મુંબઈગરા સાવધાનઃ ફરી આવી રહ્યા છે ક્લિનઅપ માર્શલ્સ
મુંબઈઃ મુંબઈને સ્વચ્છ રાખવાની જવાબદારી દરેક મુંબઈગરાની છે, પરંતુ આમ ન થતાં મુંબઈ મહાનગરપાલિકા નવા નવા પ્રયોગો કરતી હોય છે. આમાંનો એક પ્રયોગ ક્લિન અપ માર્શલ્સનો હતો. આ પ્રયોગ સફળ થયો તેનાં કરતા વિવાદોમાં સપડાયો હતો અને ક્લિન અપ માર્શલ્સ લોકોની ખોટી કનડગત કરી તેમની પાસેથી પૈસા ખંખેરતા હોવાની ફરિયાદો થઈ હતી. હવે ફરી મુંબઈ પાલિકાએ ક્લિન અપ માર્શલ્સ નિમવાની પ્રક્રિયા શરૂ કરી દીધી હોવાનું એક અહેવાલ દ્વારા જાણવા મળ્યું છે.
પ્રદૂષણ મુક્ત અને સ્વચ્છ, સુંદર મુંબઈ માટે, મુંબઈ મહાનગરપાલિકાએ મુખ્ય પ્રધાન એકનાથ શિંદેના નિર્દેશો અનુસાર સંપૂર્ણ સ્વચ્છતા અભિયાન હાથ ધર્યું છે. મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનએ મુંબઈમાં ગંદકી કરનારાઓ સામે શિક્ષાત્મક પગલાં લેવા માટે ફરી એકવાર ક્લિન અપ માર્શલની નિમણૂક કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. થોડા મહિના પહેલા પાલિકાએ મુંબઈમાં સ્વચ્છતા દૂતોની નિમણૂક કરવાની જાહેરાત કરી હતી. સ્વચ્છતા દૂતોની નિમણૂક શિક્ષાત્મક કાર્યવાહી વિના માત્ર જાગૃતિના હેતુ માટે કરવાની હતી. પરંતુ આ પહેલ નિષ્ફળ જતાં પાલિકા પ્રશાસને ફરી એકવાર ક્લિન અપ માર્શલની નિમણૂક કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. સમગ્ર મુંબઈમાં 720 માર્શલની નિમણૂક કરવાની પ્રક્રિયા દરેક વિભાગમાં 30 થી 35 માર્શલ સાથે શરૂ કરવામાં આવશે. કોરોનાના સમયગાળા દરમિયાન ફેસ માસ્ક નહીં પહેરનારાઓ સામે શિક્ષાત્મક પગલાં લેવા માટે પાલિકાએ માર્શલની નિમણૂક કરી હતી. પરંતુ કોરોનાના અંત પછી માર્શલની સેવા બંધ કરી દેવામાં આવી હતી.
મુંબઈ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશને સૌપ્રથમ 2007માં ક્લિન અપ માર્શલ યોજના લાગુ કરી હતી. મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશને 2011 માં માર્શલો અંગે મોટી સંખ્યામાં ફરિયાદોને કારણે આ યોજના બંધ કરી દીધી હતી. જે બાદ 2016માં ફરી એકવાર માર્શલની નિમણૂક કરવામાં આવી હતી. તે સમયે પણ ક્લિન અપ માર્શલો સામે ઘણી ફરિયાદો હતી. નાગરિકોએ ફરિયાદ કરી હતી કે માર્શલ નાગરિકોને બિનજરૂરી હેરાન કરે છે. છેડતી અને દાદાગીરીની ફરિયાદો પણ કરવામાં આવી હતી. 2018 માં કોન્ટ્રાક્ટ સમાપ્ત થયા પછી તેમની ફરીથી નિમણૂક કરવામાં આવી ન હતી. કોરોનાના સમયગાળા દરમિયાન ફેસ માસ્ક ન પહેરનારાઓ સામે કાર્યવાહી કરવા માટે ફરી એકવાર ક્લિન અપ માર્શલની નિમણૂક કરવામાં આવી હતી.
હવે ફરી એકવાર મુખ્યમંત્રીએ સ્વચ્છતા અભિયાન હાથ ધર્યું હોવાથી માર્શલની નિમણૂક ઝડપી કરવામાં આવશે. જોકે આ વર્ષે પાલિકા દંડ વસૂલાત માટે ઓનલાઈન માધ્યમ રાખવાનું વિચારી રહી છે. અગાઉ પણ ઓનલાઈન દંડ વસૂલવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો. પરંતુ તે યોજના નિષ્ફળ ગઈ. જોકે આ સમયે અધિકારીઓએ માહિતી આપી હતી કે વિવિધ ટેકનિકલ વિકલ્પોની તપાસ કરવામાં આવી રહી છે.
થૂંકવું, કચરો નાખવો, રસ્તા પર નહાવું, વગેરે જેવા દરેક ગુના માટે 200 થી 1000 રૂપિયા સુધીનો દંડ વસૂલવામાં આવશે. વસૂલવામાં આવેલ દંડના 50 ટકા માર્શલ સપ્લાય કરતી સંસ્થાને આપવામાં આવશે, જ્યારે 50 ટકા નગરપાલિકાને આપવામાં આવશે.
માર્શલો નાગરિકોને હેરાન કરે છે અથવા દંડના રૂપમાં રોકડ મેળવતા હોવાથી દલીલો કરે છે. પરંતુ જો પારદર્શક વ્યવહારો માટે ઓનલાઈન પદ્ધતિ દાખલ કરવામાં આવે તો આ પ્રકારો બંધ થઈ જશે. તેથી ઓનલાઈન વિકલ્પો પર વિચાર કરી રહ્યા છીએ. જો કોઈ વ્યક્તિ ઓનલાઈન વ્યવહાર ન કરે તો પણ તે વ્યક્તિને રસીદ મળશે, તેના દંડની રકમ મહાનગરપાલિકાના સંબંધિત વિભાગમાં જમા કરવામાં આવશે, તેમ એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું.