ચોમાસામાં આવા રોગથી બચજો

વિશેષ -ભરત પટેલ

ભારતમાં જૂનથી સપ્ટેમ્બર દરમિયાન વાર્ષિક વરસાદ જોવા મળે છે. કમનસીબે, એ વરસાદ ગરમીથી રાહત આપે છે તે કમનશીબે બીમારીઓ અને ચેપની લાંબી ફોજ લઈને આવે છે.. અન્ય ઋતુઓની તુલનામાં, ચોમાસામાં વાઈરસ, જંતુઓ અને અન્ય રોગોના સંપર્કમાં આવવાનું જોખમ વધારે હોય છે. વધુમાં, આ સંજોગોમાં સૂક્ષ્મસજીવો વિકાસ પામી શકે છે , કારણ કે હવામાં ભેજનું પ્રમાણ વધે છે અને વરસાદ પછી સ્થિર પાણીના કારણે ખાબોચિયાં સર્જાય છે.

ટૂંકમાં, આ બીમારીઓની સારવાર કરવામાં આવતી નથી, જેના પરિણામે સમુદાયમાં બીમારી, મૃત્યુદર અને રોગનો ફેલાવો વધુ થાય છે. મૂળભૂત સ્વચ્છતાનો અભ્યાસ કરીને, નિવારક પગલાં લેવાથી, વહેલા અને સચોટ નિદાન બાદ યોગ્ય સારવાર મેળવીને વ્યક્તિઓ ચેપી રોગોથી સ્વસ્થ અને મુક્ત રહી શકે છે. તો આવો, ઓળખી લઈએ ચોમાસાની સામાન્ય બીમારીઓને.

ડેન્ગ્યુ
મચ્છરો દ્વારા લાવવામાં આવતી સૌથી સામાન્ય બીમારી. ડેન્ગ્યુનાં લક્ષણોમાં ઊંચો તાવ, ઓછી પ્લેટલેટની સંખ્યા, ફોલ્લીઓ અને અતિસંવેદનશીલતાનો સમાવેશ થાય છે. ડેન્ગ્યુના તાવનાં કારણોને રોકવા માટે તમારા આખા શરીરને ઢાંકી દે તેવા કપડાં પહેરવા ફાયદાકારક રહેશે.
લક્ષણ: ભારે તાવ, સોજો લસિકા ગાંઠો, ચકામાં, માથાનો દુખાવો, પ્લેટલેટની સંખ્યા ઓછી થઈ જવી.
ડેન્ગ્યુ તાવની સારવાર માટેની શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિ એ છે કે મચ્છરના કરડવાથી દૂર રહેવું અને નિદાન થતાં જ યોગ્ય કાળજી લેવી. સૂતી વખતે, ઘરની અંદર મચ્છરોની ઉત્પત્તિ રોકવા માટે મચ્છરદાનીનો ઉપયોગ કરો.

ચિકનગુનિયા
ચિકનગુનિયા તાવ પણ મુખ્યત્વે મચ્છરો દ્વારા ફેલાય છે જે એર કંડિશનર, રેફ્રિજરેટર્સ, છોડ, વાસણો અને પાણીની પાઈપોમાં જોવા મળતા સ્થિર પાણીમાં ઉછરે છે. એડીસ આલ્બોપીકટસ મચ્છરના કરડવાથી થાય છે. આ મચ્છર તમને દિવસ અને રાત બંને સમયે કરડી શકે છે. તાવ અને સાંધામાં દુ:ખાવો એ ચિકનગુનિયાના બે સૌથી લાક્ષણિક ચિહ્ન છે.
લક્ષણો: તીવ્ર સાંધાનો દુખાવો, ભારે તાવ, થાક, ઠંડી લાગવી. ચિકનગુનિયા અટકાવવાની સૌથી ઉત્તમ પદ્ધતિ એ છે કે જંતુનાશક દવાઓનો ઉપયોગ કરવો અને ચોક્કસ નિદાન માટે ચિકનગુનિયા ટેસ્ટ કરાવવો.

મલેરિયા
મલેરિયા માદા એનોફિલીસ મચ્છર દ્વારા કરડવાથી થતો રોગ છે, આ મચ્છર પાણી ભરાયેલા વિસ્તારોમાં પ્રજનન કરે છે. ચોમાસાની ઋતુમાં મલેરિયા સૌથી વધુ ફેલાતો રોગ છે. મલેરિયાના સૌથી નોંધપાત્ર ચિહ્નોમાં નબળાઈ, શરદી અને તાવનો સમાવેશ થાય છે.
લક્ષણ: ભારે તાવ, શરીરમાં દુખાવો, શરીરમાં ઠંડક, પરસેવો.

તમારા ઘરની પાણીની ટાંકીની વારંવાર સફાઈ કરવી અને સ્વચ્છ વાતાવરણ જાળવવું એ મલેરિયાના મચ્છરો સામે લડવાની શ્રેષ્ઠ રીત છે. જો તમને ઉપરનામાંથી કોઈ લક્ષણો જણાય તો મલેરિયાનું રક્ત પરીક્ષણ કરી નિદાન કરી શકો છો.

કોલેરા
ચોમાસામાં દૂષિત ખાણી-પીણીના સેવનથી આ બીમારી આવે છે. નબળી સ્વચ્છતાને કારણે થતા અનેક રોગોમાંનો કોલેરા એ એક રોગ છે. આ ચોમાસાની બીમારીની સૌથી લાક્ષણિક નિશાની ઝાડા અને છૂટક મળ છે.
લક્ષણ: લો બ્લડ પ્રેશર, વારંવાર તરસ લાગવી, સ્નાયુમાં ખેંચાણ, ઝડપી ધબકારા
કોલેરાને દૂર રાખવા માટે ઉકળતું પાણી પીવો. બહારની ખાણી-પીણી ટાળવી. યોગ્ય નિદાન અને સારવારથી કોલેરા પર અંકુશ મેળવી શકાય છે.

ટાઈફોઈડ
ટાઈફોઈડ એ પાણીજન્ય બીમારી છે. જે ઘણી વખત નબળી સ્વચ્છતાના કારણે થાય છે. આ ટાઇફી બેક્ટેરિયા ટાઇફોઇડનું વહન કરે છે. ટાઈફોઈડમાં તાવ, માથાનો દુખાવો, નબળાઈ, અસ્વસ્થતા અને ગળામાં દુખાવો સહિતના ઘણાં લક્ષણ છે :
લાંબા સમય સુધી ઉચ્ચ તાવ, નબળાઈ, પેટમાં દુખાવો, કબજિયાત, માથાનો દુખાવો, ઊલટી. તમે ઝડપી નિદાન માટે ટાઇફોઇડ તાવનું રક્ત પરીક્ષણ કરાવી લેવું જરૂરી. દૂષિત પીણાં લેવાનું ટાળો અને ખાતા પહેલા તમારા હાથ સાફ કરો. વ્યક્તિગત સ્વચ્છતા જરૂરી છે.

વાઈરલ તાવ
વાઈરલ તાવ આખા વર્ષ દરમિયાન એક સામાન્ય લક્ષણ છે, પરંતુ તે ચોમાસાની ઋતુમાં વ્યાપકપણે જોવા મળે છે. ઉચ્ચ તાવ, શરદી અને ઉધરસ સહિતનાં લક્ષણો સામાન્ય છે. વાઈરલ તાવનો સમયગાળો ત્રણથી સાત દિવસ સુધી હોય છે. કોઈપણ નિદાન પહેલાં તમારા ડોક્ટરની સલાહ લો.
લક્ષણ: તાવ, થાક, ચક્કર, નબળાઈ, શરીરમાં ઠંડક, સ્નાયુ, શરીર અને સાંધાનો દુખાવો.
વાઈરલ તાવ જીવન માટે જોખમી નથી, પ્રારંભિક સાવચેતીઓનું પાલન કરવું જોઈએ. નિદાન માટે સંપૂર્ણ રક્ત પરીક્ષણ કરાવવું. તમારે પુષ્કળ પાણીનું સેવન કરવું જોઈએ અને બહારના ખોરાકનો ત્યાગ કરવો જરૂરી. વધુમાં, અસરગ્રસ્ત વ્યક્તિઓનો સંપર્ક ટાળવાનો પ્રયાસ કરો.

ઝાડા
અસ્વચ્છ ખોરાક અને પાણીનો વપરાશ આ આંતરડાના રોગનું કારણ છે. આ બીમારીથી બચવા માટે સૌથી સરળ વ્યૂહરચના એ છે કે ઉકાળેલું પાણી પીવું.
લક્ષણ: પેટમાં ખેંચાણ અથવા દુખાવો, પેટનું ફૂલવું, ઊબકા, ઊલટી, તાવ, મળમાં લોહી પડવું.
ઝાડાની સારવાર માટે, રીહાઈડ્રેશન સામાન્ય રીતે જરૂરી છે. તમારે ક્ષારીય એટલે મીઠાવાળું પાણી અથવા પ્રવાહીનું સેવન કરવું જોઈએ જે ઇલેક્ટ્રોલાઇટ્સને પુન:સ્થાપિત કરે છે.

લેપ્ટોસ્પાયરોસિસ
લેપ્ટોસ્પાયરોસિસ નામની બેક્ટેરિયલ બીમારી પ્રાણીઓમાંથી લોકોમાં ફેલાય છે. ઘણા પ્રાણીઓ તેમના પેશાબ દ્વારા બેક્ટેરિયાને માટી અને પાણીમાં લઈ જાય છે. આ વ્યાપકપણે ફેલાયેલા ચોમાસાના રોગનાં લક્ષણોમાં સમાવેશ થાય છે.
લક્ષણ: બળતરા, ઠંડી લાગવી, સ્નાયુમાં અસ્વસ્થતા, માથાનો દુખાવો, તાવ. આ બીમારીથી બચવા માટે, બહાર જતા પહેલા તમારા શરીર પર પડેલા ઉઝરડા કે ચાઠાંને ઢાંકીને અથવા બાંધીને બહાર નીકળવું.

પેટનો ફ્લૂ
પેટના ફ્લૂને ક્યારેક વાઈરલ ગેસ્ટ્રોએન્ટેરિટિસ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. તે એક ચેપી બીમારી છે જે પેટ અને આંતરડાને અસર કરે છે. ચોમાસાની ઋતુમાં અસ્વચ્છ ખોરાક અને પીણાનો ઉપયોગ કરવાથી પેટની બીમારીઓ વારંવાર થાય છે.
લક્ષણ : ઝાડા, ઊલટી, ઊબકા, તાવ, માથાનો દુખાવો, પેટમાં દુખાવો, ભૂખ ન લાગવી
ચોમાસા દરમિયાન સ્વસ્થ રહેવા માટે યોગ્ય સમયે સલામત પગલાં લેવાથી તમે પેટના ફલૂના રોગથી દૂર રહી શકો છો.