ઈશ્વરે બનાવેલાં આનંદમય જીવનને કોઈ છીનવી શકતું નથી
જે પર્વતને રાઈ રાઈ કરી શકે છે એ રાઈનો પર્વત પણ બનાવી શકે છે.
મગજ મંથન -વિઠ્ઠલ વઘાસિયા
આજે તાપથી બળી ગયેલું ઘાસ આવતી કાલે લીલુછમ્મ પણ બની શકે ! જે વસ્તુ જેટલી ટકાઉ અને મજબૂત હોય છે તેને તૈયાર થવામાં વધારે સમય લાગે છે. જે ઘાસ એક-બે માસમાં ઊગીને મોટું થઈ જાય છે તે થોડાક માસમાં જ સુકાઈ જાય છે. માખી જન્મના સાઈઠ કલાક બાદ યુવાન થઈ જાય છે અને ઈંડાં મૂકવા માંડે છે, પરંતુ એકવીસ દિવસમાં જ તે વૃદ્ધ થઈને મરી જાય છે.
આનાથી ઊલટું પીપળો, લીમડો, વડ જેવાં ઝાડ ખૂબ ધીમેથી વધે છે અને વર્ષો સુધી જીવે છે. ઘાસ, ડાળખાં, પાંદડાંની ઝૂંપડી તાત્કાલિક બનાવી શકાય છે તો બે-ચાર વર્ષમાં જ નાશ પણ પામે છે. સિમેન્ટ કોંક્રિટનાં બનેલાં મકાનો ઘણાં લાંબા સમયની મહેનત પછી જંગી ખર્ચે તૈયાર થાય છે, પણ એ વરસો સુધી ટકી રહે છે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો ધીરજ, દ્રઢતા અને મજબૂતી સાથે જે કામ સાચવી સાચવીને કરવામાં આવે તે કામ પૂરાં થવામાં વાર તો લાગે છે, પણ તેનાં ફળ ઘણાં લાંબા ગાળા સુધી લાભ આપે છે એટલા માટે જ કોઈ કામ ઝડપથી પૂરું ન થતું હોય, ધીમે ધીમે આગળ ધપતું હોય તો અધીરાઈ બતાવ્યા વિના પ્રયત્નશીલ રહેવાથી એક દિવસે ચોક્કસ સફળતા મળે છે.
કેટલીયે વાર આકસ્મિક પરિસ્થિતિઓ વિઘ્નરૂપ બને છે અને બનેલું કામ બગડી જાય છે. સફળતા મળવાની નજીક જ હોય અને કોઈ એવો વજ્રઘાત થાય કે આપણાં તમામ સ્વપ્નો ચકનાચૂર થઈ જાય. પૂરો પ્રયત્ન કરવા છતાં, પૂરી સાવચેતી રાખ્યા છતાં આવાં સંકટો પ્રત્યક્ષ,અણધાર્યાં આવે છે. મોત, ચોરી, આગ, રોગ, યુદ્ધ, આંધી, ખોટ, વિશ્વાસઘાત, અપમાન દગો, દુર્ઘટના, ભૂલ વગેરે અણધાર્યાં જ આવી પડે છે. જેની કલ્પના કરી ન હોય તે સામે આવી જાય છે. આવી વિષમ પરિસ્થિતિમાંથી પસાર થવાનો જેને અનુભવ નથી, અભ્યાસ નથી, જરૂરી સાહસ નથી એવા લોકો અચાનક ગભરાઈ જાય છે. શું કરવું ને શું ન કરવું ?. આવા વખતે કોઈ વ્યક્તિ ગાંડી થઇ જાય છે, કોઈ આપઘાત કરી લે છે, કોઈ ઘોર નિરાશાવાદી બની કપડાં રંગી સાધુબાવા બની જાય છે અથવા કોઈ રીતે પોતાના ભવિષ્યને અંધકારમય જોઈ કલ્પનાઓ વડે વિક્ષુબ્ધ બની દિવસો પસાર કરે છે. આવી સ્થિતિ માનવી જેવા વિવેકશીલ પ્રાણીના ગૌરવને નીચું પાડે છે. પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિઓ આપણા મનસૂબા ધૂળમાં મેળવી દે છે એ વાત સાચી, પણ સાથોસાથ એ પણ સાચું છે કે આવી ઘટના વારંવાર બનતી નથી. લીલાં ઘાસને ગ્રીષ્મ ઋતુનો પ્રખર તાપ બાળી દે છે ત્યારે એવું લાગે છે કે તાપે ઘાસનું નામોનિશાન મિટાવી દીધું, પરંતુ આ સ્થિતિ કાયમ રહી શકતી નથી, કારણ કે વિનાશક તત્ત્વોની સત્તા સાવ ક્ષણિક અને અલ્પજીવી હોય છે. ગ્રીષ્મ ઋતુ પૂરી થતાં જ વરસાદ આવે છે અને બળી ગયેલું ઘાસ ફરી વાર જીવંત થઈ ઊગી નીકળે છે. ગ્રીષ્મ ઋતુએ વિદાય લીધી, ઘાસને એકવાર બાળી શકી, પરંતુ આટલાથી એમ ન માનવું જોઈએ કે ગીષ્મના પ્રખર તાપમા ઘાસને નાશ કરવાની શક્તિ છે. ઈશ્વરે ઘાસને જીવન આપ્યું છે, ઈશ્વરે જેને આનંદમય બનાવ્યું છે, તેના જીવન અને આનંદને કોઈ છીનવી શકતું નથી કે તેનો નાશ કરી શકતું નથી.
કુદરતનાં રહસ્યો અદ્ભુત છે. પ્રત્યેક વિપત્તિ કે આફત પછી તેની વિરોધી સ્થિતિ એટલે કે સગવડ પ્રાપ્ત થાય છે. જ્યારે માનવી બીમારીમાંથી ઊઠે છે, સાજો થાય છે ત્યારે તેને ખૂબ ભૂખ લાગે છે. સ્વાસ્થ્ય-સંરક્ષણ શક્તિ એકદમ તીવ્રતાથી જાગૃત થાય છે અને જેટલો થાક, નબળાઈ બીમારી દરમિયાન આવ્યાં હતાં તે થોડા દિવસોમાં જ દૂર થાય છે. ગ્રીષ્મના પ્રખર તાપને પડકાર આપતી વર્ષા આવીને ધરતીને ઠંડક અને હરિયાળીથી ઢાંકી દે છે. હાથ, પગ, હાડકાં થીજવતી ઠંડી જ્યારે પોતાનો પરચો બતાવી દે છે, તેવામાં જ પુન: ગ્રીષ્મ ઋતુ આવે છે. જે ઠંડીનો સદંતર નાશ કરી દે છે. રાત્રિ પછી દિવસનું આગમન સનાતન સત્ય છે. અંધકાર પછી પ્રકાશનાં દર્શન અવશ્ય થાય છે. મૃત્યુ પછી જન્મ પણ થાય છે. રોગ, ખોટ, શોક વગેરેનાં દુ:ખો શાશ્ર્વત રહેતાં નથી, તે આંધીની જેમ આવે છે અને તોફાનની જેમ ચાલ્યાં જાય છે. ઘાસને આપણે વારંવાર લીલું થતું જોઈએ છીએ. અંધારાને વારંવાર નાશ પામતું જોઈએ છીએ.
રોગીઓને પુન: સાજા થતાં જોઈએ છીએ તો આફત બાદ શાંતિ ન આવવાનું કોઈ કારણ નથી! જે લોકો ઉજ્જવળ ભવિષ્યની આશા રાખતા નથી. ફરી વખત મારું ભલું થશે એવો જેને વિશ્વાસ નથી એ નાસ્તિક છે. જેને પરમાત્માના દયાળુ સ્વભાવ પર વિશ્વાસ નથી એ જ આવું વિચારે છે કે મારુંં ભવિષ્ય હંમેશા માટે અંધકારમય રહેશે. જે પર્વતને રાઈ રાઈ કરી શકે છે, તે રાઈનો પર્વત પણ બનાવી શકે છે! તેની શક્તિ પર ભરોસો રાખવો જોઈએ. જે આજે રડી રહ્યો છે, એણે એમ ન વિચારવું જોઈએ કે પોતાને હંમેશા રડવું જ પડશે.