નવી દિલ્હી : કેન્દ્રની મોદી સરકારે શનિવારે યુનિફાઇડ પેન્શન સ્કીમને(Unified Pension Scheme)મંજૂરી આપી દીધી છે. તેથી હવે સરકારી કર્મચારીઓને નિવૃત્તિ પછી નિશ્ચિત પેન્શન મળશે. આ પેન્શન યોજના 1 એપ્રિલ, 2025થી અમલમાં આવશે.
યુપીએસમાં શું ખાસ છે?
યુનિફાઇડ પેન્શન સ્કીમ એ સરકારી કર્મચારીઓ માટે નવી પેન્શન યોજના છે. આ યોજના હેઠળ કર્મચારીઓ માટે નિશ્ચિત પેન્શન યોજનાની જોગવાઈ કરવામાં આવશે. આમાં પેન્શનની રકમ નક્કી કરવામાં આવી ન હતી. કેન્દ્રીય માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવના જણાવ્યા અનુસાર યુનિફાઇડ પેન્શન સ્કીમમાં પાંચ મુખ્ય બાબતોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.
નિશ્ચિત પેન્શન
જેમાં કર્મચારીને નિવૃત્તિ પછી નિશ્ચિત પેન્શન મળશે. આ નિવૃત્તિ પહેલાના 12 મહિનાના સરેરાશ મૂળભૂત પગારના 50 ટકા હશે. જો કે, ઓછામાં ઓછા 25 વર્ષ નોકરી કરનારને જ તેનો લાભ મળશે.
નિશ્ચિત લઘુત્તમ પેન્શન
યુનિફાઇડ પેન્શન સ્કીમ હેઠળ, જો કોઈ કર્મચારી ઓછામાં ઓછા 10 વર્ષની સેવા પછી નિવૃત્ત થાય છે, તો તેને દર મહિને લઘુત્તમ પેન્શન 10 હજાર રૂપિયા મળશે.
એશ્યોર્ડ ફેમિલી પેન્શન
યુનિફાઈડ પેન્શન સ્કીમ હેઠળ ફેમિલી પેન્શન પણ આપવામાં આવશે. આ કર્મચારીના મૂળ પગારના 60 ટકા હશે. આ પેન્શન કર્મચારીના મૃત્યુ પછી તરત જ તેના પરિવારને આપવામાં આવશે.
ઇન્ફ્લેશન ઇન્ડેક્સેશન બેનિફિટ
આ ત્રણ પેન્શન પર મોંઘવારી પ્રમાણે ડીઆર (ડીયરર્સ રિલીફ) આપવામાં આવશે. જે ઔદ્યોગિક કામદારો માટે ઓલ ઈન્ડિયા કન્ઝ્યુમર પ્રાઈસ ઈન્ડેક્સ પર આધારિત હશે.
ગ્રેચ્યુઈટી
કર્મચારીને તેના રોજગારના છેલ્લા 6 મહિનાનો પગાર અને ભથ્થાં એકત્ર રકમ તરીકે આપવામાં આવશે. યુનિફાઇડ પેન્શન સ્કીમના સમયે એકત્ર રકમની ચુકવણી કરવામાં આવશે. આ કર્મચારીના છેલ્લા મૂળભૂત પગારનો 1/10મો હશે.
ઓપીએસની જગ્યાએ NPS
કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા ભારતની પેન્શન નીતિઓમાં સુધારો કરવાના પ્રયાસને પગલે NPS એ 1 જાન્યુઆરી, 2004ના રોજ OPS નું સ્થાન લીધું. આ તારીખ પછી સરકારી સેવામાં જોડાનારા લોકોને NPS હેઠળ રાખવામાં આવ્યા હતા. OPS હેઠળ, કર્મચારીઓ નિવૃત્તિ પછી તેમના છેલ્લા પગારના 50 ટકા પેન્શન તરીકે ઉપાડી શકે છે. NPSની શરૂઆત અટલ બિહારી વાજપેયીની સરકાર દ્વારા કરવામાં આવી હતી. ઓપીએસમાં પણ ખામી હતી. તેમાં કોઈ ખાસ સ્ટોર ન હતો. આ કારણોસર OPS લાંબા સમય સુધી ટકાઉ રહી શક્યું નથી.
યુપીએસનો લાભ કોને મળશે?
કેન્દ્રીય મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે કહ્યું કે કેન્દ્ર સરકારના કર્મચારીઓને તે નક્કી કરવાનો અધિકાર હશે કે તેઓ NPSમાં રહેશે કે યુનિફાઈડ પેન્શન સ્કીમમાં જોડાશે. કેબિનેટ સચિવ ટીવી સોમનાથને એમ પણ કહ્યું કે આ યોજના 2004 થી NPS હેઠળ નિવૃત્ત થયેલા તમામ લોકોને લાગુ પડશે. જોકે, યુપીએસ 1 એપ્રિલ, 2025થી અમલમાં આવશે. પરંતુ 31 માર્ચ 2004 થી 2025 સુધી NPS હેઠળ નિવૃત્ત થયેલા તમામ કર્મચારીઓ UPS ના પાંચેય લાભો માટે પાત્ર હશે. સોમનાથને કહ્યું કે મને લાગે છે કે 99 ટકાથી વધુ કેસમાં યુપીએસમાં જવું વધુ સારું રહેશે.
UPS અને OPS વચ્ચેનો તફાવત
હવે યુપીએસ અને એનપીએસ વચ્ચેના તફાવત વિશે વાત કરતાં, સોમનાથે કહ્યું કે બાકીની રકમ પર લગભગ રૂ. 800 કરોડ ખર્ચવામાં આવશે અને પ્રથમ વર્ષમાં તેના અમલીકરણથી સરકારી તિજોરીને લગભગ રૂ. 6,250 કરોડનો ખર્ચ થશે. જૂની પેન્શન યોજનામાં નિવૃત્તિ પછી છેલ્લા પગારની અડધી રકમ પેન્શન તરીકે આપવામાં આવતી હતી. જેમાં ફુગાવાના આંકડાઓના આધારે કર્મચારીનો મૂળ પગાર નક્કી કરવામાં આવ્યો હતો.
જૂના પેન્શનમાં 20 લાખ રૂપિયાની ગ્રેચ્યુઇટી આપવામાં આવતી હતી
જૂના પેન્શનમાં 20 લાખ રૂપિયાની ગ્રેચ્યુઇટી આપવામાં આવતી હતી અને નિવૃત્ત કર્મચારીના મૃત્યુ પર તેના પરિવારને પૈસા આપવામાં આવતા હતા. આમાં, સરકાર કર્મચારીના પગારમાંથી કોઈપણ કપાત વિના સંપૂર્ણ પેન્શન કવર આપવામાં આવતું હતું. જ્યારે આ સ્કીમમાં માત્ર આશ્વાસન આપવામાં આવ્યું છે.
