Stock Market Crash: ભારતીય શેરબજાર હાલ મંદીના તબક્કામાંથી પસાર થઈ રહ્યું છે. છેલ્લા પાંચ મહિનામાં રોકાણકારોના લાખો કરોડો રૂપિયા સ્વાહા થઈ ગયા છે. ભારતીય શેરબજારના ઈતિહાસમાં એક ગુજરાતીના કારણે પણ માર્કેટમાં કડાકો બોલ્યો હતો અને રોકાણકારોને રાતા પાણીએ રડવાનો વારો આવ્યો હતો. ભારતીય શેરબજારમાં ફરી તેજી ક્યારે આવશે તે કહેવું મુશ્કેલ છે.
જાણો ભારતીય શેરબજાર ક્યારે ક્યારે થયું ધડામ
હર્ષદ મહેતા કૌભાંડ (1992)– 1992માં શેરબજારમાં સૌથી મોટો ઘટાડો હર્ષદ મહેતાના સિક્યોરિટીઝ કૌભાંડને કારણે થયો હતો. હર્ષદ મહેતા સ્ટોક બ્રોકર હતા. મહેતાએ છેતરપિંડીભર્યા ભંડોળનો ઉપયોગ કરીને શેરની કિંમતોમાં હેરફેર કરી હતી. આ પછી સેન્સેક્સે તેની વિક્રમી સપાટી તોડી હતી. સેન્સેક્સ 1992માં 4,467થી ઘટીને એપ્રિલ 1993 સુધીમાં 1,980 પર આવી ગયો હતો. આ ઘટાડા પછી, બજારને બેઠું થવામાં 2 વર્ષનો સમય લાગ્યો હતો. આ પરથી એક ફિલ્મ પણ બની હતી. જેનું નામ સ્કેમ 1992 છે. 2023માં આવેલી આ ફિલ્મમાં ગુજરાતી અભિનેતા પ્રતીક ગાંધીએ શાનદાર અભિનય કર્યો હતો.
એશિયન નાણાકીય કટોકટી (1997)– 1997માં શેરબજારમાં મોટો ઘટાડો એશિયન નાણાકીય કટોકટીને કારણે થયો હતો. પરિણામે, ડિસેમ્બર 1997માં, સેન્સેક્સ 4,600 પોઇન્ટથી ઘટીને 3,300 પોઇન્ટ પર આવી ગયો હતો. જે 28 ટકાથી વધુનો ઘટાડો દર્શાવે છે.
ડોટ-કોમ બબલ બર્સ્ટ (2000) – ટેક બબલ વિસ્ફોટને કારણે વર્ષ 2000માં શેરબજારમાં ભારે ઘટાડો થયો હતો. સેન્સેક્સ ફેબ્રુઆરી 2000માં 5,937થી ઘટીને ઓક્ટોબર 2001માં 3,404 થયો હતો, જે 43 ટકાનો ઘટાડો દર્શાવે છે. રોકાણકારોએ ટેકમાંથી અન્ય ક્ષેત્રો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યા પછી શેરબજારમાં ધીમે ધીમે સુધારો થયો હતો.
લોકસભાની ચૂંટણીઓ (2004) – 2004માં યુપીએ ગઠબંધનની અણધારી જીતથી રોકાણકારોમાં ગભરાટ ફેલાયો હતો. 17 મે, 2004ના રોજ સેન્સેક્સમાં 15 ટકાનો ઘટાડો થયો હતો, જે બજારમાં વેચવાલી તરફ દોરી ગયો હતો, જો કે, આગામી 2-3 અઠવાડિયામાં ઇન્ટ્રાડે ચૂંટણી આંચકોમાંથી બેન્ચમાર્ક ઈન્ડેક્સ ફરી રિકવાર થયા હતા.
વૈશ્વિક નાણાકીય કટોકટી (2008)– યુ. એસ. માં લેહમેન બ્રધર્સના પતન અને સબપ્રાઇમ ગીરો કટોકટીએ વૈશ્વિક મંદીને વેગ આપ્યો હતો. જાન્યુઆરી 2008માં તેની 21,206ની ટોચની સપાટીથી સેન્સેક્સ ઓક્ટોબર 2008 સુધીમાં 60 ટકાથી વધુ ઘટીને 8,160 પર આવી ગયો હતો. સરકારના પ્રોત્સાહન પગલાં અને વૈશ્વિક પ્રવાહિતાએ 2009 સુધીમાં ઉછાળો લાવવામાં મદદ કરી હતી.
વૈશ્વિક મંદી (2015-2016)– ચીનના બજારમાં ઘટાડો, કોમોડિટીના ભાવમાં ઘટાડો અને સ્થાનિક નોન-પરફોર્મિંગ એસેટ્સ (એનપીએ) ને કારણે શેરબજારમાં ઘટાડો થયો હતો. જાન્યુઆરી 2015માં સેન્સેક્સ 30,000થી ઘટીને ફેબ્રુઆરી 2016માં 22,951 થયો હતો. સેન્સેક્સ 24 ટકા જેટલો ઘટ્યો હતો. ઘટાડા છતાં, ભારતની આર્થિક મજબૂતાઈને કારણે 12-14 મહિનાની અંદર સેન્સેક્સમાં સુધારો થયો હતો.
કોવિડ-19માં ઘટાડો (માર્ચ 2020) – કોવિડ-19 મહામારીના કારણે વિશ્વવ્યાપી લોકડાઉન અને આર્થિક અનિશ્ચિતતાને કારણે માર્ચ 2020માં શેરબજાર તૂટી પડ્યું હતું. સેન્સેક્સ 39 ટકા ઘટીને જાન્યુઆરી 2020માં 42,273થી માર્ચ 2020માં 25,638 પર આવી ગયો હતો. સરકારની આક્રમક રાજકોષીય અને નાણાકીય નીતિઓ 2020ના અંત સુધીમાં અર્થતંત્રમાં ટેકનિકલ મંદી હોવા છતાં વી-આકારની પુનઃપ્રાપ્તિ તરફ દોરી ગઈ હતી.
આ પણ વાંચો…કોમોડિટી : ડૉલર ઈન્ડેક્સની મજબૂતી અને નફારૂપી વેચવાલીથી સોનાની તેજીને બ્રેક
વેપાર યુદ્ધ અને આર્થિક મંદી (2025)– હાલમાં ભારતીય બજારમાં મોટો ઘટાડો અમેરિકન રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા ટેરિફ વધારવાની જાહેરાત અને ભારતીય જીડીપીમાં ઘટાડાના ભયને કારણે થયો છે. આ ઉપરાંત રૂપિયો નબળો પડવા અને વિદેશી ફંડ્સના આઉટફ્લોને કારણે પણ રોકાણકારોના સેન્ટિમેન્ટ પર અસર પડી હતી. છેલ્લા પાંચ મહિનામાં સેન્સેક્સ 11.54 ટકા તૂટ્યો છે, જ્યારે નિફ્ટી 12.65 ટકા ઘટ્યો છે. બજારમાં આ મોટા ઘટાડાને કારણે રોકાણકારોને લગભગ 92 લાખ કરોડ રૂપિયાનું નુકસાન થયું છે.