દરેક ઉંમર અને રોગમાં છે યોગના ફાયદા

વિશેષ – દિવ્યજ્યોતિ `નંદન’

યોગ વાસ્તવમાં શરીરની વિવિધ મુદ્રાઓ છે અને યોગાસનોનું જ્ઞાન એટલે કે આ મુદ્રાઓનું જ્ઞાન જે, આપણને તમામ પ્રકારના રોગોથી બચાવવામાં સક્ષમ છે

તાજેતરમાં, જ્હોન હોપક્નિસ મેડિસિન હોમ' એ તેના એક હેલ્થ બુલેટિનમાં કબૂલ્યું છે કે 21મી સદીમાં આખી મેડિકલ સિસ્ટમ યોગને આયર્ન તરીકે ગણી રહી છે. કારણ કે આજ સુધી મેડિકલ સાયન્સમાં એવી કોઈ દવા નથી બની કે જે એકસાથે અનેક રોગોમાં સમાન રીતે ફાયદાકારક હોય અને ન તો એવી કોઈ મેડિકલ શોધ થઈ હોય જે ભારતના પ્રાચીન જ્ઞાનયોગ’ સાથે સ્પર્ધા કરી શકે.

દુનિયામાં એવો કોઈ રોગ નથી અને એવી કોઈ ઉંમર નથી કે જ્યારે યોગાસનોના ફાયદા ન હોય. દરેક રોગ માટે અમુક ચોક્કસ યોગ છે. યોગ વાસ્તવમાં શરીરની વિવિધ મુદ્રાઓ છે અને યોગાસનોનું જ્ઞાન એટલે કે આ મુદ્રાઓનું જ્ઞાન જે, આપણને તમામ પ્રકારના રોગોથી બચાવવામાં સક્ષમ છે.

જો કે જ્હોન હોપક્નિસ મેડિસિન હોમે તેના ગ્રાહકો માટે યોગના ડઝનેક ફાયદાઓનો ઉલ્લેખ કર્યો છે, પરંતુ અમે યોગ આસનોના પાંચ સૌથી મહત્વપૂર્ણ ફાયદાઓ પર એક નજર નાખીશું, જે આપોઆપ સ્પષ્ટ કરશે કે આખી દુનિયાના મેડિકલ જગતમાં યોગાસનનો આવો ચમત્કારિક ડંખ શા માટે વાગી રહ્યો છે?
યોગ સારો મૂડ બનાવે છે
હા, યોગ એ શરીર અને મનને એકસાથે લાવવાની ફ્લેક્સિબલ પ્રેક્ટિસ છે. શરીરની વિવિધ મુદ્રાઓ આપણને આ ગુણો પ્રદાન કરે છે અને ધ્યાન ટેકનિક અને ધ્યાન પ્રક્રિયા પણ તેનો એક ભાગ છે. જ્યારે યોગના આસનો આપણા રોજિંદા જીવનનો કુદરતી હિસ્સો બની જાય છે, ત્યારે આપણી શારીરિક મુદ્રાઓ સંતુલિત, ફ્લેક્સિબલ અને શક્તિથી ભરપૂર બને છે, જેના કારણે ચિંતાઓ ઓછી થાય છે અને જે બાકી રહે છે તે આપણને હેરાન નથી કરતી. જો કે, યોગ તણાવ, ચિંતા, હતાશા અને આપણી નકારાત્મક વિચારસરણીનો અંત લાવે છે. તેથી નિયમિત રીતે યોગ કરતા લોકોનો મૂડ હંમેશાં સારો રહે છે.

જ્યારે મૂડ સારો હોય ત્યારે આપણે જીવન પ્રત્યે ખૂબ જ સકારાત્મક હોઈએ છીએ અને આપણી જીવનશૈલી ખૂબ જ અનુકરણીય બની જાય છે. આપણે બધા જાણીએ
છીએ કે આજે મોટાભાગના લોકો જીવનશૈલી સાથે સંબંધિત બીમારીઓથી પીડિત છે. જ્યારે આપણે દરરોજ નિયમિત રીતે
યોગ કરીએ છીએ, ત્યારે આપણને જીવનશૈલીના રોગોમાંથી કાયમ માટે રાહત મળી જાય છે.

હૃદય મજબૂત રહે છે
જે લોકો નિયમિત રીતે યોગ કરે છે તેમના શરીરમાં ક્યારેય આવો સોજો આવતો નથી, જે ચોક્કસ ઉંમર પછી દરેક વ્યક્તિના શરીરમાં જોવા મળે છે.

વાસ્તવમાં જે લોકો નિયમિત રીતે યોગ કરે છે તેમના શરીરમાં સોજો નથી આવતો કારણ કે યોગ કરવાથી તેમનું હૃદય સ્વસ્થ રહે છે. આવા લોકોમાં હાઈ બ્લડ પ્રેશર અને વધારે વજનની સમસ્યા નહિવત્‌‍ હોય છે. આના કારણે પણ આવા લોકોનું હૃદય સ્વસ્થ રહે છે, તે સરળ ગતિથી ધબકે છે. આવા ઓછામાં ઓછા એક ડઝન યોગાસનો છે, જેને વિવિધ મુદ્રાઓથી સંબોધવામાં આવી શકે છે, પરંતુ તે બધાની સામાન્ય અસર એ છે કે આપણું હૃદય સ્વસ્થ રહે છે અને તેના કારણે આપણે ઘણા પ્રકારના રોગોથી સુરક્ષિત રહીએ છીએ.
સારી ઊંઘનું સાધન છે
વિવિધ સંશોધનો પુષ્ટિ કરે છે કે જે લોકો નિયમિત રીતે યોગ કરે છે તેઓને દરરોજ સારી ઊંઘ આવે છે. નિયમિત યોગાભ્યાસ દ્વારા, આવા લોકોના સૂવામાં અને ઉઠવામાં એક રિધમ આવી જાય છે, જેના કારણે સારી ઊંઘ તેમના રોજિંદા જીવનનો એક હિસ્સો બની જાય છે.
આપણે વિવિધ અભ્યાસો દ્વારા એ પણ જાણીએ છીએ કે સારી ઊંઘનો અર્થ છે
અનેક રોગોથી મુક્તિ. સારી ઊંઘ એ નિયમિત યોગાભ્યાસનું એક એવું સુખદ પરિણામ
છે, જેને આખું વિશ્વ આજે ઝંખે છે.

કારણ કે દવાથી ન તો ગુણવત્તાયુક્ત ઊંઘ આવે છે અને ન તો તેનાં પરિણામો સારાં હોય છે.
જીવંત સમુદાય સાથે જોડાય છે
સોશિયલ મેડિસિન પુષ્ટિ કરે છે કે સમાન પ્રકૃતિના લોકોનું મળવું આપણને ખુશીથી ભરી દે છે. આ પ્રવૃત્તિ આપણને સ્વસ્થ રાખે છે અને આયુષ્યમાં વધારો કરે છે. જે લોકો નિયમિત રીતે યોગ કરે છે તેઓ જ્યારે તેમના ઘરની બહાર અન્ય સમાન વિચારધારા ધરાવતા લોકો સાથે આ પ્રેક્ટિસ કરે છે, ત્યારે તેઓને એકબીજાને વધુ સારી રીતે સમજવાનો અને જ્ઞાનનો લાભ મળે છે. એક ફાયદો એ પણ છે કે જ્યારે નિયમિત
રીતે યોગ કરતા લોકો એકબીજાને મળે,
તો તેઓ હસે છે અને ખૂબ મજાક કરે છે અને લાંબુ, તણાવમુક્ત, સુખી અને
આનંદથી ભરેલું જીવન જીવે છે. આનું અંતિમ પરિણામ આપણને સ્વસ્થ રહેવાના પે
મળે છે.

યોગના ક્લાસ કરવા મહત્ત્વપૂર્ણ છે કારણ કે ત્યાં તમે માત્ર યોગના આસનો જ નથી શીખવા મળતા, પણ જે લોકો શીખી રહ્યા છે અને શીખવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે તેમની કંપની પણ મેળવો છો, જે આપણને ખુશ અને સ્વસ્થ રાખે છે.
ઘણા પ્રકારના દર્દથી
રાહત આપે છે
યોગના ડઝનબંધ આસનો છે જે આપણા શરીરના જુદા જુદા ભાગોમાં થતા દુખાવાથી રાહત આપે છે. દાખલા તરીકે, પીઠના નીચેના ગંભીર દુખાવામાં નિયમિત યોગાભ્યાસથી આપણને રાહત થાય છે. તેવી જ રીતે, કેટ કાઉ પોઝ આપણને ખભા, હથેળી અને હિપ્સના દુખાવાથી રાહત આપે છે. એ જ રીતે યોગની વિવિધ પદ્ધતિઓ માથાનો દુખાવો, કમરનો દુખાવો, ઘૂંટણનો દુખાવો વગેરેમાં પણ રાહત આપે છે. આ રીતે જોવામાં આવે તો, યોગ કરવાના અગણિત ફાયદા છે અને આ બધા હવામાં કે અમૂર્ત નથી પણ એવા ફાયદા છે જે આપણે નિયમિતપણે દેખાઇ આવશે.