ભારતીય ઈતિહાસની દૃષ્ટિએ આજનો દિવસ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. ભારતીય સિનેમાના પિતામહ દાદાસાહેબ ફાળકેનો જન્મ આ દિવસે એટલે કે 30 એપ્રિલના રોજ થયો હતો. આ સાથે રાષ્ટ્રસંત તુકડોજી મહારાજનો જન્મ પણ આ જ દિવસે થયો હતો. આજના જ દિવસે ભારતીય ક્રિકેટ ટીમના કેપ્ટન રોહિત શર્માનો પણ જન્મ થયો હતો. ચાલો આ અને અન્ય મહત્વપૂર્ણ વિકાસ વિશે વિગતવાર જાણીએ.
ભારતીય સિનેમાના પિતામહ ધુંડીરાજ ગોવિંદ ઉર્ફે દાદાસાહેબ ફાળકેનો જન્મ 30 એપ્રિલ 1870ના રોજ થયો હતો. ભારતીય ફિલ્મ કલાને ગૌરવ અપાવનાર દાદાસાહેબ ફાળકેને ભારતીય ફિલ્મોના પિતામહ કહેવામાં આવે છે. 1913માં આવેલી તેમની પ્રથમ મૂંગી ફિલ્મ રાજા હરિશ્ચંદ્ર પ્રથમ ભારતીય ફિલ્મ છે.
એવો સમય હતો જ્યારે ભારતના લોકોનું માત્ર નાટક અને લોકકલા દ્વારા જ મનોરંજન કરવામાં આવતું હતું, ત્યારે દાદાસાહેબ ફાળકે ભારતમાં ફિલ્મ નિર્માણની ટેક્નોલોજી લાવ્યા હતા અને ભારતીયોને ફિલ્મનો પરિચય કરાવ્યો હતો. તેથી જ દાદાસાહેબ ફાળકેને ‘ભારતીય સિનેમાના પિતામહ’ કહેવામાં આવે છે. તેમની 19 વર્ષની કારકિર્દી દરમિયાન, 1937 સુધી, દાદાસાહેબ ફાળકેએ 95 ફિલ્મો અને 26 ટૂંકી ફિલ્મોનું નિર્માણ કર્યું. 16 ફેબ્રુઆરી 1944ના રોજ તેમનું અવસાન થયું હતું.
જીપીએસ નેવિગેશન સિસ્ટમના સહ-સંશોધક રોજર ઈસ્ટનનો જન્મ પણ 30 એપ્રિલ, 1921ના રોજ થયો હતો. ગ્લોબલ પોઝિશનિંગ સિસ્ટમ એ સ્પેસ-આધારિત સેટેલાઇટ નેવિગેશન સિસ્ટમ છે. આ સિસ્ટમ વિશ્વમાં અથવા પૃથ્વીની નજીક ગમે ત્યાં સ્થાનિક સમયની માહિતી પ્રદાન કરે છે.
આ દિવસે 30 એપ્રિલ 1936ના રોજ મહાત્મા ગાંધીએ વર્ધ્યમાં સેવાગ્રામ આશ્રમની સ્થાપના કરી હતી. મહાત્મા ગાંધીએ અગાઉ સાબરમતી ખાતે તેમના પ્રથમ આશ્રમની સ્થાપના કરી હતી, ત્યારબાદ આ બીજો આશ્રમ હતો. સેવાગ્રામ આશ્રમ ગાંધીજીના સર્જનાત્મક કાર્યક્રમો અને રાજકીય ચળવળનું કેન્દ્ર હતું. 12 માર્ચ, 1930 થી 6 એપ્રિલ, 1930 સુધી, ગાંધીજીએ સાબરમતીથી દાંડી સુધી મીઠાનો સત્યાગ્રહ કર્યો. આ વિરોધમાં, તેની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને તેમને જેલમાં મોકલવામાં આવ્યા હતા. જેલમાંથી પરત આવ્યા બાદ તેમણે મહારાષ્ટ્રના નાગપુરથી 80 કિમીના અંતરે આ આશ્રમની સ્થાપના કરી હતી. જમનાલાલ બજાજે આશ્રમ માટે જમીન આપી હતી. અહીં મહાત્મા ગાંધીએ મૂળભૂત શિક્ષણ અને પ્રાકૃતિક શિક્ષણને લગતા અન્ય ઘણા મહત્વપૂર્ણ પ્રયોગો કર્યા હતા. આશ્રમ 1942ની ભારત છોડો ચળવળ અને રચનાત્મક કાર્ય – ખાદી, ગ્રામોદ્યોગ તેમજ સામાજિક સુધારણા કાર્ય – અસ્પૃશ્યતા નાબૂદી અને બ્રિટિશ ગુલામીમાંથી આઝાદી માટેનું મુખ્ય અહિંસક કેન્દ્ર રહ્યું હતું.
વિશ્વને બીજા વિશ્વયુદ્ધમાં ડૂબાડનાર જર્મનીના સરમુખત્યાર એડોલ્ફ હિટલરનું 30 એપ્રિલ, 1945ના રોજ અવસાન થયું હતું. બીજા વિશ્વયુદ્ધમાં જર્મનીની હાર નિકટવર્તી લાગતી હોવાથી તેણે પોતાને ગોળી મારી આત્મહત્યા કરી લીધી હતી.
ભારતીય ટીમના કેપ્ટન રોહિત શર્માનો જન્મ 30 એપ્રિલ 1987 ના રોજ નાગપુરના બંસોડ શહેરમાં થયો હતો. રોહિતે તેમની પ્રથમ મેચ 2005માં દેવધર કરંડકમાં રમી હતી. રોહિતને ‘અર્જુન’ અને ‘રાજીવ ગાંધી ખેલ રત્ન’ એવોર્ડથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા છે. ત્યારબાદ 2019માં તેમને બેસ્ટ પ્લેયરનો એવોર્ડ આપવામાં આવ્યો હતો. આ સાથે રોહિત શર્મા ક્રિકેટ ઈતિહાસના પ્રથમ બેટ્સમેન છે જેમણે વનડેમાં ત્રણ બેવડી સદી અને ટ્વેન્ટી-20 ઈન્ટરનેશનલમાં ચાર સદી ફટકારી છે.
