ઉઘાડી ચેલેન્જ (પ્રકરણ-૨૨)

‘હું દિલાવરખાન નહિ, તમારા સૌનો કાળ છું… તમે જેને નાગપાલ માનો છો તે મારો ડમી છે… મારા રૂપમાં તે ઇન્સ્પેકટર ધીરજ છે… અને હું, હું પોતે દિલાવરના મેકઅપમાં નાગપાલ છું…’ કહેતાની સાથે જ એણે હેટ તથા બનાવટી દાઢી- મૂછ કાઢી નાખ્યાં, અને પછી એણે પોતાનો હાથ શર્ટ ના કોલરમાં પાછળથી ભરાવીને આંચકો માર્યો,

કનુ ભગદેવ

(ગતાંકથી ચાલુ)
દિલાવરે બારણું ઉઘાડ્યું. એના પીઠ પાછળ છવાયેલા બીજા હાથમાં ભરેલી રિવોલ્વર હતી.

દ્વાર પર નાગપાલ ઊભો હતો.

‘આવો…’ દિલાવરે તેને અંદર લીધો અને પછી દ્વારને પુન: બંધ કરી દીધું.

‘આપને અહીં આવતાં કોઈએ જોયા નથીને નાગપાલ સાહેબ?
‘ના…’
‘ગુડ… આપ બેસો…’
નાગપાલ એક ખુરશી પર બેઠો… અને પછી એકાએક જ દિલાવરખાનનો અવાજ અને દીદાર બંને બદલાઈ ગયા. વીજળીની ઝડપે અણે પાછળ છુપાયેલો રિવોલ્વરવાળો હાથ કાઢીને નાગપાલની સામે લંબાવ્યો.

‘ હેન્ડઅપ…!’ તે નાગપાલ સામે જોઈને ભયાનક અવાજે બરાડ્યો.

‘દગો…!’ નાગપાલ બોલી ઊઠ્યો, ‘મક્કાર, બેઈમાન…! નાગપાલ ચીસ જેવા અવાજે બરાડ્યો, ‘દિલાવર,તારી દગાબાજીનું ફળ તને હું બરાબર ચખાડીશ…’
‘લેકચર બંધ…!’ દિલાવર એટલા ઊંચા અવાજે બોલ્યો કે તેનો અવાજ બેસૂરો બનીને ફાટી ગયો, ‘હાથ ઊંચા કરો.’
નાગપાલની શિકારી નજર દિલાવર રિવોલ્વરને તાકી રહી. પછી એણે નિરુપાયે હાથ ઊંચા કર્યા.

એ જ પળે બાજુના ખંડનું બારણું ઊઘડ્યું, અને એક પછી એક અગિયાર માણસો પોતપોતાની રિવોલ્વર સાથે બહાર ઘસી આવ્યા.

નાગપાલ સ્તબ્ધ થઈ ગયો. એના ચહેરા પર પરેશાની દ્દષ્ટિગોચર થવા લાગી.

અમેરિકન એજન્ટ આંખોમાંથી આગ વરસાવતો આગળ આવ્યો. નાગપાલ સામે જોઈને તે બરાડ્યો, D.O.A ને ખૂબ જ નુકસાન પહોંચાડ્યું છે. હવે મારે તને જીવતો જ અહીંથી લઈ જવો છે. પાંચ માઈલ દૂર મારું હેલિકૉપ્ટર તૈયાર છે… ચાલ, આગળ થા…!’
‘થોભો…થોભો…’ દિલાવરખાન વચ્ચેથી બોલી ઊઠયો, ‘જનાબ, પહેલાં આ દશેય માણસોને તમે જેના ઉપર અત્યાર સુધી બલેકમેઈલ કરતા આવ્યા છો, એ કાગળપત્રો સોંપી દો. પછી જ તમે નાગપાલને અહીંથી લઈ જઈ શકશો.’
જાણે કશું એ સમજાતું ન હોય એવા વિમાસણ અને મૂંઝવણની રેખાઓ નાગપાલના ચહેરા પર ઊપસી આવી, તે આ લોકો સામે તાકી રહ્યો હતો.

‘શ્યોર…શ્યોર…!’ અમેરિકન બોલ્યો, ‘આ લો…’ એણે બી્રફકેસમાંથી દશ મોટા, જાડા ખાખી રંગના કવર બહાર કાઢીને ટેબલ પર મૂક્યાં. એ દશેય કવર પર જે તે વ્યકિતઓનાં નામો લખેલાં હતાં. આ દરમિયાન એક પળ માટે પણ દિલાવરખાનની ચકોર નજર નાગપાલના ચહેરા પરથી નહોતી ખસી.

મહિનાઓનાં ભૂખ્યા માણસો જેમ અચાનક સામે આવી પડેલા સ્વાદષ્ટિ ભોજનના થાળ પર તૂટી પડે એ રીતે તેઓ દશેય માણસો પોતપોતાના નામવાળા કવર પર તૂટી પડયા.

‘બરાબર તપાસી લો…’ દિલાવરખાન એ સૌને ઉદ્દેશીને બોલ્યો, ‘મનેD.O.A પર બિલકુલ ભરોસો નથી.’
તેઓ સૌએ કવર ઉઘાડીને અંદરના કાગળપત્રો તેમજ તસ્વીરો ઉપરાંત નેગેટીવો પણ તપાસી લીધી. અને પાંચ મિનિટ પછી તેઓએ હર્ષથી ઊછળતા અવાજે જાહેર કર્યું, ‘તમારો આભાર દિલાવરખાન! અમારા કાગળપત્રો બરાબર છે, અને હવે D.O.A અમને કોઈ જ રીતે પરેશાન કરી શકે તેમ નથી.’
‘વેરી ગુડ…’દિલાવર બોલ્યો, ‘ દોસ્તો! તમારું શ્રેય હવે એ કાગળપત્રોના નાશ કરવામાં જ સમાયેલું છે. એને સાચવી રાખવાની બેવકૂફી કરશો નહિ. બલ્કે, આપણે તેને હમણાં જ સળગાવી નાખીએ. તમે બધા જ નાગપાલ પર બરાબર ધ્યાન રાખજો.’ કહીને દિલાવરખાન અંદરથી
એક ઈલેકટ્રિક સગડી પેટાવી. થાડી પળોમાં જ અંદરના તારનાં ગૂંચળા ગરમ અને લાલચોળ થઈ ગયાં.

‘લાવો…એ કાગળપત્રો લાવો…આપણે તેને હમણાં જ આ પળે જ સળગાવીને રાખ કરી નાખીએ.’
અને એ સૌએ દિલાવરખાનના હાથમાં પોતપોતાનાં કવરો મૂકી દીધાં. એ લઈને દિલાવરખાન સળગતી સગડી પાસે ગયો…
અને પછી અચાનક એણે પીઠ ફેરવી. હાથમાંનાં તમામ કવરોને એણે પોતે પહેરેલાં ઓવરકોટના ગજવામાં વીજળી ઝડપે સરકાવ્યા અને પછી તીખા તમતમતા-ધગધગતા અંગારા જેવા શબ્દો એના મોમાંથી બંદૂકમાંથી છૂટેલી ગોળીની જેમ બહાર નીકળ્યા:
‘ખબરદાર…!’ એણે અગિયારે-અગિયાર પર નજર ફેરવતા બૂમ મારી ‘તમે સૌ હાથમાંથી રિવોલ્વરો ફેંકીને હાથ ઊંચા કરી દો નહિ તો અહીંથી હું એકેયને જીવતો નહિ જવા દઉં, મારા ગજવામાં છ બારની બીજી ભરેલી રિવોલ્વર તૈયાર જ છે…’
પહેલાં તો એ શું કહે છે, કોને કહે છે એ જ વાત તેઓમાંથી કોઈને ન સમજાઈ. બાઘા-ચકવા જેવા બનીને તેઓ ઊભા રહ્યા.
‘બેવકૂફો જલ્દી હાથ ઊંચા કરો… અરે હું…તમને બધાને કહું છું…’
‘દગો…’કહેતો અમેરિકન તેની સામે ધસ્યો.

દિલાવરખાનની રિવોલ્વરે આગ ઓકી એક ગરમાગરમ ગોળી અમેરિકનના પગમાં ચોંટી અને પીડાથી ચિત્કાર કરતો તે ત્યાં જ ફસડાઈ પડયો.
ગોળી એના પગમાં જ સમાઈ ગઈ હતી. જખમમાંથી લોહીનો ફુવારો છૂટ્યો.

‘દિલાવરખાન…!’ સરદારના અવાજમાં વીફરી પડેલા સિંહ જેવો ખોફનાક ઘૂરકાટ હતો, ‘તું ભૂલી ગયો કે અમારા હાથમાં પણ રિવોલ્વરો છે… અમારા અગિયારની સામે તું એકલો શું કરીશ ? બેવકૂફી રહેવા દે…!’
‘મક્કારો…! દગાબાજ, દેશદ્રોહીઓ!’ દિલાવરના અવાજમાં કાળા નાગ જેવો ભયંકર ફૂંફાડો હતો, ‘હું દિલાવરખાન નહિ, તમારા સૌનો કાળ છું… તમે જેને નાગપાલ માનો છો તે મારો ડમી છે… મારા રૂપમાં તે ઇન્સ્પેકટર ધીરજ છે… અને હું, હું પોતે દિલાવરના મેકઅપમાં નાગપાલ છું…’ કહેતાની સાથે જ એણે હેટ તથા બનાવટી દાઢી- મૂછ કાઢી નાખ્યાં, અને પછી એણે પોતાનો હાથ શર્ટ ના કોલરમાં પાછળથી ભરાવીને આંચકો માર્યો, અને પછી રબ્બરની બનાવટી ચામડી કલરના ચહેરાનું પાતળું પડ એટલે કે અસલી દિલાવરખાનના ચહેરા પરથી ખાસ અને આબેહૂબ તૈયાર કરાવવામાં આવેલો નકલી ચહેરો એના હાથમાં ઝૂલવા લાગ્યો.

કમરામાં હવે બે નાગપાલ હતા, પરંતુ દિલાવરના મેકઅપમાં સજ્જ થયેલો નાગપાલ સાચો હતો અને બીજો નાગપાલના ચહેરામાં ઇન્સ્પેકટર ધીરજ હતો, કે જેણે અત્યાર સુધી નાગપાલના ડમી તરીકે આ કેસમાં પોતાના રોલ ખૂબ સિફતથી અદા કર્યો હતો.

કમરામાં ભયાનક વિસ્ફોટ પછીની ખામોશી છવાઈ ગઈ. એ તમામ દેશદ્રોહીઓની જીભ જાણે કે લકવાથી અચેત બની ગઈ… થોડી પળો તો તેઓ કશુંએ ન બોલી શક્યા,પરંતુ પછી તેઓ સભાન થયા!

‘નાગપાલ, હવે તું કે તારો આ સાથી અહીંથી જીવતા નહિ જઈ શકો અમારી દસ રિવોલ્વરો સામે તું એકલો શું કરી શકીશ?’
‘તો ચલાવી જુઓ…’ નાગપાલે સામી છાતીએ બેધડક ઉઘાડી ચેલેન્જ ફેંકી.

‘તમે બધા ઊભા ઊભા શું જુઓ છો મૂર્ખાઓ …? સરદાર સૌની સામે જોઈને બરાડયો, ‘ટ્રેંગર દબાવો… એટલે એકીસાથે દશેદશ ગોળીઓ આ કમજાતની છાતીમાં ઊતરી જાય…
એને દશમાંથી નવ જણાએ-(રતનલાલે ફાયર કરવાનો પ્રયાસ ન જ કર્યો.) રિવોલ્વરના ટ્રેંગરો દબાવ્યા… પરંતુ ખટ્ ખટ્ નો અવાજ થઈને એ રિવોલ્વરો શાંત પડી ગઈ.

‘હા…હા…હા…’ નાગપાલના ગળામાંથી ભલભલાની છાતીનાં પાટિયા બેસાડી દેતું ખોફનાક અટ્ટહાસ્ય આગના ગોળાની જેમ બહાર રેલાયું :
‘બેવકૂફો!’ તમે શું એમ માનતા હતા કે, તમારા લોકોથી હું એક પળભર પણ છેતરાતો હતો? નહિ… તમારી એકએક રમતને અને દાનપેચને હું પહેલાથી જ જાણી ગયો હતો. રાત્રે તમે જ્યારે મારા મકાનમાં ઘસઘસાટ ઊંઘતા હતા, ત્યાર તમારા બધાની રિવોલ્વરોની ચેમ્બર જે પાતળા તારના કનેકશનથી ફરે છે તેને ઉઘાડીને તોડી નાંખી હતી. ટ્રેંગર સાથેનું કનેકશન તૂટી ગયું હોવાથી ચેમ્બર ફરી નહિ, આમેય તેમાં મેં સાચવેતી ખાતર નકલી ગોળીઓ ભરી છે અને હવે હુકમનું પાનું મારા હાથમાં છે.’
‘હું….હું…’ રતનલાલ બોલ્યો ‘ નાગપાલસાહેબ, આપને હૃદયપૂર્વક જણાવું છું કે આપની હત્યામાં હું બલકુલ રાજી નહોતો. મેં ટ્રેંગર દબાવ્યું જ નહોતું. મને…મને માફ નહિ કરો…?
‘હું જાણું છું …’ નાગપાલે કહ્યું, તમે મને આડકતરી રીતે ખૂબ જ મદદ કરી છે રતનલાલ! અને તમને બચાવવા માટે હું બધું જ કરી છુટીશ…’ ધીરજ, તું આ લોકોને કવર કરી રાખ. પોલીસને મેં અહીં બરાબર એક વાગ્યે આવવા માટે અગાઉથી જ સૂચના આપી રાખી હતી.’
નીચે પડેલા અમેરિકનના મોંમાંથી હજુ પણ ચિત્કાર નીકળતા હતા અને હવે તે ધીમે ધીમે બેહોશીમાં ડૂબતો જતો હતો.

‘તમને બધાને નવાઈ જરૂર લાગતી હશે…’ નાગપાલ ગર્વ- ભર્યા અવાજે બોલ્યો, ‘કે આ બધું કેમ અને કેવી રીતે થયું. તમારા આત્માના સંતોષ ખાતર એટલો ખુલાસો કરી નાખું! જે સમયે દેશમાં અંધાધૂધી ફેલાયેલી હતી અને દિવસે તમારી નીચ અને જલીલ પ્રવૃત્તિઓનું જોર વધતું જતું હતું, એ જ વખતે દિલાવરખાન નામનો એક ભયાનક ખૂની મુંબઈની પોલીસની ઝપાટે ચડી ગયો. મારી ટ્રાન્સફર થોડા સમય માટે મુંબઈમાં દિલાવર પકડાયો એ પહેલાં જ થઈ હતી. દિલાવરખાન એટલો બધો ક્રૂર, ઘાતકી અને નૃશંસ હત્યારો હતો કે તેનું નામ માત્ર ભારતમાં જ નહિ, દુનિયાના બીજા દેશોમાં પણ ફેલાઈ ગયું હતું. ભારતમાં એણે ભયાનક ધમાચકડી મચાવી હતી. ઉપરાંત નકલી નોટો બનાવવામાં તે અઠંગ ઉસ્તાદ હતો. એ પોલીસના હાથે એકાએક ચડી ગયો અને એની વિરુદ્ધપોલીસ કેસ તૈયાર કરવા લાગી. એ જ અરસમાં હું D.O.Aના દશ મુખ્ય માણસોની શોધમાં રોકાયેલો હતો. આ દરમિયાન અખબારોએ દિલાવરખાનની ધરપકડના સમાચારો મોટા મોટા હેડિંગોમાં જોશભેર અને ઝમકદાર શૈલીમાં ચમકાવ્યા. તેનો ભૂતકાળ, વર્તમાનકાળ તેમજ એના ગુનાહિત કાર્યોની લાંબી લાંબી લેખમાળાઓ દરરોજ ક્રમશ: પ્રગટ થવા લાગી અને પછી અચાનક જ મને એક વિચાર આવ્યો: કે જો હું દિલાવરખાનની બની જઉં તો…? મને કોઈ જ કલ્યૂ મળતી નહોતી… હું અંધકારમાં જ અટવાતો હતો. મને વિચાર આવ્યો કે જો હું દિલાવખાનના રૂપમાં ભરી કોર્ટમાંથી નાસી જઉં તો કદાચ તમારામાંથી કોઈકનું ધ્યાન મારા તરફ ખેંચાય અને મને એટલે કે નકલી દિલાવરખાનની સેવાઓ મેળવવા ખાતર મારો સંપર્ક સાધો. નજરમાં પણ હું આવ્યો અને એજ અરસમાં રતનલાલે ઉ.ઘ.અના સંચાલકોને મારે વિષે વાતો કરી. તેઓએ રતનલાલને ખુશીથી મને તેમની સંસ્થામાં સામેલ કરવા માટે મંજૂરી આપી. અહીં એક બીજી વાતનો ઉલ્લેખ જરૂરી ગણાશે.

‘સાચા દિલાવરખાનના ત્રણ સાથીઓએ દિલાવરખાનને કોર્ટમાંથી જ છોડાવી જવાની યોજના બનાવી હતી. એને બદલે હું દિલાવરખાનના મેક- અપમાં છું એવી ગંધ તો એ બિચારોઓને આવે જ ક્યાંથી? તેઓ દિલાવરખાનને છોડાવવા આવ્યા અને પછી ફસાઈ પડ્યા. આમ મારે તો બગાસું ખાતા મોંમાં પતાસું આવી ફસાઈ પડ્યું. એના જેવો ઘાટ થયો.

‘અહીં પણ તમને લોકોને એટલે કે સરદારને મારા પર કોઈ જાતની શંકા ન આવે એ માટે બેહદ સાવધાની રાખવી પડી. દિલાવરખાન કેટલો બધો શકિતશાળી છે. એ પુરવાર કરવા માટે સરદારના જમણા હાથ જેવા રૂસ્તમને મેં ભરબજારમાં જ મારી મારીને વગર સાબુએ જ ધોઈ નાખ્યો, અને આ રીતે ગામમાં તેમજ સરદાર પાસે મારી ધાક જમાવી દીધી. સરદારની હોટલમાં એક નકલી નાગપાલનું આગમન પણ પૂર્વયોજિત હતું. એણે મને જાહેરમાં જ દિલાવરખાન તરીકે સંબોધ્યો. તે એટલા માટે કે સરદારને હું નકલી દિલાવરખાન છું, એવી સ્વપ્ને પણ ગંધ આવવા દેવા નહોતો માગતો. સરદારને મેં બુદ્ધિપૂર્વક મારી જાળમાં લીધો. અહીના એજન્ટો મિટિંગમાં સામેલ થવાના છે એ સમાચાર મને રતનલાલે અગાઉથી જ જણાવ્યા હતા. પરંતુ હું બાકીના નવેનવને એટલે કે તમને કોઈને નહોતો ઓળખતો, એટલા માટે મેં સૌને એકસાથે ફસાવવા માટે નાગપાલનો કબજો સોંપી દેવાની જાળ પાથરી. હું જાણતો હતો કે સરદાર બુદ્ધિશાળી છે. હું નાગપાલ સાથે શી વાતો કરું છું એ જાણવાનો ચોક્કસ જ કોઈક પ્લાન બનાવશે. અહીં એક બીજી વાત કહું. ગવર્નમેન્ટ રેસ્ટ હાઉસનો માળી કે જેને સરદાર પોતાનો માણસ માને છે.’ વાસ્તવમા તે સી. આઈ.ડી. વિભાગોનો એક ઉચ્ચ ઓફિસર છે. નાગપાલ પળભર અટક્યો.

પછી એણે આગળ ચલાવ્યું :
‘સરદારની સૂચનાથી રૂસ્તમ નકલી નાગપાલના ડ્રોઈંગ રૂમમાં ટેબલની નીચે માઈક્રોફોન છુપાવી ગયો છે એ માહિતી તેને રેસ્ટ હાઉસમાં માળીના રૂપમાં ફરજ બજાવી રહેલી સરકારી જાસૂસે અગાઉથી જ આપી દીધી હતી. આથી દિલાવરખાનના રૂપમાં જ્યારે હું ત્યાં પહોચ્યાં ત્યારે ધીરજ એટલે કે નકલી નાગપાલે એક કાગળની ચબરખીમાં માઈક્રોફોન છુપાવ્યાની હકીકત લખીને ચૂપચાપ મારી સામે સરકાવી દીધી. તમે લોકો અમારી વાતો ટેઈપ કરી શકતા હતા. પરંતુ હિલચાલ નહિ! એટલા માટે ઈરાદાપૂર્વક જ મેં સરદારને વિશ્ર્વાસ આવે તે માટે તેની રૂબરૂની વાતો નકલી નાગપાલ સાથે શરૂ કરી દીધી, અને પછી અગાઉથી જ મેં પત્ર લખ્યો હતો તે સરનામું આપવાને બહાને નકલી નાગપાલને સોંપી દીધો.

‘તમને કોઈ જ જાતની શંકા હું આવવા દેવા માગતો નહોતો… એટલે મેં જ સામે ચાલીને સરદારને શ્રીરામપુરમાં મોટર રઝળતી મૂકવાની સ્કીમ જણાવી. હું તેને તલભાર પણ શંકા આવવા દેવા નહોતો ઈચ્છતો મારા એ પગલાંથી સરદારને મારી સચ્ચાઈ વિષે ખાતરી થઈ. ઉપરાંત રૂસ્તમે અમારી વાતચીત ટેપ કરી હતી. એ પણ સાંભળી…સાંભળશો જ એવી મને ખાતરી હતી. બસ ખલાસ! નકલી નાગપાલને શ્રીરામપુરથી ફોન- સંદેશો મળી ગયો કે તરત જ તે ત્યાં જવા માટે ઊપડી ગયો. એ ખરેખર ત્યાં જાય છે કે કેમ? એ જાણવાનો પણ સરદાર તરફથી પ્રયાસ થશે એ વાત મારા લક્ષમાં હતી પરંતુ એ જાણવાથી કે ન જાણવાથી અમારા પ્લાનમાં કોઈ જ ફર્ક નહોતો પડતો. નાગપાલને શ્રીરામપુર જતો જોઈને તમે લોકો ખુશ ખુશ થઈ ગયા. અને પછી મારે ત્યાં આવી પહોંચ્યા આ મકાનનો માલિક તથા તેની પુત્રી ગીનીને ઈરાદાપૂર્વક જ મેં બહારગામ મોકલો આપ્યાં હતાં. ખેર, મારો શ્રમ આજે સફળ થયો તેનો મને આનંદ છે. અને … સાથે જ તમારા જેવા નરધમો, દગાબાજો, સ્વાર્થીઓ અને દેશદ્રોહીઓના અસલી ચહેરાને જ્યારે ભારતની પ્રજા જોશે ત્યારે તેઓ તમારા પર ફીટકાર વરસાવશે. હું માનું છું કે તમે બધા સંજોગોના શિકાર થઈ પડેલા છો. પરંતુ સાથે જ તમે એટલું ન વિચાર્યું કે એક માત્ર તમારી ઈજ્જત અને માન- મર્યાદાઓ બચાવવા ખાતર દેશને, દેશની પ્રજાને અને સરકારને ભયંકર નુકસાન પહોંચાડી રહ્યા છો…તમે લોકો તમારા અંગત સ્વાર્થમાં આંધળા બની ગયા. આબરૂ બચાવવા, ધન બચાવવા,(કદાચ તમને પાછળથી બરબાદીની ખીણમાં ઊતર્યા પછી ગોરી ચામડીવાળી સ્ત્રીઓની તથા બેસુમાર ધનની લાલચ પણ આપવામાં આવી હશે.) તમે ધન કમાવવા તમારો ધર્મ અને ઈમાન વેચી બેઠા.’ નાગપાલ ચુપ થયો.

એની આંખોના ડોળા લાલઘુમ બની ગયા હતા. અવાજ ભયંકર તીખો અને બરછીની ધાર જેવો તીખો બની ગયો હતો…

‘બેવકૂફો…’ નાગપાલ ભયંકર ચીસ જેવા અવાજે બરાડ્યો, ‘મને થાય છે કે તમારા જેવા દેશદ્રોહીઓનાં હું હાડકાં ભાંગી નાખું. તમે લોકો સમાજના આગેવાનો છો… તમારા જાહેર રૂપમાં તમે ઘણીવાર દેશભકિતનાં વખાણ પણ સભાના મંચ પરથી કર્યાં હશે… પરંતુ શરાફતના બુરખા પાછળ તમારું કાળું રૂપ હવે જ્યારે જનતા જોશે ત્યારે…? યાદ રાખો… તમે લોકો ભલે કરોડપતિ રહ્યા, પણ મારે મન તમારી કિંમત એક કોડીની પણ નથી. મારી નજરે તમે લોકો એક જાનવર કરતાં પણ બદતર છો… ઊતરતી કક્ષાના છો… ગટરના કડીઓ છો. તમે લોકો વિશ્ર્વાસઘાતી છો. દેશના દુશ્મનો છો…! ધનને માટે, ઈજજતને માટે આ પવિત્ર દેશની ભલી- ભોળી જનતાના સુખચેન અને અમનના ખૂનીઓ છો, મને એક પ્રબળ ઈચ્છા સતાવી રહી છે કે તમારા જેવા કુત્તાઓનાં માથા પર પગ મૂકીને ઊભો રહી જઉં અને બૂમો પાડી પાડીને કહું કે, ‘માણસનો સૌથી મોટો ધર્મ છે… દેશભકિત… માણસની સૌથી પહેલી ફરજ છે- એ શ્રદ્ધાને -ભરોસાને ટકાવી રાખવાની કે જે બીજાઓના હૃદયમાં તેમના માટે સમાયેલી છે, તમને લોકોને અને દુનિયાને કહું કે દેશના દુશ્મનોને ઈતિહાસમાં ‘કૂતરા’ના નામથી યાદ કરવામાં આવે છે. અને જેઓ દેશ માટે ફીટ છે, દેશની પ્રજાની સુખ-શાંતિ જાળવી રાખવા માટે પોતાનો પ્રાણ કુરબાન કરે છે, એમની મૃત છાતી પર પદક લગાડવામાં આવે છે. દુષ્ટો તમને ઉ.ઘ.અ તરફ થી કદાચ તમને લાખો રૂપિયા મળવાના હોય તો પણ એ એક રૂપિયો, એક એક કાળા વિષધરના રૂપમાં પલટાઈને તમને ગળી જશે… જલીલ કુત્તાઓ તમારામાંથી એક માત્ર રતનલાલને બાદ કરતાં બાકીના એકેયની સાથે હું રહેમ દર્શાવવા નથી માગતો. મારી પાસેથી એવી આશા છોડી દેજો… આટલી વાત તમને એટલા માટે કહુ છું કે નાગપાલને બેવકૂફ સમજવાની ભૂલ ઉ.ઘ.અ હવે પછી ન કરે… અને કરશે તો પછી હું જોઈ લઈશ. બહરહાલ હાલ તુરત બુદ્ધિ લડાઈમાં ઉ.ઘ.અ સહિત તમે સૌ હારી ગયા છો.’ કહીને નાગપાલ ચુપ થઈ ગયો.

એ જ વખત પોલીસપાર્ટી આવી પહોંચી, અને એ દશેય કરોડપતિઓને પકડી લીધા. તેમને હાથકડીઓ પહેરાવી દેવામાં આવી શરમના કારણે તેઓ ઊંચું પણ નહોતા જોઈ શકતા.

---

દેશના જનતામાં હાહાકાર મચી ગયો.રતનલાલની ઇજ્જત તેમજ એની કારકિર્દીને ખૂબ જ સિફતથી નાગપાલે બચાવી લીધી. અલબત્ત તેને તાજનો સાક્ષી બનાવવામાં આવ્યો હતો. બાકીના નવેનવના અસલી સ્વરૂપ દેશ સમક્ષ જ્યારે વર્તમાનપત્રો દ્વારા લોકોએ જાણ્યાં ત્યારે લાખો માણસોએ તેમના પર ફિટકાર વરસાવ્યો. તેમની ગંદી તસ્વીરો નાગપાલે સળગાવી મારી હતી અને દેશદ્રોહી અંગેના લેખિત એકરારપત્રો જ એણે પુરાવાઓ કરીકે રજૂ કર્યા હતા.

નાગપાલ વિષેનાં પરાક્રમો જ્યારે બહાર આવ્યાં ત્યારે મુંબઈની જનતાએ, હજારો, માણસોએ હર્ષના આવેશથી તેને ખભા પર ઊંચકી લીધો. સુંગધી ફૂલોના હારથી એ લદાઈ ગયો હતો અને તેથી એ ખૂબ જ અકળાતો હતો. પોતાને માનપાન મળે એવી કોઈ જ વાત તે પસંદ નહોતો કરતો, પરંતુ મુંબઈની પ્રજા હર્ષથી ઘેલી બની ગઈ હતી, ખૂબ જ શાનદાર અને ભવ્ય સરઘસ ધામધૂમથી મુંબઈની સડક પર નીકળ્યું હતું. અને લોકોએ ” નાગપાલ ઝીંદાબાદ…જયહિંદ…જય ભારત… ગગનભેદી અવાજોથી વાતાવરણને ગજાવી મૂક્યું.