કવર સ્ટોરી – જયેશ ચિતલિયા
દેશનો કેપિટલ ગુડ્સ ઉદ્યોગ મોટી છલાંગ લગાવવાને આરે છે. વિશ્ર્વની કંપનીઓ તેમની સપ્લાય ચેઈનમાં ચીન ઉપરાંત અન્ય દેશોને સમાવવાની નીતિને અનુસરવા લાગી છે અને ભારત સરકાર માળખાકીય ક્ષેત્રમાં જંગી રોકાણ કરવાની અને આકર્ષવાની તૈયારી કરી રહી હોવાથી કંપનીઓ પણ તેમના મૂડીખર્ચની યોજનાઓ સંબંધી સક્રિય થવા લાગી છે, પરિણામે દેશના કેપિટલ ગુડ્સ ઉદ્યોગ માટે મોટી છલાંગ મારવાનો તખ્તો તૈયાર થઈ રહ્યો છે. આ તકને શૅરબજારના રોકાણકારોએ પણ ઝડપી લેવી જોઈએ.
સ્થાનિક કંપનીઓને આના સંકેત મળી ગયા હોવાથી તેઓ ચીનનો બજાર હિસ્સો કબજે કરવા માટેની વિરાટ તકને ઝડપવા ટેકનોલોજી અપગ્રેડ કરી રહી છે અને ઉત્પાદન ક્ષમતામાં વધારો કરી રહી છે. કોમોડિટીની કિંમતોની વોલેટિલિટીની અસર નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૩ના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળા દરમિયાન કંપનીઓના મૂડીરોકાણને થઈ હતી, પરંતુ બીજા ત્રિમાસિક ગાળામાં તેમાં વેગ આવ્યો હતો. નિષ્ણાતો કહે છે કે જો આર્થિક નિર્દેશાંકો સારા હોત તો મૂડીરોકાણ અધિક વધ્યું હોત.
—
કેપિટલ્સ ગુડ્સ ક્ષેત્રમાં મૂડીરોકાણ
ઓર્ડરનો પ્રવાહ, મશીનરી, વપરાશી અને કેપિટલ ગુડ્સની આયાતનું સંયુક્ત ચિત્ર દર્શાવે છે કે મૂડીરોકાણની સાઈકલે વેગ પકડ્યો છે. ગ્લોબલ સંસ્થા ક્રેડિટ સુઝેનું કહેવુ છે કે કેપિટલ ગુડ્સ ઈન્ડેક્સની શોર્ટ સાઈકલ, જે આ ક્ષેત્રના બિઝનેસના ૨૦ વર્ષના સમયગાળાને ટ્રેક કરે છે, તે સપ્ટેમ્બર ૨૦૨૨માં પૂરા થતા ત્રણ વર્ષના ચક્રવૃદ્ધિ દરના ૧૨ ટકાએ વધ્યો છે જે માર્ચ ૨૦૨૨માં છ ટકાના દરે વધ્યો હતો, આ દર્શાવે છે કે આ ક્ષેત્રમાં રોકાણ વધી રહ્યું છે.
જૂન ૨૦૨૨માં આ ઈન્ડેક્સ ૧૧ ટકા વધ્યો હતો. કેન્દ્ર સરકારે નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૩ માટે આયોજિત મૂડીખર્ચ ૨૦૨૨ના રૂ.૫.૫૪ લાખ કરોડથી ૩૫.૪ ટકા વધારીને રૂ.૭.૫ લાખ કરોડ કર્યો હોઈ કેપિટલ ગુડ્સ ક્ષેત્રને વેગ મળ્યો છે.
આમાં રાજ્યોની ગ્રાન્ટ્સનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવે તો અસરકારક મૂડીખર્ચ નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૩ માટે રૂ.૧૦.૬૮ લાખ કરોડ થાય છે, જે જીડીપીના ૪.૧ ટકા છે, ભારત સરકારના ગતિશક્તિ કાર્યક્રમનાં ચાલક સાત ક્ષેત્રો છે- રોડ્સ, રેલવેઝ, એરપોર્ટ્સ, પોર્ટ્સ, માસ ટ્રાન્સપોર્ટ, જળમાર્ગો અને લોજિસ્ટિક્સ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર. આ સાત ડ્રાઈવર્સને ઝડપ મળે એવો માર્ગ વિસ્તરી રહ્યો છે.
સંભવિત મૂડીખર્ચનું પ્રમાણ
૨૦૧૧માં વૈશ્ર્વિક નાણાકીય કટોકટી બાદ મૂડીરોકાણ સાઈકલ ચરમસીમા પર હતી એ પછી મેટલ્સ અને પાવર જેવા ભારે ઉદ્યોગોમાં મોટા પ્રમાણમાં રોકાણ થયું નથી. આ ક્ષેત્રો માટેની સ્થિતિ વિપરીત ન હતી, તેમ છતાં અન્ય ક્ષેત્રોના વધતા મૂડીરોકાણ જેટલું રોકાણ આ ક્ષેત્રે આવ્યું નથી.
તાજેતરના ભૂતકાળમાં કોવિડ સંબંધિત નિયંત્રણોને પગલે મૂડીખર્ચમાં વધારો થયો નહોતો. અન્ય વૈશ્ર્વિક અને સ્થાનિક પરિબળો જેવાં કે સપ્લાય ચેઈનની મુશ્કેલીઓ, કરન્સીના મૂલ્યની વધઘટ, ભૂરાજકીય સમસ્યાઓ, સેન્ટ્રલ બેન્કની વિપરીત નાણાકીય નીતિઓએ પણ આર્થિક વિકાસની ગતિને અસર કરી હતી, પરંતુ હવે સ્થિતિ બદલાઈ રહી છે. વિશ્ર્લેષકો કહે છે કે દેશના અર્થતંત્રમાં કુલ મૂડીખર્ચ ૭૯૦ અબજ ડોલરનો અંદાજવામાં આવે છે. આમાંથી ૩૨૫-૩૫૦ અબજ ડોલર સંગઠિત ક્ષેત્ર અને ઉદ્યોગો દ્વારા કરાઈ રહ્યો છે. બાકીનો મૂડીખર્ચ જાહેર વહીવટી તંત્ર અને આવાસ ક્ષેત્રમાં થઈ રહ્યો હોવાની સંભાવના છે, જેને પગલે સિમેન્ટ, સ્ટીલ્સ ઓટોમોબાઈલ્સ અને એપ્લાયન્સિસ વગેરેની માગ વધશે.
કેપિટલ ગુડ્સ ક્ષેત્રનાં મુખ્ય ચાલકબળો
નજીકના ભવિષ્યમાં બે મુખ્ય ચાલકબળ છે. એક છે ભારત સરકારનો નેશનલ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પાઈપલાઈન (એનઆઈપી) પ્રોજેક્ટ અને અન્ય ખાનગી ક્ષેત્રની મૂડીખર્ચની યોજનાઓ. ખાનગી ક્ષેત્રની મૂડીખર્ચ યોજનાઓ સ્વચ્છ ટેકનોલોજી અને મોબાઈલ, સોલર, ઈલેક્ટ્રિક વાહનો, બેટરી ટેકનોલોજી, ઓટોમોબાઈલ, ફાર્મા અને અન્ય બાબતો પર કેન્દ્રિત હશે.
કેટલીક લિસ્ટેડ અને મોટી કંપનીઓ પ્રોડ્ક્શન લિન્ક્ડ ઈન્સેન્ટિવ લાઈસન્સિસ માટે અરજીઓ કરી રહી છે. જો કંપનીઓની બેલેન્સશિટને જોઈએ તો આપણે જોખમની દૃષ્ટિએ સારી સ્થિતિમાં છીએ. ઘણા કિસ્સાઓમાં ક્ષમતાનો વપરાશ ૮૦ ટકાથી અધિક રહ્યો છે. સરકારી નીતિ ટેકારૂપ અને પ્રોત્સાહક રહેવાથી વૈશ્ર્વિક વેપારમાં ભારતનો હિસ્સો લાંબા ગાળે વધતો રહેવાનો છે. વાર્ષિક ધોરણે સાત ટકાની વૃદ્ધિ સાથે આ દસકામાં ઓલ ટાઈમ હાઈ મૂડીખર્ચ રહેશે. સરકાર નોંધપાત્ર જોર લગાવી રહી છે અને ભૂ-રાજકીય સ્થિતિ ભારત તરફી હોવાથી મેન્યુફેક્ચરિંગ ક્ષેત્ર વિકાસમાં સૌથી આગળ હશે, વેરા રાહતો, પીએલઆઈ અને ડ્યૂટીઝ, આયાત પ્રતિબંધ વગેરે ચીનનો વિકલ્પ બનવાના સેન્ટિમેન્ટનો લાભ ઉઠાવવા માટેના મહત્ત્વપૂર્ણ ચાલકો છે.
રિન્યુએબલ એનર્જી સેકટર
રિન્યુએબલ એનર્જી એવું બીજું ક્ષેત્ર છે કે જ્યાં મોટા પાયે ઉત્પાદન ક્ષમતા સ્થપાવાની સંભાવના છે. સ્ટોરેજ, હાઈડ્રોજન અને ટ્રાન્સપોર્ટના ઈલેક્ટ્રિફિકેશન ક્ષેત્રમાંથી પણ અતિરિક્ત વેગ મળશે. વધી રહેલા અર્થતંત્રની આવશ્યકતાઓ પૂરી કરવા માટે રોડ્સ અને શહેરી ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર મહત્ત્વનાં છે. શહેરના ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર, પાણી પુરવઠો, સ્માર્ટ સિટીઝના વિકાસ વગેરે માટે મોટા પાયે મૂડીરોકાણ કરવું જરૂરી છે. એ ઉપરાંત દેશ હવે મહત્ત્વના રોડ કોરિડોર્સ, એક્સપ્રેસ વેઝ વિકસાવવા તરફ વળ્યો છે, જેથી ટ્રાવેલ ટાઈમ ઘટાડી શકાય.
કેપિટલ ગુડ્સના રોકાણનાં વિવિધ ક્ષેત્રો
રિયલ એસ્ટેટ ક્ષેત્ર કેપિટલ ગુડ્સના રોકાણ માટે મહત્ત્વનું છે. ઘણી કંપનીઓએ બે વર્ષના નીચા વ્યાજદરનો લાભ ઉઠાવી ઋણમાં ઘટાડો કર્યો છે. તેમની બેલેન્સશીટ્સ મજબૂત બની હોવાથી અને માગ વધી હોવાથી ઘણી સિમેન્ટ, મેટલ્સ, ઓટોમોબાઈલ અને ટેલિકોમ કંપનીઓએ વિરાટ મૂડીખર્ચની યોજનાઓ જાહેર કરી છે. લોજિસ્ટિક્સ, વેરહાઉસિંગ અને ડેટા સેન્ટર્સ વગેરે ક્ષેત્રની કંપનીઓમાં પણ મૂડીખર્ચ વેગ પકડવાની સંભાવના છે. સંરક્ષણ ક્ષેત્રનું સ્વદેશીકરણ થઈ રહ્યું છે અને તેને પરિણામે દેશમાં જ સંરક્ષણ સાધનો અને કંપોનન્ટ્સનું ઉત્પાદન થવાથી તેની આયાતમાં આશરે ત્રણ અબજ ડોલરનો ઘટાડો થશે.
કેપિટલ ગુડ્સ ક્ષેત્રના કયા શેરો વધવાની સંભાવના
એબીબી, સિમેન્સ અને ક્યુમિન્સ જેવી કેપિટલ ગુડ્સ ક્ષેત્રની કંપનીઓની કમાણીમાં તગડો વધારો જોવા મળ્યો છે. તેમના પીઈ રેશિયોમાં આશરે ૨૦ ટકાનો અને કમાણીમાં ૫-૧૦ ટકાનો વધારો થયો છે. આ શેરો ઉપરાંત થર્મેક્સ, એબીબી પર પણ નજર રાખવી જોઈએ. અલ્ટ્રાટ્રેક પણ વર્તમાન ભાવે હજી આકર્ષક લાગે છે. ડિફેન્સ શેરો જેવા કે એચએએમ, બીઈએલને ઘટાડે જમા કરતા રહેવા જોઈએ, કારણ કે સંરક્ષણ ક્ષેત્રના સ્વદેશીકરણ અને સંરક્ષણ સંબંધિત મૂડીખર્ચની તેઓ સૌથી મોટી લાભાર્થી કંપનીઓ બની શકે છે. અન્ય શેરોમાં એલએન્ડટી, ક્યુમિન્સ ઈન્ડિયા, હનીવેલ ઓટોમેશન અને કેએસબી લાંબા ગાળાના રોકાણ માટે પસંદ કરી શકાય. ભારત ફોર્જ, ફિનોલેક્સ કેબલ્સ અને સ્ટરલાઈટ ટેકનોલોજીસનો પણ આમાં સમાવેશ કરી શકાય. અલબત્ત, આ તમામ રોકાણ લાંબાગાળાના હોવા જોઈએ અને આ માટે તમારે પોતાની જોખમ લેવાની ક્ષમતા અને સમજણને પણ કામે લગાડવી પડે.