ફોકસ -નિધિ ભટ્ટ

માગશર મહિનો જેમને અતિ પ્રિય છે, તેવા ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ પાસેથી આજના યુવાનો મૅનેજમેન્ટના પાઠ શીખી શકે છે.
જીવનને સારી રીતે જીવવાનું શ્રી કૃષ્ણ પાસેથી શીખવું જોઈએ. શ્રી કૃષ્ણ કહે છે કે સામાન્ય માનવી બનવું એ ખૂબ જ અસાધારણ કાર્ય છે. તમારે તમારી ક્રિયાઓને એવી રીતે પાર પાડવી પડશે કે જીવન સુંદર બને. તો ચાલો જાણીએ શ્રી કૃષ્ણ પાસેથી ૧૦ મૅનેજમેન્ટ ટિપ્સ.
મૅનેજર અથવા બોસ
ભગવાન કૃષ્ણએ ઘણા લોકો પાસેથી કામ કઢાવ્યું, પરંતુ મૅનેજર કે બોસ બનીને નહીં. દરેક જણ ભગવાન કૃષ્ણને સાંભળતા હતા કારણ કે તેઓ કોઈના બોસ ન હતા, ન તો સરમુખત્યાર હતા. જ્યારે તેઓ દ્વારકાના રાજા હતા ત્યારે તેમણે ક્યારેય રાજા જેવું વર્તન કર્યું ન હતું. તે લોકોના મિત્ર, સલાહકાર અને સાથી હતા. તેમણે ક્યારેય પોતાની શક્તિનો દુરુપયોગ કર્યો નથી. પાંડવો ટીમ વર્કના કારણે જ જીત્યા.
વ્યાપક વિચાર
જીવન વહેતા પાણી જેવું છે. દરેક ક્ષણે જ્ઞાન બદલાઈ રહ્યું છે, લોકો તેમના વિચારો પણ બદલી રહ્યા છે. શ્રી કૃષ્ણ કહે છે કે તમે જે પણ કરો, તમારી દ્રષ્ટિ વિશાળ હોવી જોઈએ. પહેલા સારી રીતે વિચારો અને સમજો પછી કોઈપણ કાર્ય કે વર્તન કરો. ખૂબ આગળ જોવાની અને વિચારવાની ટેવ પાડો. વ્યાપક વિચારનો અર્થ એ પણ છે કે ક્રાંતિકારી વિચારો રાખવા, કોઈપણ ચુસ્ત છટકબારીઓને અનુસરશો નહીં. પરિસ્થિતિનો ઉપયોગ કરો, જોખમ લો, તમારી ભૂમિકા બદલો અને સારથિ બનવા પણ તૈયાર રહો.
નિ:સ્વાર્થ કાર્ય કરો
શ્રી કૃષ્ણ કહે છે કે કાર્ય કરવું આપણા હાથમાં છે, પરંતુ તેનું પરિણામ શું આવશે તે આપણા હાથમાં નથી. જો તમે ૧૦૦% કામ ન કરો તો ૧૦૦% પરિણામની આશા ન રાખો. જે વ્યક્તિ એ વિચારીને કામ કરે છે કે મારે મારું સંપૂર્ણ ૧૦૦% આપવાનું છે તે ઇચ્છિત પરિણામ મેળવી શકે છે. એવી કોઈ ક્રિયા નથી કે જેનું પરિણામ ન મળે. પરિણામની ચિંતા કરીને કામ ન કરવું એ નિષ્ક્રિયતા છે, તેથી તમારી ઇચ્છા ઓછી કરો. નિ:સ્વાર્થ કાર્ય એ પોતાની ફરજ બજાવવાનો શ્રેષ્ઠ માર્ગ છે.
ધર્મ સાથે રહો
જીવનમાં ગમે તેટલી મુશ્કેલીઓ આવે, પરંતુ ધર્મનો સાથ ન છોડો, કારણ કે અધર્મની સાથે રહેવાથી તમને તાત્કાલિક લાભ મળી શકે છે, પરંતુ જીવનના કોઈપણ તબક્કે તમારે તેની કિંમત ચૂકવવી પડશે. કારણ કે શ્રી કૃષ્ણ ગીતામાં કહે છે – હે અર્જુન, આકાશમાં દેવતાઓ છે તેમજ દાનવો પણ છે જે તને જુએ છે, પરંતુ તમે તમારી જાતને જુઓ અને સમજો. તમારી સમક્ષ ધર્મનિષ્ઠ બનો. જો તમે ધર્મનું રક્ષણ કરશો તો ધર્મ તમારું રક્ષણ કરશે.
તમારી જાતને પણ પ્રેરિત કરો
સકારાત્મક વલણ અપનાવવાથી ભગવાન કૃષ્ણ તેમની સાથેના તમામ લોકોને પ્રેરિત કરતા રહે છે અને પોતે પણ તેનાથી પ્રેરિત થાય છે. તે લોકોને મિત્ર તરીકે સમજાવે છે, જ્ઞાન આપે છે અને ભાઈ કે પિતા તરીકે જરૂર પડે ત્યારે ઠપકો પણ આપે છે. અર્જુન, દ્રૌપદી અને દુર્યોધનને સમજાવ્યા અને ઠપકો આપતા આવા અનેક પ્રસંગો આવ્યા, પરંતુ તેણે ક્યારેય કોઈનું મનોબળ તૂટવા દીધું નથી. તે તેના દુશ્મના સાથે પણ સમાન વ્યવહાર કર્યો.
માનસિક નિયંત્રણ રાખવું
ક્યારે, ક્યાં શું કહેવું અને ક્યાં ન કહેવું તે સમજવું પણ ખૂબ જ જરૂરી છે. તેને વોઇસ કંટ્રોલ કહેવામાં આવે છે. તેવી જ રીતે, વ્યક્તિએ શંકા, આશંકા, અવિશ્ર્વાસ, નિરાશા, ક્રોધ, લોભ, ભય અને દ્વિધા પર નિયંત્રણ રાખતા શીખવું પડશે. કાર્યક્ષમ સંચાલન માટે માનસિક સ્વાસ્થ્ય જરૂરી છે. ગીતામાં શ્રી કૃષ્ણએ હંમેશાં આવા તમામ ખરાબ ગુણોથી દૂર રહેવાનો ઉપદેશ આપ્યો છે. મન, વચન અને કાર્યમાં એક બનો. જે વ્યક્તિ પોતાની વાત પર અડગ રહે છે, વિજય તેને ક્યારેય છોડતો નથી. તે દરેક કાર્યમાં સફળ થાય છે.
સન્માન અને આદર
ભગવાન કૃષ્ણ દરેક રીતે શક્તિશાળી હતા, પરંતુ તેમણે ક્યારેય તેમની શક્તિ દર્શાવી નથી. પોતાના શિક્ષક, માતા-પિતા અને મોટા ભાઈની સાથે ઉપરાંત તેમનાથી મોટી ઉંમરના પુરુષોના પગને આદર આપતા અને સ્પર્શ કરતા. જેઓ તેમનાં માતા-પિતા અને શિક્ષકોનું સન્માન કરે છે, તેઓ પ્રશંસાને પાત્ર બને છે. એટલા માટે વડીલોનું સન્માન કરવામાં હંમેશાં આગળ રહેવું જોઈએ.
કટોકટીનો સમય પોતાને સાબિત કરવાનો સમય છે
સંકટના સમયે જ તમારે સાબિત કરવું પડશે કે તમે સક્ષમ છો. સંકટ ભલે તમારી જાત પર આવ્યું હોય, મિત્ર પર કે તમારી સંસ્થા પર, તમારે એ સમયે જ મક્કમતાથી તેનો સામનો કરવાનો છે. સંકટ સમયે ભાગવાથી ધર્મનો પણ ત્યાગ થાય છે.
માસ્ટર સ્ટ્રેટેજી
જો પાંડવો પાસે ભગવાન કૃષ્ણની માસ્ટર વ્યૂહરચના ન હોત, તો પાંડવો માટે યુદ્ધ જીતવું મુશ્કેલ હતું. તેથી, કોઈપણ કાર્ય કરતા પહેલા, તેના માટે એક વ્યાપક યોજના બનાવવી જરૂરી છે. યોજનાઓને અપડેટ કરતા રહેવું પણ મહત્ત્વપૂર્ણ છે. યોજનાઓ વિના માત્ર કામ જ નહીં, જીવન પણ નિષ્ફળ સાબિત થાય છે.
જો ધ્યેય સાચો હોય તો, કૂટનીતિ અપનાવી શકાય
એવું કહેવાય છે કે સીધા રસ્તેથી બધું મેળવવું સહેલું નથી. આવી સ્થિતિમાં ધર્મ કહે છે કે જો હેતુ સાચો હોય તો વાંકોચૂંકો રસ્તો પણ અપનાવી શકાય છે. ખાસ કરીને જ્યારે અધર્મનું પલડું તમારી સામે ભારે હોય ત્યારે કૂટનીતિનો માર્ગ અપનાવો.