નવી દિલ્હી: યુનાઈટેડ નેશન્સ જનરલ એસેમ્બલી (UNGA) ના 78મા સેશનના પ્રમુખ ડેનિસ ફ્રાન્સિસે સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં ભારતની મહત્વની ભૂમિકાને સ્વીકારી હતી. તેને “પરિપક્વ, અત્યંત સન્માનીત સભ્ય” અને વિવિધ પાસાઓમાં ‘લીડર’ તરીકે વર્ણવ્યું હતું. તેમણે UNGAમાં દેશની વિશ્વસનીયતા અને પ્રભાવને ઓળખીને સુરક્ષા પરિષદ (UNSC)માં સ્થાયી સીટ મેળવવાની ભારતની ક્ષમતા અંગે પણ આશાવાદ વ્યક્ત કર્યો હતો. UNGA પ્રમુખ બુધવારે રાષ્ટ્રીય રાજધાનીમાં એક પ્રેસ કોન્ફરન્સને સંબોધિત કરી રહ્યા હતા જ્યારે તેમને સુરક્ષા પરિષદમાંથી વિશ્વની સૌથી મોટી લોકશાહીની ગેરહાજરી અંગે પ્રશ્ન કરવામાં આવ્યો હતો.
ફ્રાન્સિસે સુરક્ષા પરિષદના જૂના માળખા વિશે ચિંતા વ્યક્ત કરી, એવું માનીને કે તે વર્તમાન ભૌગોલિક રાજકીય વાસ્તવિકતાઓને પ્રેઝેન્ટ કરવામાં નિષ્ફળ જાય છે. આંતરરાષ્ટ્રીય શાંતિ અને સલામતી માટે મહત્વપૂર્ણ નિર્ણયો લેવામાં કાઉન્સિલની અસમર્થતા પર પ્રકાશ પાડતા, તેમણે કહ્યું, “યુનાઇટેડ નેશન્સ સિક્યુરિટી કાઉન્સિલ હાલમાં અસ્તિત્વમાં છે તે વિશ્વ ઇતિહાસમાં એવા સમયગાળાની યાદ અપાવે છે જે હવે અસ્તિત્વમાં નથી. ત્યારથી, વિશ્વ મૂળભૂત રીતે બદલાઈ ગયું છે.”
UNSCની ભૂમિકા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે, ખાસ કરીને જ્યારે ભૌગોલિક રાજકીય પ્રભાવોને કારણે વીટો (Vito Power) નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. તેમણે કહ્યું, “આ બાબતની હકીકત એ છે કે કાઉન્સિલ, તાજેતરના વર્ષોમાં, આંતરરાષ્ટ્રીય શાંતિ અને સુરક્ષાને મજબૂત કરવામાં મદદ કરવા અને સમર્થન આપવા માટે જરૂરી નિર્ણયો લેવામાં વધુને વધુ અસમર્થ છે. મોટાભાગે ભૌગોલિક રાજકીય કારણોસર. જિયોપોલિટિક્સ, ગ્લોબલ ડાયનેમિક્સ જિયોપોલિટિક્સ કાઉન્સિલમાં આયાત થાય છે અને તે હંમેશા એક અથવા બીજી બાજુ વીટોનો ઉપયોગમાં થાય છે.
ANI અનુસાર, UNSCમાં ભારતના સમાવેશને લગતા પ્રશ્ન પર, UNGA પ્રમુખે કહ્યું, “ભારત સંયુક્ત રાષ્ટ્રનું પરિપક્વ, ઉચ્ચ સન્માનિત સભ્ય છે. તે ઘણી ખરી રીતે મહત્વનુ લીડર છે. અને મને ખાતરી છે કે આ હકીકત સામાન્ય જનરલ એસેમ્બલીના સભ્યોને ખબર નથી. તેથી, હું ઈચ્છું છું કે ભારત સરકાર અને લોકો કાયમી ધોરણે કાઉન્સિલનું સભ્યપદ મેળવવાના તેમના પ્રયત્નોમાં સફળ થાય. “આ થાય છે કે નહીં તે સભ્યોએ નક્કી કરવાનું છે.”
ભારત લાંબા સમયથી વિકાસશીલ વિશ્વના હિતોનું વધુ સારી રીતે પ્રતિનિધિત્વ કરવા માટે સેક્યુરિટી કાઉન્સીલમાં કાયમી બેઠકની માંગ કરી રહ્યું છે. ડેનિસ ફ્રાન્સિસ જેવી પ્રભાવશાળી વ્યક્તિઓના સમર્થનથી ભારતના હેતુને વેગ મળ્યો છે, જેઓ વૈશ્વિક શાંતિ અને સુરક્ષામાં સકારાત્મક યોગદાન આપવાની દેશની ક્ષમતામાં વિશ્વાસ રાખે છે.
ભારત આઠ વખત (16 વર્ષ) સુધી સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદનું અસ્થાયી સભ્ય રહ્યું છે. ભારત UNSCમાં કાયમી સભ્યપદ મેળવવા માટે એકબીજાને ટેકો આપતા દેશોના સમૂહ, G4નો સભ્ય છે. આ દેશો યુએનએસસીમાં સુધારાની હિમાયત કરે છે.
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ જુલાઈ 2023માં ફ્રાન્સની તેમની મુલાકાત દરમિયાન યુએન સિક્યુરિટી કાઉન્સિલમાં ભારતની કાયમી સભ્યપદની જોરદાર હિમાયત કરી હતી અને કહ્યું હતું કે યુએનની પ્રાથમિક સંસ્થા વિશ્વ માટે વાત કરવાનો દાવો કરી શકે નહીં જ્યારે તેનો સૌથી વધુ વસ્તી ધરાવતો દેશ અને સૌથી મોટી લોકશાહી કાયમી સભ્ય નથી.
