મહારાષ્ટ્રે નવી શિક્ષણ નીતિને મંજૂરી આપી: હિન્દી ફરજિયાત ત્રીજી ભાષા

(અમારા પ્રતિનિધિ તરફથી)
મુંબઇ: મહારાષ્ટ્ર સરકારે શૈક્ષણિક વર્ષ 2025-26થી શરૂ કરીને રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ (એનઈપી)2020ના અમલ માટે એક વિગતવાર યોજનાની જાહેરાત કરી છે. આ યોજનાનો એક મુખ્ય ઘટક મરાઠી અને અંગ્રેજી માધ્યમની શાળાઓમાં અભ્યાસ કરતા ધોરણ પહેલીથી પાંચમીના વિદ્યાર્થીઓ માટે ફરજિયાત ત્રીજી ભાષા તરીકે હિન્દીને સામેલ કરાવવાનો છે.

એનઈપી 2020 હેઠળનો નવો અભ્યાસક્રમ તબક્કાવાર સમયરેખાને અનુસરશે, જે 2025-26 શૈક્ષણિક વર્ષમાં પહેલા ધોરણથી શરૂ થશે અને 2028-29 સુધીમાં તમામ ધોરણોમાં વિસ્તૃત થશે.

આપણ વાંચો: એકસ્ટ્રા અફેર : સોનિયા શિક્ષણ નીતિની ટીકા કરે એ શોભતું નથી

ભાષા નીતિના ભાગ રૂપે, પ્રારંભિક ધોરણના વિદ્યાર્થીઓ માટે હિન્દીને ફરજિયાત ત્રીજી ભાષા તરીકે રજૂ કરવામાં આવશે. આ પરિવર્તનને ટેકો આપવા માટે, રાજ્ય સરકાર 2025 સુધીમાં 80 ટકા શિક્ષકોને નવી શિક્ષણ પદ્ધતિઓ અને ડિજિટલ સાધનોમાં તાલીમ આપવાની પણ યોજના ધરાવે છે.

નવી નીતિ હેઠળ મહારાષ્ટ્ર 5+3+3+4 શૈક્ષણિક માળખું અપનાવશે, જેમાં અભ્યાસક્રમ વિકાસ સ્થાનિક રીતે એસસીઈઆરટી અને બાલભારતી દ્વારા હાથ ધરવામાં આવશે. એનઈપી 2020 દ્વારા નવા અભ્યાસક્રમ હેઠળ રજૂ કરાયેલ 5+3+3+4 શૈક્ષણિક માળખું, શાળા શિક્ષણને ચાર તબક્કામાં વિભાજિત કરે છે: એક પાયાનો તબક્કો, એક તૈયારી તબક્કો, એક મધ્યમ તબક્કો અને એક ગૌણ તબક્કો.

આ નવી નીતિ પાયાના 10+2+3 સિસ્ટમને 5+3+3+4 ફોર્મેટમાં પુનર્ગઠન કરે છે, જે પાયાના સ્તરથી ઉચ્ચ સ્તર સુધીના શિક્ષણને આવરી લે છે. આ નીતિ રાજ્યમાં ધીમે ધીમે લાગુ કરવામાં આવી રહી છે.

આપણ વાંચો: સોનિયા ગાંધીનો નવી શિક્ષણ નીતિ પર પ્રહાર, વ્યાપારીકરણનો આરોપ

તે પાંચ સ્તંભો પર બનેલી છે: ઍક્સેસ, સમાનતા, ગુણવત્તા, પોષણક્ષમતા અને જવાબદારી, અને 2030 સુધીમાં પ્રાપ્ત કરવાના ટકાઉ વિકાસ લક્ષ્યો (એસડીજી) સાથે સંરેખિત છે, રાજ્યના શિક્ષણ વિભાગના સરકારી આદેશમાં જણાવ્યું હતું.

જાહેરનામામાં કહેવામાં આવ્યું છે કે મહારાષ્ટ્ર સરકારે તબક્કાવાર અમલ માટે ઘણી સમિતિઓની રચના કરી છે, જેમાં શાળા શિક્ષણ મંત્રીની અધ્યક્ષતામાં રાજ્ય સંચાલન સમિતિનો પણ સમાવેશ થાય છે.

મહારાષ્ટ્રના મુખ્ય પ્રધાન દેવેન્દ્ર ફડણવીસે કહ્યું હતું કે રાજ્ય સરકારે એનઈપી અમલમાં મૂકી દીધી છે. મરાઠીને ફરજિયાત બનાવવામાં આવી છે. હિન્દીને પણ ફરજિયાત બનાવવી આવશ્યક છે કેમ કે આખા દેશમાં સંવાદનું માધ્યમ બની શકે છે.
કૉંગ્રેસના નેતા વિજય વડેટ્ટીવારે કહ્યું હતું કે આ પગલું મરાઠી અસ્મિતાને હાની પહોંચાડનારું છે.

હિન્દીને વૈકલ્પિક ભાષા રાખવામાં આવી હોત તો અમને કોઈ વાંધો નહોતો, પરંતુ તેને ફરજિયાત બનાવવી તે હિન્દી લાદવા સમાન છે. મરાઠી લાગણીઓને ઠેસ પહોંચાડવા જેવું છે. મરાઠીને મધ્ય પ્રદેશ કે ઉત્તર પ્રદેશમાં ત્રીજી ભાષાનો દરજ્જો અપાવી શકાય છે? એવો સવાલ તેમણે કર્યો હતો.