને ન્યાય મળવો જોઈએ.

રાજ્યમાં પોતાના પશુઓ ગુમાવનારા તમામ ખેડૂતો, દુકાનદારો, કારીગરો અને પશુપાલન કામદારો માટે 31,628 કરોડ રૂપિયાનું આ રાહત પેકેજ મહારાષ્ટ્રના ઇતિહાસમાં સૌથી મોટી રાહત બની ગયું છે.