સિનેમાની સફ્રર (ભાગ બીજો)
સાહબ બાથરૂમ મેં હૈ -આશકરણ અટલ
શિર્ષકના વિભિન્ન પ્રકાર
ફિલ્મના નામને શિર્ષક કહેવામાં આવે છે, જેવી રીતે માણસને માટે તેનું નામ અત્યંત આવશ્યક હોય છે તેવી જ રીતે ફિલ્મ માટે શિર્ષક આવશ્યક હોય છે. માણસ પહેલાં જન્મે છે, પછી તેનું નામ પાડવામાં આવે છે. જ્યારે ફિલ્મોમાં આનાથી ઊંધું હોય છે, પહેલાં નામ રાખવામાં આવે છે અને ફિલ્મ પછી તૈયાર
થાય છે.
પ્રશ્ર્નવાચક શિર્ષક
કેટલાક ફિલ્મોના શિર્ષક પ્રશ્ર્નવાચક હોય છે. જેમ કે ‘વો કૌન થી?’ ‘અબ ક્યા હોગા?’ ‘કાતીલ કૌન?’ વગેરે-વગેરે. આવા શિર્ષકો દર્શકોમાં ઉત્કંઠા જગાડવા માટે આપવામાં આવતા હોય છે. દર્શક વિચારમાં પડી જાય છે અને ચાર લોકોને પુછવા લાગે છે કે આલ્બર્ટ પિન્ટો કો ગુસ્સા ક્યોં આતા હૈ?
આવી ફિલ્મોના દર્શકો ચુટકી વગાડતામાં ફિલ્મ જોવા માટે તૈયાર થઈ જતા હોય છે. એક માણસ બજારમાં ઝોળો લઈને આવે છે અને રસ્તા પર તેને એક પોસ્ટર જોવા મળે છે જેના પર લખેલું હોય છે કે ‘વો કૌન થી?’ આ દર્શકના જ્ઞાનને એક પડકાર ફેંકવામાં આવ્યો હોય છે. માણસ પૂરી ઈમાનદારીથી વિચાર કરે છે કે ‘વો કૌન થી?’ તે શાકભાજી લેતાં ભાજીવાળીને થેલો આગળ કરીને કહી દેતા હોય છે કે આધા કિલો ‘વો કૌન થી?’ દે દેના. પછી તેને બીજું કશું જ સુઝતું હોતું નથી અને છેવટે તે થાકી-હારીને થિયેટર તરફ આગળ વધી જાય છે, ફક્ત એટલું જાણવા માટે કે ‘વો કૌન થી?’
ખાનદાની શિર્ષક
એક સમય એવો હતો જ્યારે વી. શાંતારામનો પોતાનો એક દર્શક વર્ગ હતો. જેમિની સ્ટુડિયોનો પોતાનો એક અલગ દર્શકવર્ગ હતો. બિમલ રૉય, હૃષિકેશ મુખરજી, રાજ કપૂરનો પોતાનો દર્શક વર્ગ હતો. આ બધાની માર્કેટમાં એક શાખ હતી. ફિલ્મના શિર્ષકની ઉપર આ નિર્માતાઓના નામ લખવામાં આવતા હતા. તેમને ફિલ્મોના શિર્ષકને લઈને માથાકૂટ કરવાની આવશ્યકતા પડતી નહોતી, કેમ કે તેમની ફિલ્મો શિર્ષકને કારણે નહીં, તેમના બેનરને કારણે ચાલતી હતી. જેવી રીતે ટાટા, બિરલા કે ગોદરેજના નામથી તેમના પ્રોડક્ટ વેચાતા હોય છે. આમ તો આ બધા ખાનદારી નિર્માતાઓની ફિલ્મોના શિર્ષક પણ ખાનદાનને અનુરૂપ જ રાખવામાં આવતા હતા. તો પણ ક્યારેક અનુરૂપ ન હોય તો પણ કામ ચાલી જતું હતું. કેમ કે જ્યારે ખાનદાન ઊંચું હોય તો નામ ગમે તે હોય તે ચાલી જાય છે. જેવી રીતે કોઈ કરોડપતિના દીકરાનું નામ ફકીરચંદ હોય તો પણ ફકીરચંદને સન્માનની દૃષ્ટિએ જ જોવામાં આવે.
