વિશેષ: ખાવાની આ કેટલીક આદત તમને શિયાળામાં ફિટ રાખશે…

-દિક્ષિતા મકવાણા

આહારમાં ઘી, સરસવનું તેલ અને નારિયેળ તેલ… આયુર્વેદ અનુસાર આ વસ્તુઓ તમારા શરીરને ગરમ રાખે છે. શિયાળાની ઋતુમાં શરીરને ગરમ રાખવા અને ત્વચામાં ભેજ જાળવી રાખવા માટે તમારા આહારમાં આ વસ્તુઓનો સમાવેશ કરવો જોઈએ.

આયુર્વેદ અનુસાર ભોજનને લઈને એક ખાસ પ્રકારના નિયમો આપવામાં આવ્યા છે. આચાર્ય કશ્યપે આહારને મહાભૈષજ્યમ કહ્યો છે એટલે કે કોઈપણ દવા ખોરાક જેટલી ફાયદાકારક નથી. આ હિસાબે ખોરાક એ શ્રેષ્ઠ દવા છે. આહારના નિયમોનું પાલન કરવું જરૂરી છે, જો તમે તેને નિયમો અનુસાર અનુસરો છો, તો પછી ઋતુચક્ર બદલાતા શરીરમાં ઘણા ફેરફારો થવા લાગે છે.

આપણે માનસિક અને શારિરીક રીતે થાક અનુભવીએ છીએ, તેથી આપણી ખાવાની ટેવમાં સુધારો કરવો જરૂરી છે. અહીં સાત્વિક, રાજસિક અને તામસિક ખોરાક વિશે વાત કરીએ છીએ, જેમાં સાત્વિકને આદર્શ માનવામાં આવે છે અને તામસિકને હલકી ગુણવત્તાવાળા માનવામાં આવે છે તેથી, આયુર્વેદ શિયાળાની ઋતુમાં સ્વસ્થ અને સક્રિય રહેવા માટે વિશેષ ટિપ્સ આપે છે.

શિયાળાની ઋતુમાં શરીરને ગરમ રાખવા અને ત્વચામાં ભેજ જાળવી રાખવા માટે તમારા આહારમાં ઘી, સરસવનું તેલ અને નારિયેળ તેલનો સમાવેશ કરવો જોઈએ. તેમાં હાજર ચરબી શરીરના પેશીઓ દ્વારા શોષાય છે અને માત્ર શુષ્ક ત્વચાને સાજા કરવામાં મદદ કરે છે,

પરંતુ વિટામિન એ, ઇ, કે અને ડીના શોષણમાં પણ મદદ કરે છે. આ વિટામિન્સની ઉણપ માનસિક સ્વાસ્થ્યને અસર કરી શકે છે અને રોગપ્રતિકારક શક્તિને નબળી બનાવી શકે છે. ખાસ કરીને વિટામીન ડીની ઉણપથી ડિપ્રેશન અને અન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.

આ શાકભાજી વિટામિન્સ, આયર્ન, કેલ્શિયમ, પોટેશિયમ અને આયોડિનથી ભરપૂર હોય છે અને શિયાળામાં વધુ પડતું ખાવાની સમસ્યાથી બચવામાં મદદ કરે છે. આના સેવનથી પેટ ભરેલું લાગે છે, જેના કારણે તમને વધારે ખાવાની આદત પડતી નથી.

આ ઉપરાંત તે તમારા બ્લડ સુગરના સ્તરને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે અને ડાયાબિટીસનું જોખમ ઘટાડે છે. શિયાળામાં ઓટ્સ, જવ અને મકાઈ જેવા આખા અનાજનું સેવન સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક છે. આ આખા અનાજ તમને ઉર્જા પ્રદાન કરે છે સાથે સાથે તમારા શરીરને ગરમ પણ રાખે છે.

શિયાળાની મોસમમાં આખા અનાજ ખૂબ જ ઉપયોગી છે, કારણ કે તે શરીરમાં સંગ્રહિત કાર્બોહાઇડ્રેટ્સને સરળતાથી તોડવામાં મદદ કરે છે. તે જ સમયે વ્યક્તિએ શિયાળામાં ઠંડા અને કાચો ખોરાક ખાવાનું ટાળવું જોઈએ, કારણ કે તે શરીરને સુસ્ત બનાવી શકે છે. ઠંડા રસ, સ્મૂધી અને કાચો ખોરાક શરીરની ગરમીને દૂર કરી શકે છે, જેના કારણે શરીરમાં ઊર્જાનો અભાવ થાય છે. તેના બદલે વ્યક્તિએ ગરમ સૂપ, હર્બલ ચા અને હળદરવાળું દૂધ પીવું જોઈએ, જે માત્ર શરીરને ગરમ રાખે છે પરંતુ રોગપ્રતિકારક શક્તિને પણ મજબૂત બનાવે છે.

મસાલા માત્ર ખોરાકનો સ્વાદ અને સુગંધ જ નથી વધારતા, પરંતુ શરીરને ગરમ પણ રાખે છે. શિયાળામાં મસાલા તમારી બ્લડ સુગરને નિયંત્રિત કરવામાં, પરિભ્રમણને સુધારવામાં અને પાચન પ્રક્રિયાને સરળ રાખવામાં મદદરૂપ છે. વધુમાં, મસાલા માનસિક રીતે આરામ આપે છે અને તમારો મૂડ સુધારે છે.

શિયાળામાં દરરોજ ગરમ તેલથી શરીર પર માલિશ કરવાથી શરીર ગરમ રહે છે એટલું જ નહીં તે ત્વચાને કોમળ અને કોમળ પણ રાખે છે. વ્યાયામ કરતા પહેલા ગરમ તેલથી માલિશ કરવાથી શરીરની પેશીઓમાં ઊંડે સુધી પ્રવેશ થાય છે અને શરીર ગરમ અને સ્વસ્થ રહે છે.

આ સિવાય શિયાળામાં કસરત કરવી પણ અત્યંત જરૂરી છે. તે શરીરને સક્રિય રાખવામાં, કેલરી બર્ન કરવામાં, હાડકાંને મજબૂત કરવામાં અને ક્રોનિક રોગોના જોખમને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. ઋતુ ગમે તે હોય આયુર્વેદ અનુસાર, શિયાળામાં પાચનશક્તિ સારી રહે છે,

તેથી વ્યક્તિએ તેની કાળજી લેવી જોઈએ. ઉપવાસ કરવાનું ટાળવું જોઈએ અને જો ઉપવાસ કરવામાં આવે અથવા ઓછી માત્રામાં ખોરાક લેવામાં આવે તો પાચન અગ્નિ શરીરની રચનાને બાળી નાખે છે અને વાતાની તીવ્રતામાં વધારો કરે છે જે રોગ તરફ દોરી શકે છે. શુષ્કતા વાતમાંથી આવે છે. તેથી જંક ફૂડને ટાળવું અને ગરમ દેશી ખોરાક સાથે જોડવું વધુ સારું છે.