ફોકસ પ્લસ : દેશનો પ્રથમ ઓક્સી રીડિંગ ઝોન

-નિધિ શુક્લ

છત્તીસગઢ રાજ્યમાં ડિસ્ટ્રિક્ટ મિનરલ ટ્રસ્ટ, એન્વાયરમેન્ટ પ્રોટેક્શન બોર્ડ અને રાયપુર સ્માર્ટ સિટી લિમિટેડ દ્વારા વિશ્વસ્તરીય પુસ્તકાલયનું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું છે, જેમાં માત્ર પુસ્તકો છે પરંતુ આ પુસ્તકાલયમાં વિશ્વની તમામ સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ છે. આ પુસ્તકાલયને નાલંદા પરિસર નામ આપવામાં આવ્યું છે.

પુસ્તકો માણસના આત્મવિશ્વાસનું શ્રેષ્ઠ માધ્યમ છે. મહાન દેશભક્ત અને વિદ્વાન લાલા લજપત રાયે પુસ્તકોના મહત્ત્વના સંદર્ભમાં કહ્યું હતું: હું નરકમાં પણ પુસ્તકોનું સ્વાગત કરીશ. તેમની પાસે નરકને પણ સ્વર્ગમાં ફેરવવાની શક્તિ છે. દેશના લગભગ તમામ નાનાં અને મોટાં શહેરોમાં અનેક પ્રકારના પુસ્તકાલયો ઉપલબ્ધ છે. કેટલાંક શહેરો અને ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં મોબાઈલ લાઈબ્રેરીની પણ વ્યવસ્થા છે જેના દ્વારા લોકો સાપ્તાહિક ધોરણે આ સુવિધાનો લાભ લઈ શકે છે.

બૌદ્ધ સમયગાળા દરમિયાન, તક્ષશિલા અને નાલંદા જેવાં શૈક્ષણિક કેન્દ્રોનો વિકાસ થયો જેમાં ખૂબ સારા પુસ્તકાલયો હતા. તક્ષશિલાના પુસ્તકાલયમાં વેદ, આયુર્વેદ, ધનુર્વેદ, જ્યોતિષ, ચિત્રકામ, કૃષિ, પશુપાલન વગેરે જેવા અનેક વિષયો પરના ગ્રંથોનો સંગ્રહ કરવામાં આવ્યો હતો. ખ્રિસ્તના લગભગ 500 વર્ષ પહેલાં નાલંદાના વિશાળ પુસ્તકાલયનું વર્ણન છે. નાલંદા વિશ્વવિદ્યાલયમાં ત્રણ મહાન પુસ્તકાલયો હતાં – રત્નોદધિ, રત્નસાગર, રતરંજક.

પ્રાચીન નાલંદા વિશ્વવિદ્યાલયમાં વિશ્વભરના 10,000 થી વધુ વિદ્યાર્થીઓએ અભ્યાસ કર્યો હતો, ભારતના આ બિન-શક્તિશાળી ઇતિહાસને ધ્યાનમાં રાખીને, આ પુસ્તકાલયનું નામ નાલંદા પરિસર રાખવામાં આવ્યું છે.

આ ઓક્સી રીડિંગ ઝોન કેમ્પસ 6 એકરમાં ફેલાયેલું છે, આ લાઇબ્રેરી ચારે બાજુ લીલાછમ, છાંયડાવાળાં વૃક્ષો વચ્ચે બનાવવામાં આવી છે, તેથી તેને ઓક્સી રીડિંગ ઝોન પણ કહેવામાં આવે છે. આ વિદ્યાર્થીઓના અભ્યાસ અને સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓની તૈયારીમાં એક નવું પરિમાણ ઉમેરશે.

નાલંદા કેમ્પસમાં વિદ્યાર્થીઓના શિક્ષણ માટે તમામ પ્રકારની હાઇટેક સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવી છે. ગ્રાઉન્ડ ફ્લોરની સાથે, ત્રણ માળના નાલંદા કેમ્પસમાં યુથ ટાવર, ઇ-લાઇબ્રેરી, રીડિંગ ઝોન, મલ્ટીમીડિયા, બુક હાઉસ તેમજ ડિબેટ વિંગની પણ સુવિધા છે.

એટલું જ નહીં, વિદ્યાર્થીઓ અને સ્પર્ધકો પ્રકૃતિ સાથે સુમેળમાં રહી શકે તે માટે પીપળા અને લીમડાના ઝાડ નીચે વિદ્યાર્થીઓ કુદરતી વાતાવરણમાં બેસીને અભ્યાસ કરી શકે તેવી વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે.

આ પણ વાંચો…ઊડતી વાત: બર્ગરમાંથી નીકળેલી ઇયળનો એક્સક્લ્યુસિવ ઇન્ટરવ્યૂ

ચારેબાજુ લીલાંછમ વૃક્ષોની સાથે આ લાઈબ્રેરીમાં વિશ્વની તમામ ટેક્નોલોજીઓથી સજજ 125 નવાં કોમ્પ્યુટર લગાવવામાં આવ્યાં છે. અહીં 24 કલાક વીજળી હોવાથી વિદ્યાર્થીઓ ગમે ત્યારે એક લાખથી વધુ પુસ્તકો ઓનલાઈન જોઈ અને વાંચી શકાય છે. રાજ્યના કોઈપણ જિલ્લામાં આ પ્રકારની ઓનલાઈન લાઈબ્રેરી અસ્તિત્વમાં નથી.

છ એકર જમીનમાં બનેલા નાલંદા કેમ્પસમાં ઇન્ડોર અને આઉટડોર રીડિંગની સાથે યુવાનો માટે ઈ-લાઈબ્રેરી પણ બનાવવામાં આવી છે.