મુંબઈ મહાનગરપાલિકાનો રેઢિયાળ કારભાર

(અમારા પ્રતિનિધિ તરફથી)

મુંબઈ: ઑક્ટ્રોય નાબૂત થયા બાદથી પ્રોપર્ટી ટેક્સ મુંબઈ મહાનગરપાલિકાની આવકનો મુખ્ય સ્ત્રોત ગણાય છે. અમુક કાયદાકીય અડચણને કારણે નાણાંકીય વર્ષ ૨૦૨૩-૨૪ માટે પ્રોપર્ટી ટૅક્સના બિલ અત્યાર સુધી પાલિકા ટેક્સધારકોને મોકલી શકી નથી. તેથી હવે પાલિકાએ ડિફોલ્ટરો પાસેથી ટેક્સ વસૂલવા માટે કમર કસી છે, તે માટે મુંબઈના ઠેર ઠેર નાગરિકોને નાણાંકીય વર્ષ ૨૦૨૨-૨૩ના બાકી રહેલો પ્રોપર્ટી ટેક્સ ચૂકવી દેવાની અપીલ કરતા મોટા હૉર્ડિંગ્સ બેસાડેલા છે.

હાલ મુંબઈના અનેક મોટા જંકશનો પર પાલિકા દ્વારા નાગરિકોને નાણાંકીય વર્ષ ૨૦૨૨-૨૩ માટેનો બાકી રહેલો પ્રોપર્ટી ટેક્સ ચૂકવી દેવાની અપીલ કરી છે. હૉર્ડિંગ્સમાં આપેલી સૂચના મુજબ ૨૦૨૨-૨૩ (પહેલી એપ્રિલ- ૨૦૨૨થી ૩૧ માર્ચ, ૨૦૨૩)ના આર્થિક વર્ષની પ્રોપર્ટી ટેક્સ ભરવાની મુદત પૂરી થઈ ગઈ હોય એવા ટેક્સપેયરોને હવે દર મહિને લાગુ થનારી બે ટકા રકમ સહિત દંડની ચક્રવૃદ્ધિ વ્યાજની રકમ ટાળવા માટે અથવા જપ્તીની કાર્યવાહી ટાળવા માટે પ્રોપર્ટી ટેક્સ ભરી દેવાની અપીલ કરવામાં આવી છે.

પાલિકાના ઉચ્ચ અધિકારીએ ‘મુંબઈ સમાચાર’ને જણાવ્યું હતું કે મુજબ પ્રોપર્ટી ટેક્સ પાલિકાનો આવકનો મુખ્ય સ્ત્રોત્ર ગણાય છે. અમુક કાયદાકીય અડચણને કારણે ચાલુ નાણાકીય વર્ષ માટેના બિલ આઠ મહિના બાદ પણ ટેક્સધારકોને મોકલી શકી નથી. તેથી હવે પાલિકાએ ડિફોલ્ટરો પાસેથી બાકી રહેલો ટેક્સ વસૂલી પર ધ્યાન આપી રહી છે, જે માટે નાગરિકોને અપીલ કરવા હૉર્ડિંગ્સ લગાવવામાં આવ્યા છે.

નોંધનીય છે કે થોડા દિવસ અગાઉ પાલિકાએ શુક્રવાર પહેલી ડિસેમ્બરથી નાણાંકીય વર્ષ ૨૦૨૩-૨૪ માટે કરદાતાઓને ૧૦ ટકા વધારા સાથેના કામચલાઉ બિલ મોકલવાનું ફરી શરૂ કરવામાં આવશે એવું જણાવ્યું હતું. જોકે હજી સુધી બિલ મોકલવાનું ચાલુ કરવામાં આવ્યું હતું. એ બાબતે ઉચ્ચ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે પહેલી ડિસેમ્બરથી બિલ મોકલવાના હતા. પરંતુ થોડો વિલંબ થયો છે અને વચ્ચે શનિવાર-રવિવારની રજા પણ આવી ગઈ છે. જોકે આવતા અઠવાડિયાથી બિલ મોકલવાનું ચાલુ કરી દેવામાં આવશે.

આઠ મહિનામાં ફક્ત ૧૨ ટકા ટેક્સ વસૂલ્યો!

મુંબઈ મહાનગરપાલિકાએ નાણાંકીય વર્ષ ૨૦૨૩-૨૪ માટે પ્રોપર્ટી ટૅક્સ વસૂલવાનું લક્ષ્યાંક ૪,૫૦૦ કરોડ રૂપિયાનું રાખ્યું છે. આ વર્ષે બિલ મોકલવામાં થયેલા વિલંબને કારણે ૨૭ નવેમ્બર, ૨૦૨૩ સુધીમાં માત્ર ૫૪૨ કરોડ રૂપિયા જ વસૂલ કરી શકી છે. ગયા વર્ષે આ જ સમયગાળામાં પાલિકાએ ૧,૪૫૨ કરોડ રૂપિયાનો ટેક્સ વસૂલ કરવામાં પાલિકા સફળ રહી હતી. પાલિકાના અસેસર ઍન્ડ કલેકટર ડિપાર્ટમેન્ટના કહેવા મુજબ આઠ મહિનામાં વસૂલ કરેલી રકમ એ અગાઉની એરિયર્સની રકમ છે. એક વખત બિલ મોકલવાનું ચાલુ કરવામાં આવશે ત્યારબાદ આ રકમમાં વધારો થશે.

બિલ મોકલવામાં વિલંબ કેમ?

પાલિકાએ ૨૦૧૦થી પ્રોપર્ટી ટૅક્સની ગણતરી કરવા અને નવા દરો વસૂલવા માટે કેપિટલ વેલ્યુ સિસ્ટમ દાખલ કરી હતી. ૨૦૧૯માં મુંબઈ હાઈ કોર્ટે પૂર્વ નિર્ધારિત કરવેરા સંબંધિત કેટલાક નિયમોને બાજુ પર રાખ્યા હતા. પાલિકાએ આ આદેશને સુપ્રીમ કોર્ટમાં પડકાર્યો હતો, પરંતુ તેમને કોઈ રાહત મળી નહોતી. સુપ્રીમ કોર્ટે પાલિકાને નવા નિયમો ઘડવા અને કરદાતાઓને નવા બિલ આપવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો. પરિણામે પાલિકાએ ૨૦૧૦-૨૦૧૨ની વચ્ચે કેપિટલ વેલ્યૂ સિસ્ટમને આધારિત પ્રોપટી બિલ ચૂકવનારા કરદાતાઓને હજારો કરોડ રૂપિયા પાછા કરવા પડવાના છે. તેથી પાલિકાએ ભવિષ્યના બિલોમાં નાગરિકો પાસેથી વસૂલ કરેલી વધારવાની રકમ રિફંડ અથવા નવા બિલ સાથે એડજસ્ટ કરવા ઉપરાંત તમામ પ્રોપર્ટીની કેપિટલ વેલ્યુ પર ફરી કામ કરવું પડવાનું છે. નાગરિકો પાસેથી પ્રોપર્ટી ટૅક્સમાં વસૂલ કરેલા કરોડો રૂપિયા તેમને પાછા કરવામાં અસમર્થતા દર્શાવીને પાલિકાએ રાજ્ય સરકારને બીએમસી ઍક્ટમાં સુધારો કરવા વિનંતી કરી છે.