નીતિ આયોગનું રાજ્યની ‘આર્થિક સ્થિતિ’માં બગાડનું નિદાન

મુંબઈ: વડા પ્રધાનની આર્થિક સલાહકાર પરિષદ પછી, નીતિ આયોગના અહેવાલમાં પણ એવું તારણ કાઢવામાં આવ્યું છે કે મહારાષ્ટ્ર આર્થિક મોરચે પાછળ રહી ગયું છે. રિપોર્ટમાં એવું પણ નોંધવામાં આવ્યું છે કે મહારાષ્ટ્ર રાજ્ય રાજકોષી સક્ષમતા સૂચકાંકમાં ચોથા સ્થાનેથી છઠ્ઠા સ્થાને ઉતરી ગયું છે અને સામાજિક અને આર્થિક ક્ષેત્રોમાં ખર્ચ ઘટી રહ્યો હોવાથી અને લોનની રકમનો ઉપયોગ અગાઉની લોન ચૂકવવા માટે થઈ રહ્યો હોવાથી ઉત્પાદકતામાં વધારો થતો નથી.

નીતિ આયોગ દ્વારા તાજેતરમાં આર્થિક સક્ષમતા સૂચકાંક અહેવાલ 2023 બહાર પાડવામાં આવ્યો હતો. ઓડિશાને પ્રથમ ક્રમ આપવામાં આવ્યો છે, જ્યારે છત્તીસગઢ, જે એક સમયે પછાત ગણાતું હતું, તે બીજા ક્રમે આવી ગયું છે. તે પછી ગોવા, ઝારખંડ અને ગુજરાતનો ક્રમ આવે છે, જ્યારે મહારાષ્ટ્ર છઠ્ઠા સ્થાને સરકી ગયું છે. નાણાકીય વર્ષ 2014-15થી 2021-22 સુધી મહારાષ્ટ્ર રાજકોષી સક્ષમતા સૂચકાંકમાં ચોથા ક્રમે રહેતું હતું. આ અહેવાલમાં મહેસૂલની વસૂલાતમાં મહારાષ્ટ્રના પ્રદર્શનની પ્રશંસા કરવામાં આવી છે અને એ પણ નોંધવામાં આવ્યું છે કે અન્ય રાજ્યોની સરખામણીએ શિક્ષણ પર ખર્ચ વધ્યો છે. નીતિ આયોગે અહેવાલના નિષ્કર્ષ માટે ચોક્કસ માપદંડ નક્કી કર્યા હતા. રાજ્યોને તેના આધારે ક્રમ આપવામાં આવ્યો છે. ખાણોની માલિકી અને ઉદ્યોગ દ્વારા પેદા થતા કરવેરાઓએ ઓડિશાની નાણાકીય સ્થિતિ સુધારવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી છે. કોલસાની ખાણની હરાજીથી છત્તીસગઢને ઘણો ફાયદો થયો.

Also read: નીતિ આયોગમાં મમતા બેનરજીનું ‘અપમાન’ લોકશાહી ધોરણોને અનુરૂપ નથી: સંજય રાઉત

મુખ્ય પ્રધાન દેવેન્દ્ર ફડણવીસ અને નાયબ મુખ્ય પ્રધાન તેમ જ નાણાં પ્રધાન અજિત પવારે વારંવાર ભારપૂર્વક જણાવ્યું છે કે મહારાષ્ટ્રની આર્થિક સ્થિતિ મજબૂત છે. જોકે, ગયા વર્ષે, વડા પ્રધાનની આર્થિક વિકાસ પરિષદે તારણ કાઢ્યું હતું કે છેલ્લા દાયકામાં મહારાષ્ટ્ર પાછળ રહી ગયું છે. આર્થિક પરિષદે ડેટા રજૂ કર્યો હતો જે દર્શાવે છે કે જીએસડીપીમાં મહારાષ્ટ્રનો હિસ્સો 15 ટકાથી ઘટીને 13 ટકા થયો છે. આ પછી, એવું પણ બહાર આવ્યું છે કે નીતિ આયોગના નાણાકીય સૂચકાંકોમાં મહારાષ્ટ્રમાં પણ ઘટાડો જોવા મળ્યો છે.