મહારાષ્ટ્રના ચિત્રરથ પર સાડા ત્રણ શક્તિપીઠ

મુંબઈ: પ્રજાસત્તાક દિને રાજધાની દિલ્હીમાં કર્તવ્ય માર્ગ પર શોભાયાત્રાના મુખ્ય કાર્યક્રમમાં આ વર્ષે મહારાષ્ટ્ર વતી ’સાડા ત્રણ શક્તિપીઠ અને નારી શક્તિ’ થીમ પર ચિત્રરથ જોવા મળશે. આ ચિત્રરથના અંતિમ ચરણનું કામ દિલ્હીના છાવણી વિસ્તારમાં આવેલા નાટ્યગૃહમાં ચાલી રહ્યું છે.
પ્રજાસત્તાક દિને રજુ થનાર ચિત્રરથ અંગે આજે કેન્દ્રીય સંરક્ષણ મંત્રાલય વતી કેન્ટોનમેન્ટ વિસ્તારના નાટ્યગૃહમાં પત્રકાર પરિષદનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. આ વર્ષે મહારાષ્ટ્ર સહિત ૧૭ રાજ્યોમાંથી કુલ ૨૭ ચિત્રરથ અને વિવિધ કેન્દ્રીય મંત્રાલયોના ૧૦ ચિત્રરથ રહેશે. આ વર્ષે, મહારાષ્ટ્ર ’સાડા ત્રણ શક્તિપીઠ અને મહિલા શક્તિ’ ની થીમ પર આધારિત ચિત્રરથનું આયોજન કરી રહ્યું છે.
ભૂતકાળમાં ૪૦ વખત મહારાષ્ટ્ર દ્વારા રાજ્યના મુખ્ય માર્ગ શોભાયાત્રાઓમાં ચિત્રરથનું પ્રદર્શન કરવામાં આવ્યું છે. સ્વતંત્રતાના અમૃત મહોત્સવ વર્ષ નિમિત્તે, રાજ્ય વતી ચિત્રરથ ’સાડા ત્રણ શક્તિપીઠ અને નારી શક્તિ’ પર આધારિત છે. આના દ્વારા નારી શક્તિ રાજ્યની મંદિર શૈલી અને લોક કલાના અમૂર્ત વારસાને પ્રદર્શિત કરવામાં આવશે, એમ સાંસ્કૃતિક બાબતોના નિયામક કચેરીના નિયામક વિભીષણ ચાવરેએ જણાવ્યું હતું.
મહારાષ્ટ્ર એ સંતો અને દેવતાઓની ભૂમિ છે. મહારાષ્ટ્રમાં સાડા ત્રણ મહત્વની શક્તિપીઠો આવેલી છે. કોલ્હાપુરની અંબાબાઈ, તુલજાપુરની આઈ ભવાની, માહુરની રેણુકામાતા એ ત્રણ સંપૂર્ણ શક્તિપીઠો છે. તો, વાણીની સપ્તશ્રૃંગી એ અડધી સત્તા બેઠક છે. આ શક્તિપીઠોને સ્ત્રી શક્તિનો સ્ત્રોત માનવામાં આવે છે. આ વર્ષે ચિત્રરથ દ્વારા તેમનું પ્રતિનિધિત્વ કરવામાં આવ્યું છે.
ચિત્રરથનો આગળનો ભાગ સંબલ વાદ્ય વગાડતા દેવીના ભક્તની વિશાળ પ્રતિકૃતિ દર્શાવે છે. આગળની ડાબી અને જમણી બાજુએ પરંપરાગત લોકવાદ્યો વગાડતી આરાધી અને ગાંધારીની મધ્યમ કદની છબી છે. તેમની પાછળ ચાલતું મંદિર રહેશે. તેમાં સાડા ત્રણ શક્તિપીઠોમાં દેવીઓની મૂર્તિઓ છે. તેની પાછળ પોતરાજ અને હલગી વગાડતા દેવીના ભક્તોની બે મોટી પ્રતિમા જોવા મળશે. તેમની સામે લોક કલાકારો આરાધી, ભોપી, પોતરાજ લોક કલા રજૂ કરશે.
ચિત્રરથના પાછળના ભાગમાં નારી શક્તિનું પ્રતિનિધિત્વ કરતી એક મોટી સ્ત્રીની છબી હશે. ચાવરેએ આ સમયે આ માહિતી આપી હતી. ગીત “સાડી ત્રણ શક્તિપીઠ દાખવા અમ્હા દિશા.
આ સાથે કલાકારો આગળ વધતા ચિત્રરથની સાથે ડાબે અને જમણે ડાન્સ પણ કરશે. આ ચિત્રરથનો ખ્યાલ સાંસ્કૃતિક બાબતોના નિયામકની છે.
સાડા ત્રણ શક્તિપીઠોનો મહિમા કરતું આ ગીત જાણીતા સંગીતકાર કૌશલ ઇનામદારે કમ્પોઝ કર્યું છે. તો, આ ગીત પ્રાચી ગડકરીએ લખ્યું છે. આ સાથે ચિત્રરથ પર દેખાતા કલાકારો વિઝનરી પરફોર્મિંગ આર્ટ્સ ગ્રુપ થાણેના છે.