જાણી લો ફેબ્રુઆરી મહિનાના વ્રત-તહેવાર, ધર્મ-ધ્યાન ચૂકતા નહી

માઘ મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની ષષ્ઠી તિથિથી ફેબ્રુઆરી મહિનો શરૂ થઈ રહ્યો છે. હિંદુ કેલેન્ડર અનુસાર વર્ષ 2024નો બીજો મહિનો ધાર્મિક દ્રષ્ટિકોણથી ખૂબ જ ખાસ માનવામાં આવે છે. ફેબ્રુઆરીમાં હિન્દુ કેલેન્ડરનો 11મો મહિનો માઘ અને 12મો મહિનો ફાગણ પણ હશે. આ મહિનામાં મૌની અમાવસ્યાનું મોટું સ્નાન થશે અને આ મહિનામાં ગુપ્ત નવરાત્રિ પણ શરૂ થવા જઈ રહી છે.

આમ ફેબ્રુઆરી 2024માં બે એકાદશી, બે પ્રદોષ, એક શિવરાત્રી, એક પૂર્ણિમા અને બે ચતુર્થી વ્રત હશે. તેમજ મૌની અમાવસ્યા અને ગુપ્ત નવરાત્રિની સાથે સાથે વસંત પંચમી, રથ સપ્તમી, માઘ પૂર્ણિમા વગેરે સહિતના ઘણા મોટા ઉપવાસ અને તહેવારો આ મહિનામાં આવવાના છે. આ ઉપરાંત ફેબ્રુઆરી મહિનો બે બાબતો માટે ખૂબ જ ખાસ માનવામાં આવે છે. એક તો આ મહિનામાં એક ષટતિલા એકાદશી અને એક જયા એકાદશી આવે છે તેમજ આ મહિનામાં કેટલાક ગ્રહો પોતાની રાશિ બદલી શકે છે. આથી આ મહિનાનું ગ્રહો અને નક્ષત્રો અને શ્રદ્ધા અને આસ્થાની દૃષ્ટિએ વિશેષ મહત્વ છે. તો ચાલો જાણીએ ફેબ્રુઆરી મહિનામાં આવતા મુખ્ય ઉપવાસ અને તહેવારો વિશે અને તેમનું ધાર્મિક મહત્વ શું છે.

6 ફેબ્રુઆરી, દિવસ મંગળવાર: ષટતિલા એકાદશી,
7 ફેબ્રુઆરી, દિવસ બુધવાર: પ્રદોષ વ્રત,
8 ફેબ્રુઆરી, દિવસ ગુરુવાર: માઘ શિવરાત્રી,
9 ફેબ્રુઆરી, દિવસ શુક્રવાર: માઘ અમાવસ્યા, મૌની અમાવસ્યા,
10 ફેબ્રુઆરી, દિવસ શનિવાર: માઘ ગુપ્ત નવરાત્રિનો પ્રારંભ, કલશ સ્થાપન, માઘ શુક્લ પક્ષનું ઉદ્ઘાટન,
13 ફેબ્રુઆરી. , દિવસ મંગળવાર: માઘ વિનાયક ચતુર્થી, કુંભ સંક્રાંતિ
14 ફેબ્રુઆરી, દિવસ બુધવાર: વસંત પંચમી, સરસ્વતી પૂજા
16 ફેબ્રુઆરી, દિવસ શુક્રવાર: રથ સપ્તમી
17 ફેબ્રુઆરી, દિવસ શનિવાર: ગુપ્ત નવરાત્રી દુર્ગાષ્ટમી
18 ફેબ્રુઆરી, દિવસ રવિવાર: માઘ ગુપ્ત નવરાત્રીના પારણા
20 ફેબ્રુઆરી, દિવસ મંગળવાર: જયા એકાદશી
21 ફેબ્રુઆરી, દિવસ બુધવાર: પ્રદોષ વ્રત
24 ફેબ્રુઆરી, દિવસ શનિવાર: માઘ પૂર્ણિમા વ્રત, પૂર્ણિમા પર સ્નાન-દાન
25 ફેબ્રુઆરી, દિવસ રવિવાર: પ્રારંભ ફાલ્ગુન મહિનો
28 ફેબ્રુઆરી, દિવસ બુધવાર: દ્વિજપ્રિયા સંકષ્ટી ચતુર્થી અથવા ફાલ્ગુન સંકષ્ટી ચતુર્થી

ષટતિલા એકાદશી (મંગળવાર, ફેબ્રુઆરી 6)
માઘ મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની એકાદશી તિથિને ષટતિલા એકાદશી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. પદ્મ પુરાણમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે જે ભક્તો ષટતિલા એકાદશીના દિવસે ઉપવાસ કરે છે, તેઓ જીવનની તમામ મુશ્કેલીઓમાંથી મુક્તિ મેળવે છે અને વૈકુંઠ ધામની પ્રાપ્તિ કરે છે.

મૌની અમાવસ્યા: 9 ફેબ્રુઆરી, શુક્રવાર
ફેબ્રુઆરીનો સૌથી મોટો તહેવાર મૌની અમાવસ્યા છે. આ પ્રયાગરાજના માઘ મેળાના મુખ્ય સ્નાનમાંનું એક છે. મૌની અમાવસ્યા નિમિત્તે પવિત્ર ગંગા અને સંગમમાં સ્નાન કરવા દેશ-વિદેશથી લોકો આવે છે. મૌની અમાવસ્યાના દિવસે, લોકો સવારે સ્નાન અને ધ્યાન કર્યા પછી પૂજા કરે છે અને મૌન વ્રત પણ રાખે છે, તેથી આ તિથિને મૌની અમાવસ્યા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

માઘ ગુપ્ત નવરાત્રીનો પ્રારંભઃ 10મી ફેબ્રુઆરી, શનિવાર
આ વર્ષે માઘ ગુપ્ત નવરાત્રિ 10મી ફેબ્રુઆરીથી શરૂ થઈ રહી છે. માઘ માસના શુક્લ પક્ષની પ્રતિપદા તિથિથી માઘ ગુપ્ત નવરાત્રિ શરૂ થાય છે. બે નવરાત્રી છે જે ગુપ્ત નવરાત્રી તરીકે ઓળખાય છે. આ ગુપ્ત નવરાત્રી માઘ અને અષાઢમાં ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે દેવી દુર્ગાની 10 મહાવિદ્યાઓની પૂજા કરવામાં આવે છે. આ મહાવિદ્યાઓની ઉપાસના કરવાથી વ્યક્તિ તમામ બંધનોથી મુક્ત થઈને જીવનના દરેક ક્ષેત્રમાં સફળતા મેળવે છે.

વસંત પંચમી 14 ફેબ્રુઆરી, બુધવાર
માઘ મહિનાના શુક્લ પક્ષની પાંચમના દિવસે સરસ્વતીની પૂજા કરવામાં આવે છે અને વસંત પંચમી ઉજવવામાં આવે છે. સરસ્વતી પૂજાના દિવસે, તમે તમારા બાળકને ભણાવવાનું આજથી શરૂ કરી શકો છો. આ તિથિને શ્રી પંચમી અથવા વસંત પંચમી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. બસંત પંચમીના દિવસે માતા સરસ્વતીનું પ્રાગટ્ય થયું હતું. આ જ કારણસર વસંત પંચમીને માતા સરસ્વતીની જન્મજયંતિ તરીકે પણ ઉજવવામાં આવે છે.

રથ સપ્તમી, આરોગ્ય સપ્તમી 16 ફેબ્રુઆરી, શુક્રવાર
માઘી સપ્તમીનો તહેવાર માઘ મહિનાના શુક્લ પક્ષની સાતમના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. પુરાણ અનુસાર, રથ સપ્તમીના દિવસે ભગવાન સૂર્યની પૂજા કરવાથી તમામ મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે અને વ્યક્તિને ધનની પ્રાપ્તિ થાય છે. શાસ્ત્રોમાં આરોગ્ય સપ્તમીના દિવસે મીઠાનો ઉપયોગ કરવાની મનાઈ છે.

જયા એકાદશી, 20 ફેબ્રુઆરી, મંગળવાર
આ એકાદશીને મુક્તિનું પ્રવેશદ્વાર પણ કહેવામાં આવે છે. એવી માન્યતા છે કે આ એકાદશીનું વ્રત કરવાથી બધા પાપોનો નાશ થાય છે અને શુભ ફળ પ્રાપ્ત થાય છે. તેના નામ પ્રમાણે જયા એકાદશી ખૂબ જ લાભદાયક છે.

માઘ પૂર્ણિમા, 24 ફેબ્રુઆરી, શનિવાર
હિંદુ કેલેન્ડરના માઘ મહિનાની પૂર્ણિમાની તારીખ ખૂબ જ ખાસ છે. એવી માન્યતા છે કે આ દિવસે ભગવાન શ્રી હરિ વિષ્ણુ ગંગાના જળમાં નિવાસ કરે છે, તેથી આ દિવસે ગંગા સ્નાનનું વિશેષ મહત્વ છે.

25 ફ્રેબ્રુઆરી રવિવાર
આજના દિવસે ફાગણ મહિનાની શરૂઆત થાય છે. અને આમ જોઈએ તો ફાગણ મહિનો એ હિંદુ કેલેન્ડરનો છેલ્લો મહિનો છે