ધરના મોટા કામો શકય બનાવે છે…સ્ત્રીઓની નાની બચત

સ્ત્રીઓ દ્વારા ગુપ્ત રીતે સાચવવામાં આવેલા આ પૈસા ક્યારેક એવા મહાન કાર્યો પૂરા કરે છે જેની આપણે કલ્પના પણ કરી શકતા નથી. વિશ્ર્વભરના અર્થશાસ્ત્રીઓ કહે છે કે મહિલાઓ પાસેથી બચતનું મહત્ત્વ શીખવું જોઈએ

સાંપ્રત -નમ્રતા નદીમ

કહેવાય છે કે સ્ત્રી ઘરને ઘર બનાવે છે. તેનું કારણ એ છે કે મહિલાઓ ઓછામાં ઓછા પૈસામાં જરૂરી વસ્તુઓની વ્યવસ્થા કરી શકે છે. આ અર્થમાં મહિલાઓ બજેટ બનાવવામાં અને બચત કરવામાં પણ પુરૂષો કરતાં વધુ સારી છે. એક કહેવત છે કે ભારતીય ગૃહિણીઓને તેમના પતિઓ દ્વારા ગમે તેટલા ઓછા પૈસા આપવામાં આવે, તેઓ ચોક્કસપણે કંઈક બચાવે છે અને તેમના દ્વારા ગુપ્ત રીતે સાચવવામાં આવેલા આ પૈસા ક્યારેક એવા મહાન કાર્યો પૂરા કરે છે જેની તેઓ કલ્પના પણ કરી શકતા નથી. તેથી જ વિશ્ર્વભરના અર્થશાસ્ત્રીઓ કહે છે કે મહિલાઓ પાસેથી બચતનું મહત્ત્વ શીખવું જોઈએ.

મહિલાઓ દસ કે વીસ રૂપિયા પણ જોડીને હજારો રૂપિયા એકઠા કરે છે અને પછી તેમનાથી કેટલીક ઘરવપરાશની ચીજવસ્તુઓ ખરીદે છે, જેને એકસાથે ખરીદવા માટે મોટી રકમની જરૂર પડે છે. વાસ્તવમાં કોઈપણ સ્ત્રી ખાસ કરીને ગૃહિણી, તેની પાસે રહેલી રકમના આધારે કોઈ બજેટ બનાવે છે. મહિલાઓની બચત કરવાની રીત પણ ખૂબ જ અનૌપચારિક અને કોઈપણ દબાણ કે બોજથી મુક્ત છે. ઉદાહરણ તરીકે તે શાંતિથી રસોડામાં એક બોક્સમાં દસ કે વીસ રૂપિયા મૂકે છે અને એક દિવસ જ્યારે તેને ખરેખર કોઈ વસ્તુની જરૂર હોય ત્યારે તે દસ કે વીસ રૂપિયા ખૂબ જ કામમાં આવે છે. સ્ત્રીઓ પૈસા બચાવે છે એવી કેટલીક જગ્યાઓ કબાટના ખૂણામાં, પલંગની નીચે, પુસ્તકમાં અથવા ગમે ત્યાં તેમના હાથ દિવસમાં ઘણી વખત જાય છે. મહિલાઓ ચુપચાપ ક્યાંક થોડા પૈસા રાખે છે જે જરૂરિયાતના સમયે કામ આવે છે.

ફાઇનાન્સિયલ પ્લાનર્સ માને છે કે જો મહિલાઓને થોડું ફાઇનાન્સ પ્લાનિંગ યોગ્ય રીતે સમજાવવામાં આવે તો તેઓ પોતાની નાની બચતથી મોટા સપના પૂરા કરી શકે છે. જોકે મહિલાઓની બચત અંગે કોઈ અલગ ડેટા નથી, એવું માનવામાં આવે છે કે ભારતમાં નિયમિત ઘરેલું બચતમાંથી ૬૦ ટકાથી વધુ મહિલાઓ દ્વારા અથવા તેમના પ્રયાસો દ્વારા કરવામાં આવે છે. આ બજેટમાં પણ ૨૦થી ૨૫ ટકા બચત ગુપ્ત બચતના રૂપમાં હોય છે, જેની અગાઉ ઘરના વડા કે ઘરનું નાણાકીય બજેટ સંભાળતી વ્યક્તિને ખબર ન હોય. મહિલાઓની આ બચત છેલ્લી ઘડીએ મોટી રાહત તરીકે આવે છે. એટલું જ નહીં જ્યારે મહિલાઓ નાની નાણાકીય યોજનાઓમાં વ્યવસ્થિત રીતે રોકાણ કરે છે, ત્યારે તેઓ ત્યાં કમાલ કરે છે. પરંતુ બધી સ્ત્રીઓમાં બચત કરવાની આ જન્મજાત કૌશલ્ય હોતી નથી. તેથી જે મહિલાઓ આમ કરી શકતી નથી તેમના માટે પણ આ કૌશલ્ય શીખવાની જરૂર છે. ચાલો જાણીએ કે પતિના પોકેટ મની અને માસિક ખર્ચમાંથી બચત કરીને ઘરનો આર્થિક આધાર કેવી રીતે મજબૂત કરી શકાય.

સૌ પ્રથમ દરેક મહિલાએ એક ખર્ચ ડાયરી બનાવવી પડશે જેમાં તમામ ખર્ચ નિયમિતપણે નોંધવામાં આવશે. તે નાના ખર્ચાઓ પર વિશેષ ધ્યાન આપો, જે અગાઉથી નક્કી કરવામાં આવતા નથી પરંતુ લગભગ દર મહિને થાય છે. બચતની યુક્તિઓ શીખવા માટે એક મહિલાએ પોતે જ એક જાસૂસની જેમ આવા ખર્ચને જોવું પડશે અને જાણવું પડશે કે તેને કેવી રીતે નિયંત્રિત કરી શકાય છે?
એક-બે મહિનામાં નહીં, પરંતુ જો ગૃહિણી ઓછામાં ઓછા ચાર મહિના સુધી તેના ખર્ચ પર નજર રાખે. તે સહેલાઈથી જાણે છે કે કયા બિનજરૂરી ખર્ચાઓ પર વિરામ મુકી શકાય છે.

એકવાર અમે થોડા મહિનાઓ સુધી આપણે ખર્ચ પર સતત નજર રાખીએ છીએ, આપણે આપણી પ્રાથમિકતાઓને સારી રીતે જાણીએ છીએ. તે પછી આપણે આપણા બિનજરૂરી ખર્ચાઓને સરળતાથી રોકી શકીએ છીએ. વાસ્તવમાં જ્યારે આપણે આપણા ખર્ચ વિશે સભાન થઈએ છીએ, ત્યારે આવા બિનઆયોજિત ખર્ચાઓ અચાનક આવતા નથી પરંતુ આપણે પહેલાથી જ તેનાથી પરિચિત હોઈએ છીએ. તે મુજબ આપણે તેમાં ઘણા ફેરફારો કરી શકીએ છીએ. આ સમગ્ર પ્રક્રિયામાં એક નિયંત્રણ જે આપણી બચત પ્રક્રિયાને સરળતાથી મજબૂત બનાવે છે તે છે આપણી ખરીદીની આદતો. હકીકતમાં ગ્રાહક બજાર એવી યુક્તિઓ અપનાવે છે કે તમે આ દિવસોમાં આપણે આપણી જરૂરિયાતો વગર પણ ખરીદી કરવા જઈએ છીએ. તેથી ખાતરી કરો કે તમે ક્યારેય એવી કોઈ વસ્તુ ખરીદશો નહીં જેની જરૂર નથી. કારણ કે આ ખરીદવું એ તમારી શાણપણ નથી પણ તમને ફસાવવા માટે બજારની જાણીજોઈને કરેલી યુક્તિ છે. તે બિનજરૂરી વસ્તુઓની સાથે એવું ડિસ્કાઉન્ટ આપે છે કે જ્યારે પણ આપણે ખરીદી કરવા જઈએ છીએ, ત્યારે આપણે તેના ચક્રમાં ફસાઈ જઈએ છીએ. આનાથી બચવાનો એક સરળ રસ્તો એ છે કે જ્યારે તમે ખરીદી કરવા જાઓ ત્યારે ઘરે જ એક યાદી બનાવો અને તે યાદી અનુસાર સખત રીતે ખરીદી કરો. યાદીમાં ન લખેલ હોય તેવી કોઈપણ વસ્તુ ખરીદવાનું ટાળો. સેલ્સમેનની સલાહ કે સમજાવટ પર કંઈપણ ખરીદશો નહીં. ભલે તે વસ્તુ કેટલી સસ્તી હોય. જો તમે આ થોડા ઉપાયો અપનાવો છો, તો તમે ન માત્ર એક ઉત્તમ હોમ મેનેજર બની શકશો પરંતુ અપેક્ષા કરતા વધુ બચત પણ કરી શકશો, જે તમારા મુશ્કેલ સમયમાં તમારી સૌથી મોટી મદદ સાબિત થશે.