ભારત ઝડપથી વૃદ્ધ થઇ રહ્યું છે

નવી દિલ્હીઃ ભારતમાં વૃદ્ધોની વસ્તી ઝડપથી વધી રહી છે અને 15 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના વ્યક્તિઓની સંખ્યામાં સતત ઘટાડો થઈ રહ્યો છે. યુનાઇટેડ નેશન્સ પોપ્યુલેશન ફંડે ‘ઇન્ડિયા એજિંગ રિપોર્ટ 2023’ બહાર પાડ્યો છે. યુએનના નવા અહેવાલ મુજબ, વર્ષ 2046 સુધીમાં ભારતમાં વૃદ્ધ લોકોની સંખ્યા 0-14 વર્ષની વય જૂથના બાળકોની સંખ્યા કરતાં વધી જશે, જે ભારતમાં વૃદ્ધત્વની ગતિ દર્શાવે છે. અહેવાલમાં 2010 થી વૃદ્ધોની વસ્તીમાં તીવ્ર વધારો નોંધવામાં આવ્યો છે. દેશમાં 15 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના લોકોની સંખ્યામાં ઘટાડો જોવા મળે છે. હાલમાં તે દેશનો સૌથી મોટો યુવાનોનો સમૂહ છે.
યુનાઈટેડ નેશન્સ પોપ્યુલેશન ફંડ (UNFPA) એ તેના ‘ઇન્ડિયા એજિંગ રિપોર્ટ 2023’ માં એક ડેટાને ટાંકીને જણાવ્યું હતું કે આજના પ્રમાણમાં યુવા ભારત નિઃશંકપણે આગામી દાયકાઓમાં ઝડપથી વૃદ્ધ સમાજ બનશે. રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે કે 2022માં (1 જુલાઈ સુધીમાં) 60 વર્ષ અને તેથી વધુ ઉંમરના 14.9 કરોડ લોકો હતા, જે દેશની વસ્તીના લગભગ 10.5% છે. પરંતુ 2036 સુધીમાં તે વધીને 15% (લગભગ 22.7 કરોડ) થવાની ધારણા છે. 2050 સુધીમાં, વૃદ્ધ વ્યક્તિઓનો હિસ્સો વધીને 20.8% (34.7 કરોડ) થશે. આ કારણે દર પાંચમાંથી એક વ્યક્તિ વૃદ્ધ બનશે. સદીના અંત સુધીમાં, વૃદ્ધો દેશની કુલ વસ્તીના 36% કરતા વધુ હશે. મોટાભાગના દક્ષિણી રાજ્યો અને હિમાચલ અને પંજાબ જેવા પસંદગીના ઉત્તરીય રાજ્યોમાં રાષ્ટ્રીય સરેરાશ કરતા વૃદ્ધોની વસ્તીનો હિસ્સો વધુ છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્રના એક નવા અહેવાલ મુજબ ભારતમાં 40 ટકાથી વધુ વૃદ્ધો ગરીબ છે. લગભગ 18.7 ટકા વૃદ્ધો પાસે આવકનો કોઈ સ્ત્રોત નથી. એકંદરે, ભારતમાં દર પાંચમાંથી બે વૃદ્ધ વ્યક્તિ ગરીબ છે. જો કે, ગરીબોની ટકાવારીમાં પણ વિવિધ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં ઘણું અંતર છે. જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં ગરીબોનો દર 4.2 ટકા અને પંજાબમાં પાંચ ટકા છે જ્યારે લક્ષદ્વીપમાં તે 40.2 ટકા અને છત્તીસગઢમાં 47 ટકા છે.