અમેરિકન કોમર્શિયલ બેંક સિલિકોન વેલી પરના સંકટથી નાણાકીય જગતમાં ગભરાટ ફેલાયો છે. અમેરિકાની 16મી સૌથી મોટી સિલિકોન વેલી બેંકની અસર શેરબજારોમાં જોવા મળી રહી છે. જ્યારે વેન્ચર કેપિટલ ફર્મ્સ અને સમર્થિત કંપનીઓ સહિત તેના ગ્રાહકોએ તેમની થાપણો ઉપાડવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે બેંક મુશ્કેલીમાં મુકાઈ ગઈ હતી. આ સમગ્ર સમયગાળા દરમિયાન, બેંકિંગ શબ્દ બેંક રન સૌથી વધુ ચર્ચામાં આવ્યો છે, જે સિલિકોન વેલી બેંકની નાદારી સાથે જોડાયેલો છે. તો બેંક રન શું છે તે વિશે વિગતવાર જાણીએ.
બેંક રન એ બેંકિંગ શબ્દ છે. જ્યારે બેંક અથવા નાણાકીય સંસ્થાની નાદારીનો ભય હોય છે, ત્યારે તેના કારણે મોટી સંખ્યામાં ગ્રાહકો બેંકમાં રાખેલી તેમની થાપણો ઉપાડવા માટે ધસારો કરે છે. બેંકમાં ઉપાડની આ અચાનક સ્થિતિને ‘બેંક રન’ કહેવામાં આવે છે. જેમ જેમ લોકો ગભરાટની સ્થિતિમાં બેંકમાંથી તેમના ભંડોળ ઉપાડવાનું શરૂ કરે છે, ત્યારે ડિફોલ્ટની શક્યતા વધી જાય છે. આનાથી વધુ ગ્રાહકો ઝડપથી થાપણો ઉપાડવા માંડે છે. આને કારણે એક સમયે પરિસ્થિતિ એવી બની જાય છે કે બેંક પાસે પૂરતું ભંડોળ રહેતું નથી. તેથી, બેંક અથવા નાણાકીય સંસ્થાને ડિફોલ્ટર જાહેર કરવાની સ્થિતિ આવી જાય છે.
સિલિકોન વેલીમાં શું થયું?
લગભગ આવું જ કંઇક સિલિકોન વેલી સાથે થયું છે, જેના કારણે બેંકને મોટું નુકસાન સહન કરવું પડી રહ્યું છે. હકીકતમાં, બેંકે ગ્રાહકોની થાપણોનો ઉપયોગ કરીને વર્ષોથી અબજો ડોલરના બોન્ડ્સ ખરીદ્યા છે. પરંતુ તે દરમિયાન, ફેડરલ રિઝર્વે ફુગાવાને નાથવા માટે વ્યાજ દરો વધારવાનો નિર્ણય કર્યો, જેણે સિલિકોન વેલી બેંકને ખરાબ રીતે અસર કરી. એવું કહેવાય છે કે બેંકો સામાન્ય રીતે આવું જ કરે છે.
આ રોકાણો સામાન્ય રીતે સલામત હોય છે, પરંતુ વ્યાજદરમાં વધારો થતાં આ રોકાણોની કિંમત ઘટી છે. કારણ કે આજના ઊંચા વ્યાજની સરખામણીમાં તેમને ઓછું વ્યાજ મળતું હતું. સામાન્ય રીતે આ કોઈ સમસ્યા નથી, કારણ કે બેંકો લાંબા ગાળા માટે રોકાણ કરે છે. પરંતુ જ્યારે તેમને કટોકટીમાં વેચવું પડે ત્યારે વસ્તુઓ બદલાઈ શકે છે. SVB ના ક્લાયન્ટ મોટાભાગે સ્ટાર્ટઅપ્સ અને અન્ય ટેક-કેન્દ્રિત કંપનીઓ હતી, જે છેલ્લા એક વર્ષથી રોકડની સમસ્યાથી ઝઝૂમી રહી હતી. તેમણે સિલિકોન વેલી બેંકમાં જમા કરાવેલા ભંડોળનો ઉપયોગ કરવાનું વિચાર્યું અને આમ સિલિકોન વેલીના ગ્રાહકોએ તેમની થાપણો ઉપાડવાનું શરૂ કર્યું.શરૂઆતમાં આ કોઈ મોટી સમસ્યા ન હતી, પરંતુ બાદમાં બેંકને ઉપાડ માટે વધુને વધુ ગ્રાહકો તરફથી વિનંતીઓ મળવા લાગી. તેથી બેંકને આ વિનંતીઓને પહોંચી વળવા માટે તેની સંપત્તિ (બોન્ડ) વેચવાની ફરજ પડી હતી. બોન્ડને ખોટમાં વેચવાથી સિલિકોન વેલી બેંક નાદાર થઈ ગઈ.
