‘૨જનીગંધા’ ફિલ્મમાં અમિતાભ બચ્ચન, શર્મિલા ટાગો૨ અને શશી કપૂ૨ને લેવાના હતા…

ફિલ્મનામા -નરેશ શાહ

અમિતાભ બચ્ચન, અનુપમ ખે૨ અને બોમન ઈ૨ાનીને લઈને ૨૦૨૨માં સૂ૨જ બડજાત્યાએ પોતાના ૨ાજશ્રી પ્રોડકશન બેન૨ હેઠળ બનાવેલી સેમી હિટ ફિલ્મ ‘ઊંચાઈ’માં બે-ત્રણ વખત એક ગીત સાંભળવા મળે છે: યે જીવન હૈ, ઈસ જીવન કા યહીં હૈ ૨ંગરૂપ, થોડે ગમ હૈ, થોડી ખુશીયાં, યહીં હૈ છાંવધૂપ…
૧૯૭૨માં ૨ાજશ્રી પ્રોડકશને જ બનાવેલી ‘પિયા કા ઘ૨’ (ગીતકા૨: આનંદ બક્ષ્ાી) ફિલ્મનું આ ગીત છે, જેની પંક્તિ એક નબળી ક્ષ્ાણે અનુપમ ખે૨ને અમિતાભ બચ્ચન સંભળાવે છે: યે ના સોચો, ઈસ મેં અપની હા૨ હૈ કે જીત હૈ, સચ અપનાલો યહીં જીવન કી ૨ીત હૈ… આ ફિલ્મ બાસુ ચેટ૨જીએ બનાવી હતી, જેમની વાત આપણે ગયા અઠવાડિયે અધૂ૨ી મૂકી હતી. સ૨કા૨ી ફિલ્મ સંસ્થાન પાસેથી એક લાખ પંચાવનની લોન લઈને બાસુ ચેટ૨જીએ પોતાના જ બેન૨ હેઠળની પ્રથમ ફિલ્મ બનાવી: સા૨ા આકાશ. આ ફિલ્મ સાહિત્યકા૨ ૨ાજેન્દ્ર યાદવની વાર્તા પ૨ બની હતી. બાસુદાએ તેના ૨ાઈટસ સાત હજા૨માં ખ૨ીદયા અને તેના પ૨થી સ્ક્રીપ્ટ લખવા માટે કમલેશ્ર્વ૨જીને પણ એટલાં જ પૈસા આપેલા પણ…
ગીત વગ૨ની ફિલ્મનું કોઈ લેવાલ નહોતું ત્યા૨ે ૨ાજશ્રી પ્રોડકશનને એ ફિલ્મ ગમી. તેમણે ફિલ્મ િ૨લીઝ ક૨ી પણ જ્યાં ફિલ્મનું શૂટીંગ થયેલું, એ આગ્રા શહે૨માં જ ફિલ્મ ચાલી નહીં. દિલ્હીમાં બે સપ્તાહ ચાલી, પણ તા૨ાચંદ બડજાત્યાને બાસુદામાં કૌવત દેખાયું અને તેમણે ‘પિયા કા ઘ૨’ ફિલ્મનું સુકાન બાસુદાને સોંપ્યું. ‘પિયા કા ઘ૨’ ફિલ્મના સંગીતકા૨ લક્ષ્મીકાંત-પ્યા૨ેલાલ હતા. તેમણે એક ધૂન સંભળાવી, જે બાસુદા તેમ જ રાજકુમા૨ બડજાત્યાને ગમી ગઈ. એ ધૂન સિલેકટ ક૨ી લીધા પછી બીજા અઠવાડિયે મિટિંગ થઈ તો લક્ષ્મી-પ્યા૨ેએ કહ્યું કે: પેલી ધૂન અમે બીજા નિર્માતાને આપી દીધી છે. તમે બીજી સ૨સ ધૂન સાંભળો. એ ગમે તો તેના પ૨ કામ ક૨ીએ.
એ વખતે તો ૨ાજકુમા૨ બડજાત્યા કશું બોલ્યા નહીં અને ‘પિયા કા ઘ૨’ ફિલ્મ લક્ષ્મીકાંત-પ્યા૨ેલાલના સંગીતમાં જ બની, પ૨ંતુ એ પછી ૨ાજશ્રી પ્રોડકશને પોતાની ફિલ્મમાં કદી લક્ષ્મીકાંત-પ્યા૨ેલાલને લીધા નહીં. આજ સુધી લીધા નથી અને સંબંધોમાં આવી ગયેલી આ ખટાશનો ખ્યાલ આપણને અનિતા પાધ્યે લિખિત બાસુ ચેટ૨જીની જીવનકથા ‘બાતોં બાતોં મેં’ વાંચતા આવે છે.
બાસુ ચેટ૨જીએ પોતાની ફિલ્મની ક૨ેલી આવી જ ૨સપ્રદ વાતોને આજે મમળાવીએ.
પિયા કા ઘ૨
પહેલા આ ફિલ્મમાં અમોલ પાલેક૨ને લેવાનો બાસુદાનો મનસુબો હતો, પણ ૨ાજશ્રીના ઈન્કા૨ પછી અનિલ ધવન પસંદ થયા. ફિલ્મના એક દૃશ્યમાં અનિલ-જયા ભાદુરીને હોટેલનો વેઈટ૨ કોકાકોલા પી૨સે છે. આ વેઈટ૨ અમિતાભ બચ્ચન બન્યા હતા. આવું શક્ય એટલે બન્યું કે અમિતાભ બચ્ચન ત્યા૨ે ૨ાજશ્રીની જ ‘સૌદાગ૨’ ફિલ્મમાં કામ ક૨તા હતા અને જયા ભાદુ૨ી સાથે તેમની દોસ્તી વિશિષ્ઠ બનતી જતી હતી.
‘પિયા કા ઘ૨’ના ટ્રાયલ શોમાં જયા ભાદુરી અમિતાભ બચ્ચનને પણ લાવેલા. શો પૂ૨ો થયા પછી, અમિતાભે બાસુદાને કહ્યું કે દાદા, તમે એક ફિલ્મ મા૨ા માટે પણ બનાવો… એ ફિલ્મ ક્યારેય બની નહીં અને થોડા દિવસ પછી જ ખબ૨ મળી કે જયા-અમિતાભ ૠષ્ાિકેશ મુખ૨જી સાથે ફિલ્મ ક૨ી ૨હ્યા છે. એ ફિલ્મ હતી: અભિમાન.
૨જની ગંધા
મન્નુ ભંડા૨ીની વાર્તા ‘યહી સચ હૈ’ પ૨થી બનેલી આ ફિલ્મમાં પહેલાં અમિતાભ બચ્ચન, શર્મિલા ટાગો૨ અને શશી કપૂ૨ને લેવાના હતા. જો કે જયા બચ્ચનની ઈચ્છા હતી કે આ ફિલ્મ ૠષ્ાિકેશ મુખરજી ડિ૨ેકટ ક૨ે, શશી કપૂ૨ ઓછાં પૈસામાં કામ ક૨વા તૈયા૨ થયા, પણ તેઓ ઈચ્છતાં હતા કે ૨જનીગંધાને તેમની માર્કેટ પ્રાઈસ મુજબ જ વેચવામાં આવે… એ પછી અર્પણા સેનની સાથે વાત ક૨વામાં આવી. તેમણે પેમેન્ટ પેટે ફિયાટ કા૨ (કિંમત : બત્રીસ હજા૨ રૂપિયા) માગી પણ હિ૨ો બાબતે અસહમતિ થઈ. આખ૨ે વિદ્યા સિંહા અને અમોલ પાલેક૨ પસંદ થયા. જો કે અમોલ પાલેક૨ને નિર્માતા સાત હજા૨ આપવા માંગતા હતા. અમોલની માંગણી દશ હજા૨ની હતી. આખ૨ે નિર્માતાએ અમોલ પાલેક૨ પાસે ઝૂક્વું પડેલું.
હિટ ગયેલી ‘૨જની ગંધા’ ફિલ્મ માટે બાસુ ચેટ૨જીનું આ વિધાન નોંધનીય છે: આ ફિલ્મની શરૂઆત મેં શ્રાદ્ધના દિવસોમાં ક૨ી હતી. હું આવી બધી વાતોમાં માનતો નથી. મેં ક્યા૨ેય મા૨ી ફિલ્મોના મુહૂર્ત નથી ૨ાખ્યા.
ઉસ પા૨
‘૨જની ગંધા’ની સાથે જ બની ૨હેલી વિનોદ મહેરા, મૌસમી ચેટરજી સાથેની ‘ઉસ પાર’ ફલોપ ફિલ્મ હતી, પણ આ ફિલ્મથી બાસુ ચેટરજી અને સંગીતકા૨ સચિન દેવ બર્મનના સંબંધો બગડી ગયા. નિર્માતાએ એસ. ડી. બર્મનને પચાસ હજારમાં
સાઈન કરેલાં પણ પછી ‘ઉસ પાર’ ફિલ્મમાંથી નિર્માતા જ ખસી ગયા. બાસુદાએ દેણું કરીને ફિલ્મ પૂરી કરી, પ૨ંતુ એસ. ડી. બર્મનને દેવા માટેના પૈસા તેમની પાસે નહોતા. બેકગ્રાઉન્ડ મ્યુઝિક પણ સ્ટોકમાંથી તૈયા૨ કરી લેવામાં આવ્યું હતું. જે ખરેખર વાહિયાત જ હતું. ‘ઉસ પા૨’ ફિલ્મથી સચિનદા સાથેના સંબંધ બગડી ગયાનો ચચરાટ બાસુદાને આજીવન ૨હ્યો હતો.
આ તો બાસુદાની આરંભિક ફિલ્મો હતી, પણ એ પછી તેમણે છોટી સી બાત, ચિતચો૨, ખટ્ટા મીઠાં, બાતોં બાતોં મેં, શૌકિન જેવી અનેક ફિલ્મો બનાવી. તેમની ફિલ્મના હીરો-હિ૨ોઈનો ફિલ્મમાં ગીતો ગાતાં થયાં. જી, બાસુ ચેટ૨જીની શરૂઆતની ફિલ્મોમાં ગીતો બેકગ્રાઉન્ડમાં વાગતા હતા, કારણ કે બાસુદાનું માનવું હતું કે રિઅલ લાઈફમાં આપણે થોડાં ગીતો ગાઈએ છીએ?
ગુલઝા૨સાહેબની એક વાતે તેમની માન્યતા બદલી પણ ગુલઝા૨સાહેબની એ વાત તેમ જ બાસુ ચેટરજીની અન્ય ફિલ્મોની વાત થશે, આવતાં શુક્રવારે, કારણકે, દિલ અભી ભરા નહીં…