પંજાબમાં ખેડૂતોને મળતી મફત વીજળી યોજના પર સંકટ! કેન્દ્ર લાવ્યું ડિસ્કોમ્સના ખાનગીકરણનો ફોર્મ્યુલા
ચંદીગઢ: પંજાબ સરકાર દ્વારા સ્થાનિક ગ્રાહકો અને ખેડૂતોને આપવામાં આવતી મફત વીજળી યોજના આગામી સમયમાં જોખમમાં મુકાઈ શકે છે. કેન્દ્ર સરકારે રાજ્યો પર વીજળી સબસિડીનું બાકી લેણું ચૂકવવા માટે દબાણ વધાર્યું છે અને આ માટે ખાનગીકરણના ત્રણ વિકલ્પો સાથેનો સખત ફોર્મ્યુલા તૈયાર કર્યો છે. આ પ્રસ્તાવ એવા રાજ્યો પર કડક નિયંત્રણ રાખવા માટે છે જે સમયસર વીજળી સબસિડીનું ચૂકવણું કરી શકતા નથી.
પંજાબમાં મફત વીજળીનો વ્યાપ ઘણો મોટો છે. ખેડૂતોને ટ્યુબવેલ ચલાવવા માટે મફત વીજળી અપાય છે, જ્યારે સ્થાનિક ગ્રાહકોને દર મહિને ૩૦૦ યુનિટ સુધી મફત વીજળીનો લાભ મળે છે. જ્યાં વર્ષ ૧૯૯૭-૯૮ માં કૃષિ ક્ષેત્રની સબસિડી ₹૬૦૪.૫૭ કરોડ હતી, તે વર્ષ ૨૦૨૫-૨૬ માં વધીને ₹૧૦,૦૦૦ કરોડ થઈ ગઈ છે. જો અન્ય વર્ગોની સબસિડી પણ જોડી દેવામાં આવે તો કુલ અંદાજિત સબસિડી ₹૨૦,૫૦૦ કરોડ સુધી પહોંચી ગઈ છે.
કેન્દ્રના ત્રણ વિકલ્પો: ખાનગીકરણનો ફોર્મ્યુલા
ઓલ ઇન્ડિયા પાવર એન્જિનિયર્સ ફેડરેશનના પ્રવક્તા વીકે ગુપ્તાએ માહિતી આપી હતી કે કેન્દ્ર સરકારે ત્રણ વિકલ્પો સૂચવ્યા છે. પહેલો વિકલ્પ છે કે રાજ્ય સરકાર વીજળી વિતરણ કંપનીઓમાં 51% હિસ્સેદારી વેચીને તેમને પબ્લિક-પ્રાઇવેટ પાર્ટનરશિપ (PPP) મોડેલ હેઠળ ચલાવે. બીજો વિકલ્પ છે વીજળી વિતરણ કંપનીઓમાં 26% હિસ્સેદારી અને મેનેજમેન્ટનો નિયંત્રણ કોઈ ખાનગી કંપનીને સોંપવામાં આવે. ત્રીજો વિકલ્પ છે કે જો કોઈ રાજ્ય ખાનગીકરણથી બચવા માંગે તો, તેણે પોતાની ડિસ્કોમ્સને SEBI અને સ્ટોક એક્સચેન્જમાં રજિસ્ટર કરાવવી પડશે.
તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે આ પ્રસ્તાવ હાલમાં ઉત્તર પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, મધ્ય પ્રદેશ, રાજસ્થાન, હરિયાણા, આંધ્ર પ્રદેશ અને તમિલનાડુ જેવા સાત રાજ્યો સાથેની ઉચ્ચ સ્તરીય બેઠકમાં શેર કરવામાં આવ્યો છે. જોકે પંજાબ આ બેઠકમાં સામેલ નહોતું, પરંતુ આગામી સમયમાં તેના પર પણ આ દબાણ વધી શકે છે.
ખેડૂતો અને યુનિયનોનો વિરોધ
પંજાબના ખેડૂત સંગઠનોએ વીજળીના ખાનગીકરણનો સખત વિરોધ કર્યો છે. તેમનું કહેવું છે કે મફત વીજળી પર આધારિત કૃષિ ક્ષેત્ર પર આ સીધો હુમલો છે. યુનિયનોએ વીજળી સંશોધન બિલ-૨૦૨૫ નો પણ વિરોધ કર્યો છે, જે ટેરિફમાં ફેરફાર અને ખાનગી કંપનીઓને પ્રાથમિકતા આપવાની વાત કરે છે. ખેડૂત નેતાઓનો આરોપ છે કે આ બિલ સામાન્ય જનતાના ભોગે ખાનગી કંપનીઓને લાભ પહોંચાડવા તરફનું પગલું છે.
