વાતાવરણ ગરમ છે તો ખુદને કેમ ઠંડા રાખશો?

સ્વાસ્થ્ય -રાજેશ યાજ્ઞિક

દિલ્હી, ઉત્તર પ્રદેશ, રાજસ્થાન, બિહાર કે ગુજરાતમાં પણ ભીષણ ગરમીના સમાચાર દર ઉનાળે આપણે વાંચતા હોઈએ છીએ. ગરમીને કારણે થતાં મૃત્યુના કે હોસ્પિટલ જવું પડે તેવા બીમાર પાડવાના કિસ્સાઓ પણ મોટી સંખ્યામાં નોંધાય છે. ત્યારે નિષ્ણાતો નાની-નાની વાતોનું ધ્યાન રાખીને ગરમીજન્ય પરિસ્થિતિઓ સામે પોતાને તૈયાર રાખવાની સલાહ
આપે છે.

ઉનાળાની ઋતુમાં બહારનું તાપમાન વધારે હોય છે. આવી સ્થિતિમાં, તમારા શરીરની અંદરનું તાપમાન ઓછું એટલે કે ઠંડુ રાખવું જરૂરી છે. તેના ઘણા
ફાયદા છે.

ઘણીવાર એવું જોવા મળે છે કે ઉનાળામાં તેલ, મસાલા અથવા વધુ પડતા મરચાયુક્ત ખોરાક ખાવાથી ઘણી સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે. આવી સ્થિતિમાં, સલાહ આપવામાં આવે છે કે લોકો ઉનાળામાં શક્ય તેટલું ઠંડા અને હળવા પીણાંનું સેવન કરે જેથી તેઓ ગરમીની અસરથી પોતાને બચાવી શકે. તો ચાલો જાણીએ ઉનાળામાં શું ખાવું અને શું ન ખાવું.

તમારી જાતને હાઇડ્રેટેડ રાખો
દુનિયામાં પાણી જેવું ઉત્તમ કોઈ પીણું નથી. ઉનાળામાં તમારી જાતને હાઇડ્રેટેડ રાખવા માટે, દિવસભર પુષ્કળ પાણી પીઓ. તમે ખાંડ વગર લીંબુ પાણી, હર્બલ ટી અને તાજાં ફળોના રસ પણ નિયમિત ઉપયોગ કરી શકો છો. ઘણી વખત, ઉનાળાની ઋતુમાં ઠંડા પીણાં વગેરે વાપરવાથી ગળામાં દુખાવો, શરદી વગેરે થાય છે. હિટસ્ટ્રોક અને ડિહાઇડ્રેશનથી પોતાને બચાવવા બેલનું શરબત અને કેરી પન્ના પીવું જોઈએ, તેનાથી મદદ મળી
શકે છે.

પુષ્કળ તાજાં ફળો અને શાકભાજી ખાઓ
પિત્તને શાંત કરતાં ફળો અને શાકભાજી પુષ્કળ પ્રમાણમાં ખાઓ. ઉનાળામાં જ્યારે તમારું પિત્ત સંતુલિત હશે ત્યારે જ શરીર અંદરથી ઠંડું અને ઠંડું રહેશે. ઉનાળાની ઋતુમાં તમે ઘણા પ્રકારના તાજાં ફળો અને શાકભાજીનો આનંદ માણી શકો છો. તમારા આહારમાં તરબૂચ, ખાટાં ફળો, બેરી, કાકડી, ટામેટાં, પાંદડાવાળાં શાકભાજી અને અન્ય નાસપતી, દ્રાક્ષ જેવા મોસમી ફળો ખાઓ અને તમારા આહારમાં ગોળ, બ્રોકોલી, આમળા, કાચી ડુંગળી વગેરે જેવા મોસમી ઉત્પાદનોનો સમાવેશ કરો. તેઓ વિટામિન્સ, મિનરલ્સ અને એન્ટીઑકિસડન્ટોથી સમૃદ્ધ હોય છે. દૂધ અને ઘીનું સેવન કરવાથી પિત્તનું સંતુલન પણ રહે છે.

હળવો ખોરાક લો
ઉનાળામાં હળવો અને સરળતાથી સુપાચ્ય ખોરાક પસંદ કરો. વધુ સલાડ, કાચાં અથવા હળવાં રાંધેલાં શાકભાજી, જેવાં પ્રોટિન અને આખા અનાજનો સમાવેશ કરો.

ઇલેક્ટ્રોલાઇટ્સને સંતુલિત કરો
ઉનાળામાં પરસેવો આવવાથી ઈલેક્ટ્રોલાઈટ અસંતુલન થઈ શકે છે. તેમને ફરી સંતુલિત કરવા માટે, તમારા આહારમાં કેળાં, નારિયેળ પાણી, નારંગી, એવોકાડો, પાંદડાવાળાં શાકભાજી અને દહીં જેવાં ઇલેક્ટ્રોલાઇટ્સથી સમૃદ્ધ ખોરાકનો સમાવેશ કરો.

તમારી જાતને સૂર્યથી બચાવો
સનસ્ક્રીનનો ઉપયોગ કરો, રક્ષણાત્મક વસ્ત્રો પહેરો અને સૂર્ય માથે હોય
ત્યારે બની શકે તો છાંયડાવાળા વિસ્તારોમાં રહો. તમારી ત્વચાને હાનિકારક યુવી કિરણોથી બચાવવા પણ ખૂબ જ મહત્ત્વપૂર્ણ છે. આ પણ યાદ રાખો.

તમારા આહારમાં ઠંડા ખોરાકનો સમાવેશ કરો
તમારા આહારમાં ઠંડા ખોરાકનો સમાવેશ કરો જે શરીરના તાપમાનને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરી શકે છે. કાકડી, ફુદીનો, દહીં, નારિયેળ પાણી અને તરબૂચમાં ઠંડકની પ્રકૃતિ હોય છે અને તે તમને તાજા રાખી શકે છે. ધ્યાન રહે, “ઠંડાનો અર્થ જે પદાર્થોની પ્રકૃતિ ઠંડી છે તે, નહીં કે, જે રેફ્રિજરેટરમાં રાખીને કૃત્રિમ રીતે ઠંડા કર્યાં હોય! ઉનાળામાં માત્ર એ જ વસ્તુઓનું સેવન કરો જેમાં ઠંડકનો પ્રભાવ હોય. ગરમ અને ઠંડી વસ્તુઓના આધારે કંઈપણ ન ખાવું. કેટલાક લોકો એવું વિચારે છે કે કોલ્ડ ડ્રિંક્સ, આઈસ્ક્રીમ, આઈસ ગોળા જેવી વસ્તુઓ ખાવાથી શરીર ઠંડુ રહેશે, પરંતુ એવું નથી. આ બેશક પ્રકૃતિમાં ઠંડા હોય છે, પરંતુ તેઓ શરીરની ગરમીમાં વધારો કરે છે. વધારે ગરમ પાણી, ચા, કોફી ન પીવી. જ્યારે તે ઓરડાના તાપમાને ઠંડા હોય ત્યારે જ પીઓ. બહારથી આવ્યા પછી, પાણીની બોટલને સીધી ફ્રીજમાંથી બહાર કાઢીને અને તેને પીવાનું શરૂ ન કરો. તેનાથી નુકસાન થઈ
શકે છે.

ઠંડા તેલ મહત્ત્વપૂર્ણ છે
શરીરને ઠંડુ રાખવામાં ઠંડક આપતા તેલ પણ મદદ કરે છે. જાસ્મિન, ચંદન, ખસનું તેલ જેવાં ઘણાં તેલમાં ઠંડકના ગુણ હોય છે, જે તમારા શરીરને ઠંડક આપે છે. તમે તેનો ઉપયોગ રૂમ ફ્રેશનર તરીકે પણ કરી શકો છો.

તો રોજબરોજના સામાન્ય ઉપાયો દ્વારા પણ ગરમીના સમયમાં આપણે આપણા આરોગ્યનું ધ્યાન રાખીને મોટી બીમારીઓથી બચી શકીએ છીએ.

તમારા શરીરની
જરૂરિયાતોનું ધ્યાન રાખો
તમારા શરીરની જરૂરિયાતો પર ધ્યાન આપો અને તમારી ભૂખ અને પૂર્ણતાના સંકેતો અનુસાર ખાઓ. અતિશય ખાવું મામલો બગાડી શકે છે, ખાસ કરીને ગરમ હવામાનમાં.