Amalki Ekadashi 2024: જાણો આમળા એકાદશીનું મહત્વ, શું છે તેની પાછળની કથા
દર વર્ષે કુલ 24 એકાદશીઓ આવે છે. આમાંની એક અમલકી (આમળા) એકાદશી છે જે ફાગણ સુદમાં આવે છે. તેને આમળા એકાદશી પણ કહેવામાં આવે છે. આમળાનું વૃક્ષ ભગવાન વિષ્ણુને ખૂબ જ પ્રિય છે. એવું કહેવાય છે કે આમળાના ઝાડમાં ભગવાન વિષ્ણુ અને માતા લક્ષ્મી સ્વયં નિવાસ કરે છે. તેથી અમલકી (આમળા) એકાદશી પર શ્રી હરિની પૂજાનું વિશેષ મહત્વ આપવામાં આવ્યું છે. એવું કહેવાય છે કે આ દિવસે આમળાને ઉકાળીને, આમળાના પાણીથી સ્નાન કરવું, આમળાની પૂજા કરવી, આમળાનું સેવન કરવું અને આમળાનું દાન કરવાનો વિશેષ મહિમા છે.
અમલકી એકાદશી તિથિ 20 માર્ચે સવારે 12:21 વાગ્યે શરૂ થશે અને 21 માર્ચે સવારે 02:22 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. આવી સ્થિતિમાં 20મી માર્ચે રંગભરી એકાદશી ઉપવાસ કરવામાં આવશે. રંગભરી એકાદશી પર પૂજા માટેનું શુભ સમય 20 માર્ચે સવારે 6.25 થી 9.27 સુધીનો રહેશે.
આમળાકી એકાદશીના દિવસે પૂજાથી લઈને ભોજન સુધીના દરેક કાર્યમાં આમળાનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. આ દિવસે સવારે સ્નાન કર્યા પછી ભગવાન વિષ્ણુનું ધ્યાન કરો અને વ્રતનો સંકલ્પ લો. આ પછી સ્નાન વગેરે કરીને ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરો. ભગવાનની સામે ઘીનો દીવો પ્રગટાવો અને વિષ્ણુ સહસ્ત્રનામનો પાઠ કરો. પૂજા પછી આમળાના ઝાડ નીચે નવરત્ન યુક્ત કલશ સ્થાપિત કરવાનું ભૂલશો નહીં. જો આમળાનું ઝાડ ઉપલબ્ધ ન હોય તો શ્રી હરિને આમળા અર્પણ કરો.
આ દિવસે આમળાના ઝાડને ધૂપ, દીવો, ચંદન, કુમકુમ, ફૂલ, અક્ષત વગેરે ચઢાવો. પછી તેની નીચે કોઈ ગરીબ અથવા જરૂરિયાતમંદને ભોજન કરાવો. બીજા દિવસે એટલે કે દ્વાદશી તિથિના દિવસે સ્નાન કરીને ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરો અને કલશ, વસ્ત્રો અને આમળા વગેરે કોઈ ગરીબને દાન કરો.
દંતકથા અનુસાર, ચિત્રસેન નામનો એક રાજા હતો. તેમના રાજ્યમાં એકાદશી વ્રતનું ખૂબ મહત્વ હતું. રાજ્યનો દરેક નાગરિક આ ઉપવાસ કરતો હતો. રાજાને આમળા એકાદશી પ્રત્યે ખૂબ જ ભક્તિ હતી.
એક દિવસ રાજા શિકાર કરતી વખતે દૂર જંગલમાં ગયો. પછી કેટલાક જંગલી અને પહાડી ડાકુઓએ રાજાને ઘેરી લીધો. આ પછી ડાકુઓએ રાજા પર હથિયારોથી હુમલો કર્યો. પરંતુ ભગવાનની કૃપાથી રાજા પર જે પણ શસ્ત્રો છોડવામાં આવશે તે ફૂલોમાં ફેરવાઈ જતાં હતા.
મોટી સંખ્યામાં ડાકુઓને કારણે રાજા બેભાન થઈને જમીન પર પડી ગયો. પછી રાજાના શરીરમાંથી એક દૈવી શક્તિ પ્રગટ થઈ અને બધા રાક્ષસોને મારીને અદૃશ્ય થઈ ગઈ. જ્યારે રાજાને હોશ આવ્યો ત્યારે તેણે બધા રાક્ષસોને મરેલા જોયા. રાજાને આશ્ચર્ય થયું કે આ ડાકુઓને કોણે માર્યા?
ત્યારે આકાશમાંથી અવાજ આવ્યો – હે રાજા! આ બધા રાક્ષસો આમળા એકાદશીના તમારા ઉપવાસની અસરથી માર્યા ગયા છે. તમારા શરીરમાંથી ઉત્પન્ન થયેલી આમળા એકાદશીની વૈષ્ણવી શક્તિએ તેમનો વધ કર્યો છે. તેમની હત્યા કર્યા પછી, તે ફરીથી તમારા શરીરમાં પ્રવેશ્યું. ત્યારે અમલકી એકાદશીના વ્રત પ્રત્યેની આરાધના વધુ વધી ગઈ.
નોંધ: આ લેખ વાચકોની રુચિને ધ્યાનમાં રાખીને ધાર્મિક માન્યતાઓને આધારે તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. આ લેખમાં કરેલા દાવા સાથે લેખક કે સંસ્થા સંપૂર્ણપણે સહમત છે તેવું માની લેવું નહીં.
