શ્વેતા જોષી-અંતાણી
આરવી પોતાના રૂમમાં પલંગના કિનારે સુનમુન બેઠી હતી. ફિઝિક્સની બુક ખોળામાં ખૂલેલી હતી ને પાનાઓ પર હાઈલાઈટ કરેલા ફોર્મ્યુલા હતાં. જોકે, એને સમજમાં કંઈ જ આવતું નહોતું. બારી બહાર સાંજના નારંગી આકાશને એકીટશે જોઈ રહી. કંઈક અજીબ ગૂંગળામણ થઈ આવી. એવામાં બૂમ પડી: ‘આરવી, તારી આઇઆઇટી મોક ટેસ્ટનું રિઝલ્ટ આવી ગયું.’ પપ્પાનો અવાજ ભારે હતો. રોજ કરતાં થોડો વધુ. આરવીનું હૃદય બેસી ગયું. એ ધીરે ધીરે બહાર આવી. એને પહેલેથી થોડો ખ્યાલ તો આવી ગયેલો કે, હવે શું થવાનું છે. પપ્પા સોફા પર બેસેલા હતા. આંખ પર ચશ્મા અને હાથમાં રિઝલ્ટની પ્રિન્ટ. મમ્મી બાજુમાં ઊભી હતી. એના ચહેરા ઉપર ચિંતાના વાદળો છવાયેલાં હતાં.
‘સીંત્તેર પર્સન્ટાઈલ!’. પપ્પાનો અવાજ શાંત, પણ સખ્ત હતો. ‘પંચાણુથી ઓછામાં તારું કંઈ નહીં થાય. આ શું માંડ્યું છે તેં?’ જવાબમાં આરવીએ માથું ઝૂકાવી લીધું. થોડીવાર રહી હળવેકથી કહ્યું, ‘મેં મારી બનતી કોશિશ કરી પપ્પા, સાચું કહું છું.’
‘ખાલી કોશિશ કરવાથી શું વળે?’ પપ્પાએ ધારદાર અવાજે કહ્યું. ‘તને એમ છે કે આટલી મહેનતમાં તું કોઈ સારું ભવિષ્ય બનાવી શકીશ? મને તો લાગે છે, તું હવે ભવિષ્યને બરબાદ કરવા પર આવી ગઈ છે. ભાન પડે છે, બહાર કેટલી કોમ્પિટિશન છે? આ જમાનામાં બે પૈસા કમાઈને લઈ આવો તો ખબર પડે ને કે કેટલી વીસે સો થાય!’
આરવીની આંખોમાંથી ડબ ડબ આંસુઓ પડી રહ્યા. મમ્મીએ ખભ્ભે હાથ મૂકી વચ્ચે ઝૂકાવ્યું: ‘આખી રાત ભણતી તો હોય છે. બિચારી, થાકી જતી હશે.’ ‘થાક તો બધાને લાગે, સુનિતા. સફળતા એને મળે, જે થાકીને પણ હિંમત ના હારે…’ આરવીના પપ્પા એટલે કે, સુનીલ મહેતા આજકાલ મોટીવેશનની દુકાન બની ગયેલા. ઘરમાં સતત પ્રેરણાનું ઝરણું વહેતું રહેતું. સોશ્યલ મીડિયા પર મોટીવેશનલ વીડિયોઝ જોઈ-જોઈને એમના મનમાં જડબેસલાક બેસી ગયેલું કે, મોટીવેશન મેળવીને કંઈ પણ હાંસિલ કરી શકાય છે.
પોતે જીવનમાં આરવીની ઉંમરે મોજ-મજા,મસ્તી અને રખડપટ્ટીમાં સમય વેડફેલો. જ્યારે કારકિર્દી બનાવવાનો વખત આવ્યો ત્યારે એમની આંખ ઊઘડી હતી કે એ સમયે જો મહેનત કરી હોય તો, આજે આરામની જિંદગી જીવવા મળી હોત. પોતાની નિષ્ફળતા આરવી રિપીટ ના કરે એ માટે સુનીલભાઈ કટિબદ્ધ છે. એમને સમજવું જ નથી કે આરવીને શું ગમે છે. શું સારું લાગે છે. આરવી કયા વિષયોમાં પારંગત થઈ શકે એમ છે. અને કયા વિષય દીકરીના નબળા છે. એમના માટે એન્જિનિયર કે ડોક્ટર બનવા સિવાયનું સપનું આંખમાં આંજવું એ ઘોર પાપ હતું.
આ પણ વાંચો…ઉડાન મુગ્ધાવસ્થાથી મધ્યાવસ્થા સુધી : અનુભવ થકી સમજાય છે આ જિંદગી
‘જાઓ હવે, બહુ સમય બગાડ્યો. કંઈક વાંચો ને બીજી ટેસ્ટમાં સારા માર્કસ લાવવા મહેનત કરો…’ એમ કહી એમણે વાત આટોપી. રૂમમાં પાછા ફરી આરવીએ મહિનાઓ પછી મોબાઈલ ખોલ્યો. કબાટમાંથી ગિટાર કાઢ્યું. યોગાસનમાં મળેલા મેડલ્સને ફરી કબાટમાં સજાવ્યા. એને એ દિવસ યાદ આવી ગયો જ્યારે પપ્પાએ ફરમાન જાહેર કરેલું : ‘હવે ભણવા સિવાય અન્ય કોઈ પ્રવૃતિ પર ધ્યાન નથી આપવાનું.’ આરવીએ ખુશી-ખુશી હામી ભરેલી, પણ આજે એ જાતને રોકી ના શકી. જેવી એની આંગળીઓ એ બધી વસ્તુઓ સાથે ટકરાય. રૂમ જાણે નાનોસૂનો બળવો પોકારી ગયો.
બીજી ક્ષણે સુનીલભાઈ એના રૂમના દરવાજે ઊભા હતા. એણે હાથમાંથી ગિટાર છીનવતા રાડ પાડી: ‘તું મારાથી ખોટું બોલે છે. તે પ્રોમિસ કર્યું હતું. આ બધી વસ્તુઓ મૂકી દઈશ’ ‘પપ્પા હું ખોટું નથી બોલી. બસ, મને થોડો બ્રેક જોઈતો હતો. હું કંટાળી ગઈ છું. મારું મગજ બ્લેન્ક્ થઈ ગયું છે. મને કંઈ આવડતું નથી. કંઈ જ સમજાતું નથી.’
‘જિંદગી બ્રેક નથી આપતી, બેટા. એ કાપી નાખે છે. તને ખબર છે બહાર કેટલા છોકરા આઈઆઈટીની એક-એક સીટ માટે લડતા હશે? તું શું એક સામાન્ય, એવરેજ સ્ટુડન્ટ બની રહેવા માગે છે? સાવ ઠોઠ….’
આ સાંભળી અત્યાર સુધી શાંત રહેલી આરવીનો પિતો ગયો. એ કડવાશભર્યા સ્વરે બોલી ઊઠી ‘તમે ક્યારેય મને પૂછ્યું છે કે, હું શેમાં બેસ્ટ છું. મારી ઓળખ શેમાં છે. મને શું ગમે છે. તમને મારી પરવાં નથી. તમારાં અધૂરા રહી ગયેલાં સપનાઓ મારી આંખોમાં જોવાની ટેવ પડી છે. પોતે જે ના કરી શક્યા એનો બોજ મારી પીઠ પર લાદી દીધો છે. એવું જ હતું તો તમારે બની જવું તું ને આઈઆઈટી એન્જિનિયર? કેમ ના બન્યા? બોલો!’
પોતે ટીનએજમાં કેરિયર બનાવવાનાં વર્ષો દરમિયાન જે ના કરી શકી એનો વસવસો આંખમાં તરી આવતો, પણ આરવી એ જોઈ ના શકતી. જે સ્વતંત્રતા પોતે ના મેળવી શકી એ દીકરી મેળવે એવી ઈચ્છા કઈ મા ને ના હોય. એક દિવસ હળવેકથી સુનિતાએ પતિ પાસે વાત મૂકી: ‘હમણાં થોડા દિવસ પહેલા આરવીના ટીચરનો ફોન હતો. કહ્યું: આરવી બહુ ઈન્ટેલિજન્ટ છે. અબ્રોડ સ્ટડી પ્રોગ્રામ માટે એપ્લિકેશન કરો. એને સ્કોલરશિપ પણ મળી શકે છે…’
બીજા દિવસે પપ્પા ધમધમ કરતાં પ્રિન્સીપાલની ઓફિસ ગયાઃ ‘આવી સલાહો આપો છો સ્કૂલમાં? આ જેનો પ્લાન હોય એનો. આરવીનું સપનું આઇઆઇટી છે. એ હંમેશાંથી એમાં ટોપ કરવા માગતી હતી. આરવી, શું ખરેખર તારું એ જ સપનું છે? ’
પ્રિન્સીપાલની પશ્નસૂચક નજર સામે આરવીએ પાંપણો ઢાળી દીધી. એ રાત્રે પહેલીવાર આરવીએ મમ્મી-પપ્પા સામે ખુલીને વાત કરી: ‘હું ઈચ્છું છું કે, હું જે કંઈ કરું એમાં મને ખુશી મળે. મારું ભવિષ્ય એમાં હોય જેમાં મને ડર ના લાગતો હોય. જ્યાં હું એવરેજ ના કહેવાતી હોઉં. જેમાં મને મૂંઝવણ ના થતી હોય…’ રૂમમાં સર્વત્ર મૌન છવાયું. સુનીલના ચહેરા પર અકળ ભાવો હતા. અંતે એણે ચુપ્પી તોડી.
‘સારું, પણ એક શર્ત છે. આઈઆઈટી નહીં તો બોર્ડમાં સારા માર્ક્સ લાવવા પડશે. પછી તું જે કરવા ઈચ્છે એ છૂટ…!’
એમને ક્યાં ખબર હતી કે, તરુણાવસ્થાએ ક્યારેક આવી નાની અમસ્તી સ્વતંત્રતા પણ આગળનો રસ્તો આપોઆપ શોધી આપતી હોય છે. આરવીના ચહેરા પર થોડી હળવાશ પથરાય. છેવટે આઇઆઇટીનો બોજ એના માથા પરથી હટ્યો. હા, હજુ કારકિર્દીની સંપૂર્ણ સ્વતંત્રતા નહોતી મળી, પણ એની શરૂઆત ચોક્કસ થઈ ગઈ. એવા એક છુપા હાશકારા સાથે આરવી, હોંશે-હોંશે બોર્ડની તૈયારીઓમાં લાગી પડી.
