2009 થી 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં કેવું રહ્યું છે ભાજપ અને કોંગ્રેસનું પર્ફોર્મન્સ? જાણો વિગત
નવી દિલ્હીઃ ભાજપે 2014ની લોકસભા ચૂંટણીમાં જ્યારે ગુજરાતના તત્કાલિન મુખ્યમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીને વડાપ્રધાન પદના ઉમેદવાર જાહેર કર્યા ત્યારે સમગ્ર દેશભરમાં મોદી લહેર ઉઠી હતી. લોકસભા ચૂંટણી 2014માં ભાજપને 282 બેઠકો મળી, જે 272ના જાદુઈ બહુમતીના આંકડા કરતા 10 બેઠકો વધુ હતી. બીજી તરફ કોંગ્રેસ પાર્ટીના નેતૃત્વમાં સતત બે ટર્મમાં કેન્દ્રની સત્તા પર 10 વર્ષ શાસન કરનાર યુપીએ સરકારના બીજા કાર્યકાળમાં કૌભાંડોને કારણે દેશવાસીઓમાં નિરાશાનું વાતાવરણ જોવા મળ્યું હતું.
આના પરિણામે 2014ની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસે તેના અત્યાર સુધીના ઇતિહાસમાં સૌથી ખરાબ પ્રદર્શન કર્યું હતું. કોંગ્રેસ પાર્ટી માત્ર 44 બેઠકો જીતીને ડબલ ડિજિટમાં આવી ગઈ હતી. વર્ષ 2019માં આગામી સામાન્ય ચૂંટણીઓમાં પણ તેના સાંસદોની સંખ્યા બે આંકડામાં રહી હતી.
આ દરમિયાન ભાજપનો વિકાસ થતો રહ્યો અને પ્રાદેશિક પક્ષો પણ વધતા ગયા. આંકડાઓ પર નજર કરીએ તો ખબર પડશે કે કોંગ્રેસ પાર્ટીને માત્ર ભાજપ જ નહીં પરંતુ પ્રાદેશિક પક્ષો પણ કેવી રીતે ઉઠાવી રહ્યા છે.
2009ની લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપ અને કોંગ્રેસ વચ્ચે 173 સીટો પર સીધો મુકાબલો હતો. આ બેઠકો પર ભાજપ કે કોંગ્રેસ કાં તો જીતી હતી અથવા બીજા સ્થાને રહી હતી. કોંગ્રેસે આમાંથી 54% બેઠકો જીતી હતી જ્યારે ભાજપે બાકીની 46% બેઠકો જીતી હતી. પરંતુ 2014માં સ્થિતિ પલટાઈ ગઈ હતી.
2014ની લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપે સીધા મુકાબલામાં 173 બેઠકોમાંથી 88% બેઠકો જીતી હતી. તેને 189 સીધા મુકાબલાવાળી બેઠકોમાંથી 166 બેઠકો મળી હતી જ્યારે કોંગ્રેસને માત્ર 23 બેઠકોથી સંતોષ માનવો પડ્યો હતો. આ અંતર 2019માં મોટું થયું જ્યારે ભાજપે સીધી ચૂંટણી લડેલી 190માંથી 92% બેઠકો કબજે કરી હતી.
બંને પક્ષોના વોટ શેરની વાત કરીએ તો, અહીં પણ આ જ બાબત છે, બસ થોડો ફેરફાર છે. ભાજપનો વોટ શેર 2009 માં 41% થી વધીને 2014 માં 50.9% અને 2019 માં 56.5% થયો.જ્યારે વોટ શેરની દ્રષ્ટિએ કોંગ્રેસને 2009 અને 2014ની વચ્ચે ઘટાડો સહન કરવો પડ્યો હતો, પરંતુ 2019માં થોડો સુધારો જોવા મળ્યો હતો. જો કે, મતોમાં વધારો બેઠકો પર વિજયમાં ફેરવાઈ ગયો નહોતો.
વર્ષ 2009માં 53 બેઠકો એવી હતી જ્યાં ભાજપ અને કોંગ્રેસ સિવાય અન્ય કોઈપણ પક્ષ વચ્ચે સીધો મુકાબલો હતો. ભાજપે અહીં દર ત્રણમાંથી લગભગ 2 બેઠકો જીતી છે. તેણે 2014 માં તેનો સ્ટ્રાઈક રેટ સુધાર્યો અને બિન-કોંગ્રેસી પક્ષો સામે 79% બેઠકો જીતી હતી.
જોકે, 2019માં ભગવા પાર્ટી આમાંના મોટા ભાગના પ્રાદેશિક પક્ષોથી પાછળ રહી ગઈ હતી. વોટ શેરની દ્રષ્ટિએ, ભાજપે સતત વૃદ્ધિ નોંધાવી છે જ્યારે બિન-કોંગ્રેસી પક્ષો, જેઓ તેમના પ્રભાવવાળા મજબુત વિસ્તારોમાં નોંધપાત્ર સમર્થન મેળવ્યું છે, સ્થાનિક પક્ષોના વોટ શેરમાં 2014 માં ઘટાડો નોંધાયો છે. જો કે, તેમને 2019 માં નોંધપાત્ર ફાયદો થયો હતો.