પિનલ કોડને બદલી નાખનારા નવા ફોજદારી કાયદા 1 જુલાઈથી અમલમાં આવશે
સંસદ દ્વારા ત્રણ કાયદાઓને મંજૂરી આપવામાં આવી હતી અને રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મૂએ ગયા ડિસેમ્બરમાં તેને મંજૂરી આપી હતી.
નવી દિલ્હી:ત્રણ નવા ફોજદારી કાયદા 1 જુલાઈથી અમલમાં આવશે અને દેશના વસાહતી યુગના કાયદાઓનું સ્થાન લેશે, એવી જાહેરાત સરકારે શનિવારે કરી હતી. ભારતીય ન્યાય (બીજું) સંહિતા, ભારતીય નાગરિક સુરક્ષા (દ્વિતીય) સંહિતા, અને ભારતીય સાક્ષ્ય (બીજો) ખરડો 1860ની ભારતીય દંડ સંહિતા, 1973ની ફોજદારી કાર્યવાહીની સંહિતા (CrPC) અને ભારતીય પુરાવા અધિનિયમ 187-નું સ્થાન લેશે. સંસદ દ્વારા ત્રણ કાયદાઓને મંજૂરી આપવામાં આવી હતી અને રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મૂએ ગયા ડિસેમ્બરમાં તેને મંજૂરી આપી હતી.
નવા કાયદાઓ “ભારતીયતા, ભારતીય બંધારણ અને લોકોની સુખાકારી પર ભાર મૂકે છે,” કેન્દ્રીય ગૃહપ્રધાન અમિત શાહે સંસદમાં ગયા વર્ષે રજૂ કરતી વખતે કહ્યું હતું. નવા કાયદાઓ ટેકનોલોજીના ઉપયોગને પ્રોત્સાહિત કરે છે અને તપાસ, કાર્યવાહી અને ન્યાયિક પ્રણાલીમાં ફોરેન્સિક વિજ્ઞાનને વધુ મહત્ત્વ આપે છે, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું. શાહે ભારપૂર્વક એવું જણાવ્યું હતું કે એક વાર ત્રણ કાયદા હેઠળની તમામ સિસ્ટમો અમલમાં આવી જાય પછી પાંચ વર્ષમાં ભારતીય ફોજદારી ન્યાય પ્રણાલી વિશ્વની સૌથી અદ્યતન બની જશે.
BNS, IPCને બદલવા માટે સુયોજિત છે, બદલાતા સમયને ધ્યાનમાં રાખીને ફોજદારી કાયદાનાં મુખ્ય પાસાંઓમાં સુધારો કર્યો છે, જેમાં નાની ચોરીઓ માટે સજા તરીકે ‘સમુદાય સેવા’ અને લિંગની વ્યાખ્યામાં ટ્રાન્સજેન્ડરને ઉમેરવાનો સમાવેશ થાય છે.
ન્યાય સંહિતામાં સંગઠિત અપરાધ, આતંકવાદી કૃત્યો, મોબ લિંચિંગ, હિટ એન્ડ રન, કપટપૂર્ણ માધ્યમથી મહિલાનું જાતીય શોષણ, ચેન સ્નેચિંગ, ભારતની બહાર ઉશ્કેરણી જેવાં, ભારતના સાર્વભૌમત્વ જોખમમાં મૂકતાં, અખંડિતતા અને એકતાને જોખમમાં મૂકતાં કૃત્યો જેવા 20 નવા ગુનાઓનો પણ સમાવેશ થાય છે.
નવા કાયદાઓ આતંકવાદને શું કહે છે તેની મર્યાદાને વિસ્તૃત કરશે અને મોબ લિંચિંગ અને સગીરોના બળાત્કાર માટે મૃત્યુદંડની જોગવાઈ પ્રદાન કરશે. નવા કાયદા હેઠળ વ્યભિચાર, સમલૈંગિક સેક્સ અને આત્મહત્યાના પ્રયાસોને હવે અપરાધ ગણવામાં આવશે નહીં.
રાજદ્રોહ કાયદો રદ કરવામાં આવ્યો છે અને તેને એક નવી કલમ સાથે બદલવામાં આવ્યો છે જે ભારતના સાર્વભૌમત્વ, એકતા અને અખંડિતતાને જોખમમાં મૂકતા કૃત્યોને ગુનાહિત બનાવે છે.
