ફોકસ – નિધિ ભટ્ટ
દુનિયામાં આખી વસંત યૌવનની છે.જેમ જેમ ઉંમર વધે છે, શિથિલતા તમને ઘેરી લે છે, ત્યારે તમારી આસપાસના લોકો પણ તમને છોડવા લાગે છે. થોડા દિવસો પહેલા અમેરિકામાં ૫૫ વર્ષથી વધુ ઉંમરના ૨૦૦૦ લોકો વચ્ચે એક સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો અને તે બહાર આવ્યું હતું કે જેમ જેમ ઉંમર વધે છે તેમ મિત્રતાનું સંકટ પણ વધતું જાય છે.
યુવાનીના દિવસોમાં સામાજિક વર્તુળ જે કોઈપણ વધારાના પ્રયત્નો વિના વધતું રહે છે, જેમ જેમ ઉંમર વધે છે, તે વર્તુળ કોઈપણ કારણ વિના ઘટતું જાય છે. સર્વેક્ષણમાં સામેલ ૭૭ ટકા લોકો સંમત થયા કે તેઓ વરિષ્ઠ નાગરિક બન્યા ત્યારથી તેમનું સામાજિક વર્તુળ સતત ઘટી રહ્યું છે.
આ સર્વેનું એક ખૂબ જ રમૂજી તારણ એ પણ સામે આવ્યું છે કે સામાન્ય રીતે નિવૃત્તિના થોડાં વર્ષો પછી આપણા મહત્તમ ૪ મિત્રો જ બાકી રહે છે, જેઓ આપણી ઉપર અને આપણે જેના પર વિશ્ર્વાસ કરીએ છીએ. જે આપણી સુખ, દુ:ખની વાતો સાંભળે છે અને જેની વાતો આપણે પણ સાંભળીએ છીએ.
આ સર્વે દર્શાવે છે કે જે લોકો તેમાં સામેલ છે તેમની મિત્રતા તેમની યુવાનીમાં ખૂબ ખીલે છે. તેમાંથી લગભગ ૫૦ ટકા લોકોએ વિગતવાર જણાવ્યું કે ૫૫ વર્ષ પછી તેઓએ સામાન્ય રીતે મિત્રો બનાવવાનું બંધ કરી દીધું હતું અથવા ફક્ત એટલું જ કહ્યું હતું કે કોઈએ તેમની સાથે મિત્રતા કરવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી નથી. આવા પ્રસંગો પર એવું જોવામાં આવ્યું છે કે માત્ર યોગ વર્ગો, નૃત્ય અને ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓ જ લોકોને ફિટ અથવા સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે, પરંતુ સમાન પ્રવૃત્તિઓ થોડા મિત્રો બનાવવામાં પણ મદદ કરે છે.
જે રીતે નાની ઉંમરમાં મિત્રતાનો બહુ વ્યાપક અર્થ હોતો નથી, એટલે કે બાળકો મિત્રતામાં એકબીજા પાસેથી કોઈ
મોટી કે મહત્ત્વની વાત લઈ-દઇ શકતા નથી. એ જ રીતે જ્યારે ઉંમર ૭૦
વર્ષ કે તેથી વધુ થઈ જાય ત્યારે એ મિત્રતામાં નક્કર વ્યવહાર જેવું કંઈ બાકી રહેતું નથી.
માત્ર સારા વર્તન અને ભૂતકાળના અનુભવો વહેંચવાનો અને મેળવવાનો ધંધો બાકી છે. એટલા માટે ઘણા જૂના લોકોની મિત્રતામાં આર્થિક વ્યવહાર લગભગ
શૂન્ય છે.
આ સર્વેમાં સંબંધોના સમાજશાસ્ત્રને લગતા ઘણા મહત્ત્વપૂર્ણ તારણો બહાર આવ્યાં છે. ઉદાહરણ તરીકે- ભલે સારા સંબંધો માટે જીવનમાં ક્યારેય મોડું થતું નથી, પરંતુ એક ઉંમર પછી લાગે છે કે નવા સંબંધો માટે ઘણું મોડું થઈ ગયું છે. આ એક મોટી સમસ્યા છે. પુરુષો હજુ પણ પાર્કમાં, બજારમાં અથવા સવાર-સાંજ ચાલતી વખતે અજાણી વ્યક્તિ સાથે વાત કરવાનો અને કહેવાનો પ્રયાસ કરી શકે છે, પરંતુ વૃદ્ધ મહિલાઓ, બાળકો, પુરુષોની સ્પર્ધા દરમિયાન રસ્તા પર નવો મિત્ર પણ મળતો નથી.
કારણ કે પુરુષો સામાન્ય રીતે પોતાના કરતાં ઘણી નાની અથવા થોડી નાની સ્ત્રીઓમાં વધુ રસ લેતા હોય છે. તેથી જ તેમની ઉંમરના પુરુષો પણ વૃદ્ધ મહિલાઓને મહત્ત્વ આપતા નથી. હા જો તમારી પાસે પૈસા છે, તમારી પાસે નિર્ણય લેવાની ક્ષમતા છે, તો તમે ફરવા જઈ શકો છો અને તમારા પૈસાથી સેવાઓ અને સુવિધાઓ ખરીદી શકો છો, જે તમને અન્ય કરતાં સસ્તી મળશે.
પરંતુ સિનિયર સિટીઝન હોવા છતાં તમારું સ્વાસ્થ્ય સારું અને સક્રિયતા હોય તો જ આ શક્ય છે.
જો તબિયત બરાબર નથી, તમે સક્રિય નથી, તો વૃદ્ધાવસ્થામાં તમારા ખાતામાં જમા થયેલા પૈસા પણ તમને સુખ નથી આપતા. આ માટે નિષ્ણાતો સૂચવે છે કે વૃદ્ધાવસ્થામાં યોગ્ય રીતે જીવવા માટે વ્યવસ્થા કરવી જોઈએ.
