વિશેષ: સ્વસ્થ વિશ્વના નિર્માણમાં પશુચિકિત્સકોનો પણ મોટો ફાળો છે…

• રેખા દેશરાજ

વર્ષ 2024માં, વિશ્વભરમાં એક અબજથી વધુ પાળેલા પ્રાણીઓ હતા, જેમાં કૂતરા, બિલાડી, સસલા, ગધેડા, ઘોડા અને સેંકડો દૂધાળા અને અન્ય ઉપયોગી પ્રાણીઓ હતા. જેમાંથી લગભગ 50 થી 60 ટકા લોકોને કોઈને કોઈ સ્વરૂપે તબીબી સુવિધાઓ પૂરી પાડવામાં આવી હતી. પશ્ચિમી દેશોમાં, કૂતરા, બિલાડી, સસલા જેવા પાલતુ પ્રાણીઓને લગભગ 80 થી 85 ટકા રસીકરણ અને અન્ય આરોગ્ય સંબંધિત સુવિધાઓ પૂરી પાડવામાં આવી હતી. આ તમામ માહિતીમાં છુપાયેલી સૌથી મહત્ત્વની અને પરોક્ષ હકીકત એ છે કે જો આ તમામ પ્રાણીઓને આરોગ્ય અને રસીકરણ સંબંધિત વિવિધ પ્રકારની સુવિધાઓ પૂરી પાડવામાં ન આવી હોત તો એક વર્ષમાં 50 લાખથી વધુના મોત થયા હોત.

આ આંકડો થોડો અતિશયોક્તિભર્યો લાગશે, પરંતુ વિશ્વાસ કરો, જો પશુ ચિકિત્સા ઉપલબ્ધ ન હોત અને મનુષ્યે પ્રાણીઓને વિવિધ પ્રકારની રસી આપવાની માહિતી શોધી ન હોત, તો દર વર્ષે કરોડો લોકો હડકવા, બર્ડ ફ્લૂ અને સ્વાઈન ફ્લૂ જેવા ઝૂનોટિક રોગો (જે પ્રાણીઓમાંથી મનુષ્યમાં ફેલાય છે)ને કારણે મૃત્યુ પામ્યા હોત. આ રીતે, જો આપણે ધ્યાનથી જોઈએ તો, પ્રાણીઓને સ્વસ્થ રાખવા કરતાં મનુષ્યને સ્વસ્થ રાખવામાં પશુચિકિત્સકોની ભૂમિકા ઘણી મોટી છે. જો પશુચિકિત્સકો ન હોત તો આજનો માનવ સમાજ આટલો સ્વસ્થ ન હોત. પશુચિકિત્સકો માત્ર માનવ સમાજને જ નહીં, પરંતુ પર્યાવરણ અને જાહેર જીવનને પણ સુરક્ષિત બનાવે છે.

સાચા અર્થમાં, વિશ્વને સ્વસ્થ અને સલામત રાખવામાં પશુચિકિત્સકોની સામાન્ય માનવ ડોક્ટરો કરતાં ઓછી મહત્ત્વની ભૂમિકા નથી; કેટલીક રીતે, પશુચિકિત્સકો વધુ મહત્ત્વપૂર્ણ છે. તેમ છતાં, લાંબા સમયથી વિશ્વએ પશુચિકિત્સકોને તે માન અને સન્માન આપ્યું નથી જે તેઓ સામાન્ય ડોકટરોને આપે છે. તેથી, વર્ષ 2000માં, વર્લ્ડ વેટરનરી એસોસિએશન (ડબ્લ્યૂવીએ) એ દર વર્ષે એપ્રિલના છેલ્લા શનિવારે વિશ્વ પશુચિકિત્સા દિવસની ઉજવણી કરવાનું શરૂ કર્યું, જેની પાછળનો ઉદ્દેશ્ય વિશ્વને પશુ ચિકિત્સાનું મહત્ત્વ સમજાવવાનો હતો. કહેવાની જરૂર નથી કે આ દિવસની ઉજવણીથી, પશુચિકિત્સકો અને પશુ ચિકિત્સાના મહત્ત્વની વિશ્વની મોટી વસ્તીને જાણ કરવામાં આવી છે.

આ દિવસ દ્વારા, વિશ્વએ વૈશ્વિક પ્લેટફોર્મ પર વેટરનરી મેડિસિન અને તેની સાથે સંકળાયેલા વ્યાવસાયિકોના મહત્ત્વને સમજ્યા અને તેની પ્રશંસા કરી છે. તેથી જ દર વર્ષે આ દિવસે સમાજના વિવિધ ક્ષેત્રો દ્વારા લાખો પશુચિકિત્સકોનું સન્માન કરવામાં આવે છે.

આ દિવસની શરૂઆતથી, પોતાના પાલતુ પ્રાણીઓને પોતાના સ્વાસ્થ્યની જેમ સ્વસ્થ રાખવા પ્રત્યે જાગૃતિ વધી છે, જેથી માત્ર તેમનું સ્વાસ્થ્ય જ નહીં, પરંતુ ઘરમાં સ્વસ્થ વાતાવરણનું નિર્માણ થાય. દર વર્ષે આ દિવસ એક ખાસ થીમ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષના વેટરનરી ડેની થીમ હતી `પ્રાણીઓના સ્વાસ્થ્ય માટે એક ટીમની જરૂર છે.’ આનો અર્થ એ થયો કે પ્રાણીની આરોગ્ય સંભાળ માત્ર પશુચિકિત્સકો સુધી મર્યાદિત નથી પણ તેમાં પશુચિકિત્સક નર્સ, ટેકનિશિયન, સંશોધકો અને અન્ય સંલગ્ન આરોગ્ય વ્યાવસાયિકોની સામૂહિક ભૂમિકા પણ મહત્ત્વપૂર્ણ હોય છે.

આ વર્ષે, 18 થી 22 જુલાઈ 2025 દરમિયાન, વિશ્વભરના પશુચિકિત્સક સમુદાયની અગ્રણી હસ્તીઓ વોશિંગ્ટન ડીસીમાં યોજાનારી 40મી વર્લ્ડ વેટરનરી એસોસિએશન કૉંગ્રેસમાં એકત્ર થશે, જ્યાં તેઓને તેમની વિવિધ સિદ્ધિઓ
માટે સન્માનિત કરવામાં આવશે. તેવી જ રીતે, આ વર્ષે 28 એપ્રિલ 2025 ના રોજ એશિયા પેસિફિક ક્ષેત્રમાં એક વેબિનારનું આયોજન કરવામાં આવ્યુ હતું, જેમાં પશુચિકિત્સા સેવાઓમાં લૈંગિક વિચારો પર ચર્ચા કરવામાં આવશે. હું કે તમે એટલે કે કોઈપણ સામાન્ય વ્યક્તિ, વિશ્વ પશુ ચિકિત્સક દિવસના દિવસે તમારી આસપાસના કોઈપણ પશુચિકિત્સક અને તેમની ટીમને આભાર પત્ર અથવા સંદેશ મોકલી શકીએ છીએ.

તેમને મળીને તેમણે સમાજ માટે કરેલી મહત્ત્વપૂર્ણ સેવાઓ બદલ તેમનો આભાર વ્યક્ત કરી શકીએ છીએ. પશુચિકિત્સા કલ્યાણ સંબંધિત સંસ્થાઓને દાન આપી શકાય છે અને આ દિવસે, આપણે આપણા પાળેલા પ્રાણીઓના પ્રિય ડોક્ટરને સ્વસ્થ રાખવા માટે આભાર વ્યક્ત કરી શકીએ છીએ. હકીકતમાં આ દિવસ પશુચિકિત્સા પ્રત્યે જાગૃતિનો દિવસ છે. આ વર્ષના વેટરનરી ડેની ઉજવણી માટે સેટ કરેલી થીમ આપણને યાદ અપાવે છે કે કેવી રીતે પ્રાણીઓની આરોગ્ય સંભાળ એક વ્યક્તિનું કામ નથી પરંતુ ઘણા લોકોનું કાર્ય છે અને તેમણે એ ભૂમિકા ભજવવી જોઈએ.

દર વર્ષે, વિશ્વભરમાં 60 થી 70 કરોડ પાલતુ પ્રાણીઓ અદ્યતન તબીબી સારવાર મેળવે છે, જે કરોડો લોકોને રોજગાર પ્રદાન કરે છે. વિશ્વભરમાં 33 બિલિયનથી વધુ ફાર્મ પ્રાણીઓ છે, એટલે કે, તે પ્રાણીઓ કે જેનો ઉપયોગ મનુષ્ય ખોરાક માટે કરે છે, જેમ કે મરઘી, ભૂંડ, બકરા, ઘેટાં, ગાય અને ભેંસ વગેરે. જો આ ફાર્મ પ્રાણીઓને આટલા મોટા પાયે તબીબી સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ ન હોય તો તે મોટા પાયે માણસોને રોગોનું કારણ બની શકે છે. જો આપણે દર વર્ષે અમુક પ્રકારની દવા અથવા તબીબી સંભાળ મેળવતા પ્રાણીઓની સંખ્યામાં તમામ પ્રકારના પ્રાણીઓનો ઉમેરો કરીએ, તો આવા પ્રાણીઓની સંખ્યા 6 થી 8 અબજ હશે, જેમાંથી સૌથી મોટી સંખ્યા ચોક્કસપણે ખેતરના પ્રાણીઓની છે. એકંદરે, પશુચિકિત્સા એ આધુનિક અદ્યતન વિશ્વની એક મહાન સિદ્ધિ છે. જો પશુચિકિત્સા સંભાળ ઉપલબ્ધ ન હોત, તો આપણે આજે મનુષ્યો સ્વસ્થ ન હોત.

આપણ વાંચો : વિશેષ : ભારે ગરમીથી બચવા ‘હિટ પ્રોફાઇલિંગ’ કરવું પડશે